Loạt tư liệu quý của khối "Châu bản triều Nguyễn" lần đầu được công bố

Ngày 17/11, Trung tâm Lưu trữ quốc gia I và Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế phối hợp khai mạc không gian trưng bày Châu bản triều Nguyễn - Ký ức một triều đại nhân dịp hướng tới ngày Di sản Văn hóa Việt Nam (23/11).

Sự kiện giới thiệu đến công chúng hàng trăm trang tài liệu đặc sắc được lựa chọn từ khối Châu bản triều Nguyễn - Di sản tư liệu thế giới và nhiều hiện vật tiêu biểu. Trong đó, nhiều văn bản quan trọng lần đầu tiên được công bố.

Đây là khối tài liệu gốc quý giá với thông tin có độ tin cậy cao, nội dung phản ánh hầu như mọi mặt xã hội Việt Nam dưới triều Nguyễn.

Phát biểu tại lễ khai mạc, ông Đặng Thanh Tùng, Cục trưởng Cục Văn thư và Lưu trữ Nhà nước, cho biết, năm 2014, Châu bản triều Nguyễn được UNESCO vinh danh là Di sản tư liệu khu vực Châu Á - Thái Bình Dương.

Năm 2017, Châu bản triều Nguyễn được UNESCO vinh danh là Di sản tư liệu Thế giới.

Từ đó, có thể thấy, Châu bản triều Nguyễn là một trong những di sản đặc biệt của nhân loại, bởi lẽ, đây là các tài liệu hiếm hoi trên thế giới lưu trữ được rất nhiều bút tích trực tiếp của các hoàng đế trên văn bản.

"Trưng bày lần này là sự kết hợp giữa truyền thống và hiện đại, giữa trưng bày hiện vật gốc kết hợp với công nghệ trình chiếu. Đây cũng là một trong những bước đi đầu tiên mang tính thử nghiệm đối với trưng bày tài liệu lưu trữ tại Việt Nam.

Với hàng trăm hình ảnh, tài liệu, tư liệu và một số hiện vật, ký ức của một triều đại sẽ được tái hiện ở đây, chúng tôi hy vọng sẽ đem đến cho người xem những ấn tượng mới, những trải nghiệm thực sự sinh động", ông Đặng Thanh Tùng nói.

Cố Giáo sư, Nhà giáo nhân dân Phan Huy Lê từng có nhận định: "Châu bản triều Nguyễn là một di sản văn hóa mang giá trị kép, vừa là vật thể vừa phi vật thể vô giá, không những quý hiếm mà còn duy nhất, độc bản được bảo tồn đến ngày nay".

Giáo sư Nguyễn Thế Anh thì nhận xét: "Việc sử dụng các Châu bản để nghiên cứu về lịch sử Việt Nam thế kỷ XIX và XX là không thể phủ nhận.

Nhiều điểm mơ hồ sẽ được làm sáng tỏ trong các tài liệu này, mặc dù bị khiếm khuyết, nhưng nhiều sự thật được chấp nhận cho đến nay sẽ bị thử thách khi đối đầu với Châu bản".

Một trong những điểm đáng chú ý của trưng bày lần này là không gian thiết kế ấn tượng kết hợp công nghệ trình chiếu, nghệ thuật sắp đặt, làm tôn lên giá trị của tài liệu, hiện vật trưng bày, hứa hẹn đem đến cho người xem những trải nghiệm sống động.

Bên cạnh đó, khách tham quan còn được trực tiếp tương tác để tìm hiểu, khám phá thêm nhiều thông tin lịch sử bổ ích, thú vị từ Châu bản.

Khu vực trưng bày đặc biệt thích hợp với học sinh, sinh viên, đem đến cho các bạn trẻ những bài học lịch sử bổ ích nhìn từ Châu bản, từ đó, có thể bổ trợ và làm phong phú thêm kiến thức về lịch sử, văn hóa trong nhà trường.

Châu bản triều Nguyễn là hệ thống văn bản hành chính được sản sinh trong quá trình hoạt động quản lý nhà nước của bộ máy chính quyền triều Nguyễn, bao gồm văn bản do các Hoàng đế ban hành và văn bản do các cơ quan trong hệ thống chính quyền đệ trình lên Hoàng đế phê duyệt bằng mực màu son đỏ.

Hệ thống văn bản này được giao cho Nội các triều Nguyễn tập hợp và quản lý thống nhất thành một khối văn thư của triều đình.

Châu bản triều Nguyễn còn lại hiện nay gồm hơn 86.000 văn bản gốc của 11 triều vua nhà Nguyễn là Gia Long, Minh Mệnh, Thiệu Trị, Tự Đức, Kiến Phúc, Hàm Nghi, Đồng Khánh, Thành Thái, Duy Tân, Khải Định và Bảo Đại.

Trong đó, có 10 vị vua để lại bút tích phê duyệt bằng mực son trên văn bản. Hai triều vua không có Châu bản là Dục Đức và Hiệp Hòa.

Châu bản triều Nguyễn - Ký ức một triều đại mở cửa đón công chúng tự do tham quan và trải nghiệm từ ngày 18/11 tại Trung tâm Lưu trữ quốc gia I.

Văn Ban

Ảnh: Trung tâm Lưu trữ Quốc gia I