Trạm khí tượng Mẫu Sơn nằm tại Khu du lịch Mẫu Sơn (xã Mẫu Sơn, huyện Lộc Bình, tỉnh Lạng Sơn) cao 1.180m. Đây là vùng núi cao của tỉnh Lạng Sơn, một trong những vùng đất có khí hậu khắc nghiệt nhất vùng núi phía Bắc.
Trạm khí tượng Mẫu Sơn có nhiệm vụ đo các yếu tố như độ ẩm không khí, nhiệt độ, tốc độ gió... phục vụ công tác dự báo của tỉnh Lạng Sơn và Trung ương.
Hiện, trạm có 3 người thay phiên nhau thực hiện các hoạt động quan trắc, tổng hợp số liệu và báo cáo kết quả về trung tâm, túc trực 24/24 giờ theo dõi các hiện tượng, diễn biến thời tiết trong ngày.
Đều đặn mỗi ngày (bất kể mưa hay nắng, lễ hay Tết), anh Hoàng Mạnh Hùng (41 tuổi) và 2 đồng nghiệp tại Trạm khí tượng Mẫu Sơn có 4 "ốp" (lần) báo cáo số liệu về trung tâm là 1h, 7h, 13h và 19h. Đây là quy định bắt buộc mang tính quốc tế của ngành dự báo, còn những hôm có gió bão, mưa lũ thì các anh phải báo "ốp" liên tục 1 tiếng/lần.
Sáng 24/1, ngoài trời lạnh "cắt da cắt thịt", nhiệt độ tại đỉnh Mẫu Sơn -3 độ C, anh Hùng (cán bộ Trạm khí tượng Mẫu Sơn) rời phòng làm việc, ra khu vực vườn quan trắc. "Đường lên vườn quan trắc một số chỗ có băng nên việc đi lại phải rất cẩn trọng, không may bị ngã có thể gãy tay, chân", anh chia sẻ.
Công việc đầu tiên khi đặt chân vào vườn quan trắc, anh Hùng kiểm tra nhiệt độ đất. Thời điểm này, khu vực đất đặt nhiệt kế xuất hiện băng giá nhưng việc kiểm tra vẫn diễn ra một cách cẩn trọng, kỹ lưỡng.
Việc quan trắc đầy đủ mây, mưa, gió,... đọc số liệu chỉ được diễn ra trong vỏn vẹn 10 phút. Sau 10 phút này, anh Hùng và đồng nghiệp có thêm 5 phút để gửi bản tin về Đài khí tượng thủy văn khu vực Đông Bắc.
Việc kiểm tra được anh Hùng thực hiện một cách tỉ mỉ, cẩn trọng từng chi tiết nhỏ nhất. "Công việc có phần buồn tẻ nhưng đòi hỏi độ chính xác tối đa, không thể lơ là bởi chỉ cần một sai lầm nhỏ cũng có thể dẫn đến hậu quả khôn lường", anh Hùng tâm sự. Mặc dù điều kiện làm việc có nhiều khó khăn, nhưng anh rất ấn tượng với mùa đông ở Mẫu Sơn bởi có thể sau một đêm tỉnh dậy thấy xung quanh trắng xóa băng giá.
Khu vực đặt nhiệt kế, máy đo độ ẩm không khí, nhiệt độ, tốc độ gió... bị băng giá phủ trắng trong sáng 24/1. Nhiệt độ đo được tại đỉnh Mẫu Sơn lúc 7h sáng 24/1 là -3 độ C. Theo anh Hùng, khu vực Mẫu Sơn là nơi đón khối gió mùa đông Bắc đầu tiên vào Việt Nam. Chính vì vậy, mùa đông nơi đây rất khắc nghiệt và thường xuyên có sương mù, giá buốt.
Anh Hùng cho biết, nhiệt độ mùa đông năm nay đo được tại Trạm khí tượng Mẫu Sơn thấp hơn một số năm trước. "Việc đi "ốp" lúc 1h sáng trong mùa đông nhiệt độ xuống âm là thách thức không nhỏ, nhiều hôm đi về mất ngủ", anh tâm sự.
"Mùa đông, nhiệt độ có thể xuống đến -5 độ C nhưng chúng tôi vẫn phải trực 24/24 giờ bất kể thời gian nào, kể cả những ngày lễ Tết. Việc túc trực là để theo dõi các hiện tượng thời tiết, như mọi người vẫn nói vui với nhau là đo gió, đếm mây để "bắt bệnh trời"", anh Hùng tâm sự.
Sau bữa sáng qua loa, anh Hùng nói chuyện với vợ, con. Hiện gia đình anh sống ở TP Lạng Sơn (cách đỉnh Mẫu Sơn khoảng 30km). Công việc của 3 cán bộ tại Trạm khí tượng Mẫu Sơn phải chia nhau ra trực, ít thì một ngày, nhiều thì ba ngày là đổi ca. Cứ thế, anh Hùng thường một mình trên trạm, rồi đi về giữa TP Lạng Sơn và đỉnh Mẫu Sơn trong gần 15 năm qua.
Cuộc sống tại Trạm khí tượng Mẫu Sơn thật không dễ dàng khi nơi đây độ ẩm luôn trên dưới 80%. Những ngày này trong phòng lúc nào cũng phải bật đèn sưởi. Đặc biệt, mấy ngày qua do nhiệt độ xuống dưới 0 độ C, nước bị đóng băng nên sinh hoạt hàng ngày rất bất tiện.
Đường ống dẫn nước vào bể chứa của Trạm khí tượng Mẫu Sơn phủ kín băng giá. "Băng giá là một điều rất thú vị, cảnh đẹp đối với khách du lịch khi đến Mẫu Sơn nhưng những người dân lại rất lo lắng vì gia súc chết rét, hoa màu bị hư hại", anh Hùng bộc bạch. Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Quốc gia, ngày 25/1, miền Bắc vẫn chìm trong khối không khí lạnh cường độ mạnh. Khu vực duy trì tình trạng rét hại diện rộng, nhiệt độ thấp nhất ở đồng bằng vẫn phổ biến 8-10 độ C, vùng núi 3-6 độ C, khu vực núi cao có nơi dưới 0 độ C.
