Jack Ma, người sáng lập Alibaba, tại Paris, Pháp năm 2019 (Ảnh: CNN)
Alibaba, gã khổng lồ thương mại điện tử Trung Quốc đã chứng kiến giá cổ phiếu niêm yết tại Hong Kong sụt giảm tới 9,4% hôm 3/5 sau khi truyền thông nhà nước Trung Quốc đưa tin rằng một người họ "Mã" ở thành phố Hàng Châu - nơi Alibaba đặt trụ sở - đã bị giam giữ vì lý do an ninh quốc gia.
Theo đài truyền hình nhà nước Trung Quốc CCTV, nghi phạm đã bị bắt giữ vào ngày 25/4 vì tình nghi "thông đồng với các thế lực thù địch chống Trung Quốc ở nước ngoài" để "kích động ly khai" và "kích động lật đổ quyền lực nhà nước."
Tin tức này nhanh chóng được các phương tiện truyền thông nhà nước khác chọn và đưa tin trên các nền tảng tin tức của Trung Quốc. Nó đã gây ra tình trạng bán tháo hoảng loạn ở Hong Kong, ước tính thổi bay 26 tỉ USD giá trị thị trường của Alibaba chỉ trong vài phút.
Trong bối cảnh hỗn loạn, ông Hồ Tích Tiến, cựu tổng biên tập Thời báo Hoàn cầu, đã vội thanh minh trên mạng xã hội Weibo rằng báo cáo đã gây hiểu lầm vì tên của nghi phạm được đề cập có 3 ký tự, trong khi tên tiếng Trung của Jack Ma, Mã Vân, chỉ có 2 ký tự. (CCTV sau đó đã lặng lẽ cập nhật báo cáo ban đầu của mình để phù hợp với đánh giá của ông Hồ Tích Tiến).
Để tiếp tục xoa dịu sự quan ngại, Thời báo Hoàn cầu đã đưa tin người đàn ông bị cáo buộc sinh năm 1985 tại Ôn Châu (trong khi Jack Ma sinh năm 1964 tại Hàng Châu), từng là giám đốc nghiên cứu và phát triển phần cứng tại một công ty công nghệ thông tin.
Sự việc được làm rõ đã giúp Alibaba phục hồi phần lớn khoản lỗ vào cuối ngày.
Tuy nhiên, phản ứng của thị trường là dấu hiệu mới nhất cho thấy sự khó khăn mà các nhà đầu tư trong lĩnh vực công nghệ của Trung Quốc phải đối mặt do các quy định ngày càng trở nên nghiêm ngặt hơn.
Bất chấp những tín hiệu gần đây từ Chính phủ Trung Quốc rằng họ đang đẩy lùi chiến dịch do tác động kinh tế, báo cáo đầu tiên của Wall Street Journal về việc thị trường điên đảo trong hôm 3/5 cho thấy niềm tin của nhà đầu tư đang dần lung lay.
Victor Shih, một giáo sư khoa học chính trị tại Đại học California San Diego, cho biết: “Tôi nghĩ đây là một tình tiết kỳ quặc. Cho dù đó là một lời cảnh báo đối với toàn bộ lĩnh vực công nghệ, hay có lẽ là cá nhân Jack Ma. Ai mà biết được? Nhưng nó chắc chắn đã chứng minh rằng chính phủ thậm chí không cần phải bắt giữ một giám đốc điều hành công nghệ cấp cao để xóa hàng chục tỉ USD từ một tập đoàn”, ông Shih nói thêm.
"Không còn quan trọng nữa nếu đó thực sự là ông ấy. Điều quan trọng là: rất nhiều người nghĩ đó là ông ấy, rất nhiều người mong đợi đó là ông ấy, bây giờ điều đó thật thú vị", một bình luận phổ biến trên Weibo đã thu hút 57.000 lượt thích.
Sự thay đổi thái độ của công chúng đối với Jack Ma cũng ngoạn mục như câu chuyện về sự giàu có của ông. Cho đến khoảng ba năm trước, vị tỉ phú từng là giáo viên tiếng Anh được nhiều người tôn sùng vì sự lôi cuốn, thẳng thắn và thành công của bản thân. Nhưng khi tập đoàn công nghệ Alibaba mở rộng đế chế kinh doanh, họ đã trở thành mục tiêu của sự thất vọng và phẫn nộ ngày càng tăng trong giới công nhân trẻ Trung Quốc, những người đã chán ngấy với thời gian làm việc kéo dài mệt mỏi, áp lực cao và lương trì trệ. (Việc Jack Ma chứng thực cái gọi là văn hóa làm việc "996" của Trung Quốc, nghĩa là làm việc từ 9 giờ sáng đến 9 giờ tối sáu ngày một tuần, đã bị chỉ trích dữ dội vào năm 2019).
Khi chính phủ Trung Quốc thắt chặt quản lý, các nhà tư bản ngày càng bị đổ lỗi cho nhiều tệ nạn xã hội khác nhau, từ cạnh tranh không ngừng, giá bất động sản tăng vọt cho đến thiếu tính linh hoạt trong xã hội.
"Chỉ trong vòng vài năm, Jack Ma đã bị dư luận gán cho là 'nhà tư bản thối nát' và nhiều người đang mong chờ sự sụp đổ của ông", một blogger Xiang Dongliang, viết trên WeChat.
Jack Ma hầu như không còn xuất hiện công khai và giữ kín danh tính kể từ khi IPO của Ant Group tại Mỹ bị các cơ quan quản lý tạm dừng vào cuối năm 2020. Từng là một trong những nhân vật thẳng thắn nhất ở Trung Quốc, ông đã không đăng bất cứ điều gì trên Weibo, nơi ông có đến 25 triệu người theo dõi, kể từ tháng 10/2020.
Jack Ma vẫn giữ im lặng trong suốt hôm 3/5, khi những tin đồn chống lại ông tràn lan trên Internet Trung Quốc. Hashtags về việc giam giữ nghi phạm họ “Ma” là một trong những chủ đề thịnh hành nhất trên Weibo, thu hút hàng trăm triệu lượt xem.
Theo CNN
