Mỹ đã áp đặt các hạn chế xuất khẩu sâu rộng vào tháng 10/2022 để hạn chế khả năng tiếp cận chất bán dẫn của Trung Quốc, chìa khóa cho các công nghệ như trí tuệ nhân tạo (AI) và xe tự lái, cũng như vũ khí công nghệ cao. Năm 2023, Nhật Bản và Hà Lan đã làm theo nhưng các lô hàng bán cho Trung Quốc – chủ yếu là thiết bị sản xuất tầm trung đến cao – đã tăng mạnh. Điều này khiến Washington phải tiếp tục kêu gọi hai nước đồng minh thúc đẩy các biện pháp cứng rắn hơn.
Các hạn chế hiện tại ngăn cản hoạt động xuất khẩu thiết bị sản xuất chất bán dẫn từ 10 đến 14 nanomet hoặc nhỏ hơn. Mỹ muốn mở rộng hạn chế, bao gồm một số thiết bị chế tạo chip công nghệ cũ hơn.
Washington có thể để mắt đến thiết bị in thạch bản, dùng để in các mạch lên các tấm silicon và các hệ thống khắc, được sử dụng trong việc xếp chồng chip nhớ ba chiều. Các công ty Nhật Bản như Nikon và Tokyo Electron có khả năng đặc biệt tiên tiến trong các lĩnh vực đó.
Theo Nikkei, các hóa chất sản xuất chip cần thiết như photoresist, mà các công ty Nhật Bản như Shin-Etsu Chemical kiểm soát hơn 90% thị trường, cũng được cho là nằm trong tầm ngắm của Washington.
Mỹ cũng yêu cầu Hà Lan, quê hương của nhà sản xuất thiết bị bán dẫn ASML, ngăn các công ty bảo trì và bảo dưỡng thiết bị sản xuất chip bán cho Trung Quốc trước khi các hạn chế thương mại năm ngoái có hiệu lực. Mỹ còn kêu gọi Đức và Hàn Quốc ngừng cung cấp các linh kiện cần thiết, theo Bloomberg.
Các quan chức và doanh nghiệp Nhật Bản đã rất ngạc nhiên trước áp lực này. Hôm 8/3, Bộ trưởng Kinh tế, Thương mại và Công nghiệp Ken Saito cho biết họ chưa có kế hoạch thực hiện các biện pháp mới vào thời điểm hiện tại.
Tháng 7/2023, Tokyo bổ sung 23 mặt hàng vào danh sách các sản phẩm bị hạn chế xuất khẩu, bao gồm cả thiết bị sản xuất chất bán dẫn tiên tiến. Doanh nghiệp cần xin giấy phép để xuất khẩu photoresist dành cho in thạch bản cực tím.
Nếu Nhật Bản thắt chặt hạn chế đối với thiết bị sản xuất chip cũ, các công ty trong nước có thể mất thị phần trong khi khả năng tiếp cận của Trung Quốc không bị ảnh hưởng nhiều vì họ vẫn có thể mua được từ nơi khác.
Áp lực từ Mỹ xuất hiện trong bối cảnh có những dấu hiệu cho thấy chiến lược ban đầu của họ nhằm cản bước Trung Quốc trong sản xuất chip không hiệu quả như mong đợi. Gần một năm trước, Huawei tung ra mẫu điện thoại dùng chip 7nm tự phát triển. Dường như “ông lớn” công nghệ này đã cải tiến thiết bị vốn dùng để sản xuất chip cũ để làm ra con chip đời mới, hoặc sử dụng các linh kiện và công nghệ mua được trước khi bị cấm.
Tháng 10/2023, Washington siết chặt kiểm soát xuất khẩu, về cơ bản cấm xuất khẩu sang các công ty con và văn phòng toàn cầu của các công ty Trung Quốc. Nikkei nhận định Mỹ lo ngại những nỗ lực của mình có thể không hiệu quả nếu không có hành động phối hợp của các đồng minh.
(Theo Nikkei)
