Chính quyền của Tổng thống Mỹ Joe Biden đang xúc tiến quá trình chuyển 5 trực thăng vận tải Mi-17 do Nga sản xuất cho Kiev, trong bối cảnh Washington khẳng định Moscow có thể tấn công Ukraine bất cứ lúc nào.
Các trực thăng Mi-17 ban đầu được Mỹ mua từ Nga để chuyển cho chính phủ Afghanistan từng được Washington hậu thuẫn, trước khi Taliban chiếm quyền kiểm soát Kabul vào tháng 8/2021.
 |
| Trực thăng Mi-17 do Nga sản xuất và được quân đội Afghanistan sử dụng. (Ảnh: Lục quân Mỹ) |
Thư ký báo chí Nhà Trắng Jen Psaki xác nhận hôm 21/1 rằng, Quốc hội Mỹ cũng đã được thông báo về kế hoạch chuyển giao các trực thăng Mi-17 cho Ukraine theo Chương trình bán trang bị quốc phòng dư thừa (EDA).
Bộ Ngoại giao Mỹ tuyên bố hôm 20/1 rằng đây là hoạt động “chuyển giao có tốc độ nhanh nhất từ trước tới nay” của chính phủ Mỹ.
Trên thực tế, các trực thăng Mi-17 đã có mặt ở Ukraine và hoạt động dưới dạng thay mặt cho Lầu Năm Góc và từng nằm trong kế hoạch chuyển tới Afghanistan. Song khi Taliban tràn vào chiếm quyền kiểm soát thủ đô Kabul, Washington buộc phải hủy bỏ kế hoạch ban đầu.
Tạp chí Foreign Policy đưa tin, vào tháng 11/2021, Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Alexey Reznikov đã đề nghị Lầu Năm Góc để lại các trực thăng Mi-17 cho quân đội Ukraine, cùng với số đạn dược mà Mỹ từng có ý định chuyển giao cho quân đội Afghanistan.
Kể từ tháng 11/2021, Mỹ cũng đã nhiều lần lên tiếng cáo buộc Nga có ý đinh “xâm chiếm” Ukraine, bất chấp Moscow phủ nhận và gọi đây chỉ là “tin giả”. Ngoài ra, phía Nga yêu cầu Mỹ và NATO có hành động đảm bảo an ninh ở châu Âu.
Trực thăng Mi-17 được thiết kế vào cuối thập niên 70 và là phiên bản nâng cấp của trực thăng vận tải Mi-8. Hiện Mi-8M vẫn đang được quân đội Nga sử dụng, còn Mi-17 được xem là bản xuất khẩu. Mi-17 đang được sản xuất tại nhà máy sản xuất trực thăng ở Kazan, phía đông Moscow.
Lầu Năm Góc đã chi khoảng 648 triệu USD vào giữa năm 2010 để mua 30 chiếc trực thăng Mi-17 cho quân đội Afghanistan, và yêu cầu Quốc hội hỗ trợ để mua thêm 10 chiếc nữa. Quyết định này đã vấp phải sự chỉ trích gay gắt về việc Lầu Năm Góc không mua trực thăng do Mỹ sản xuất, mà lại mua hàng của Nga.
Các quan chức quân sự Mỹ nhận định Mi-17 là thiết kế phù hợp và thân quen với quân đội Afghanistan. Bên cạnh đó, trực thăng Mi-17 còn dễ sử dụng hơn so với Blackhawk hay Huey của Mỹ.
Phần lớn vũ khí mà Mỹ cung cấp cho quân đội Afghanistan đã bị Taliban tịch thu vào năm ngoái. Trong số này có các trực thăng Mi-17, Mi-35 và trực thăng Blackhawk của Mỹ, cùng các xe Hummvee, xe bọc thép và nhiều loại vũ khí cỡ nhỏ khác.
Ngoài ra, Sky News cho hay Anh đã cử 30 binh sĩ tinh nhuệ tới Ukraine để đào tạo cách sử dụng các vũ khí tên lửa chống tăng mà Anh mới tài trợ cho Ukraine.
Nhóm 30 binh sĩ thuộc Trung đoàn Biệt động mà Anh cho thành lập vào cuối năm 2021 và xem là một phần của Lữ đoàn Tác chiến Đặc biệt đã có mặt ở Kiev cùng với 2.000 tên lửa chống tăng. Vũ khí mà Anh chuyển cho Ukraine là MBT NLAW, hệ thống tên lửa chống tăng do Anh và Thụy Điển sản xuất.
Hoạt động tài trợ vũ khí của Anh cho Ukraine diễn ra giữa lúc căng thẳng ở biên giới Nga – Ukraine không ngừng gia tăng. Moscow bị cáo buộc điều động 100.000 binh sĩ tới sát biên giới Ukraine để chuẩn bị tấn công. Nhưng Nga đã phủ nhận thông tin này.
Lo sợ về một cuộc chiến tiềm tàng, các binh sĩ từ Anh, Ba Lan, Mỹ và Canada cũng đã được cử tới Kiev để đưa ra lời khuyên cho quân đội Ukraine.
Minh Thu (lược dịch)
