Đu đủ là loại thực phẩm thông dụng, quen thuộc với người dân Việt Nam. Quả đu đủ được sử dụng khi còn xanh như một loại rau (làm nộm, xào, nấu, hầm) hoặc ăn chín như một loại trái cây. Quả đu đủ dễ mua, rất thơm ngon nhưng không nhiều người biết đến công dụng của quả và lá đu đủ.
Đu đủ có tên khoa học là Carica papaya thuộc loại cây thân thảo, thuộc họ đu đủ. Nguồn gốc xuất phát của đu đủ là miền nam Mexico, miền đông Trung Mỹ và bắc Nam Mỹ. Hiện nay, loài cây này xuất hiện phổ biến ở vùng khí hậu nhiệt đới như Brazil, Ấn Độ, Nam Phi, Sri Lanka, Philippines và Việt Nam. Bên cạnh quả, nước lá đu đủ còn được xem là một bài thuốc hỗ trợ chữa trị nhiều bệnh.
Theo thông tin từ Thông tin từ Trung tâm dinh dưỡng lâm sàng Bệnh viện K, phần thịt đu đủ sống chứa 88% nước, 11% carbohydrate, chất béo và protein không đáng kể. 100 g quả đu đủ cung cấp 43 kcal, 75% nhu cầu vitamin C, 10% nhu cầu vitamin E và folate hàng ngày.
Quả đu đủ tiết ra dịch mủ khi chưa chín, có thể gây kích ứng và phản ứng dị ứng ở một số người. Trong quả đu đủ có enzyme papain (giúp phân giải chất đạm) có nhiều tác dụng liên quan đến tác dụng ức chế vi khuẩn, giảm sưng sau phẫu thuật và hủy đi lớp màng protein bao quanh tế bào ung thư hỗ trợ cho cơ thể tiêu diệt tế bào ung thư.
Nghiên cứu thử nghiệm cho thấy Lycopenen có trong nước ép đu đủ có tác dụng ức chế sự phát triển của tế bào ung thư vú và ung thư gan.
Ngoài quả, lá đu đủ cũng được sử dụng để nấu ăn ở một số nơi, nhiều người cũng sử dụng lá đu đủ như một vị thuốc. Lá đu đủ chứa 1 lượng nhỏ protein, lipid, carbohydrat, ngoài ra còn có chất xơ, betacaroten, một số vitamin (B1, B2, B3, B6, B9, C) và chất khoáng (canxi, magie, sắt, phospho, K). Trong lá đu đủ cũng chứa một số chất sinh học có tác dụng chống oxi hóa, giảm sốt (flavonoids, comaurins), đề kháng ung thư (cyanogenic glycosides), đề kháng đái tháo đường (quinones).
Lá đu đủ cũng đang được nghiên cứu về ảnh hưởng và tác dụng với bệnh lý. Một nghiên cứu với dịch chiết xuất từ lá đu đủ khô cho thấy chúng có tác dụng ức chế tăng trưởng của một số tế bào khối u, tăng cường độc tính tế bào chống lại các tế bào ung thư và có điều chỉnh các gen liên quan đến chống khối u.
Tóm lại, quả đu đủ có nhiều giá trị dinh dưỡng, nên được sử dụng trong chế độ ăn của người khỏe mạnh và bệnh nhân. Lá đu đủ mang lại lợi ích tuy nhiên cũng có nguy cơ có hại, hơn nữa tương tác giữa thuốc- thảo mộc có thể xảy ra giữa lá đu đủ và một số loại thuộc điều trị bệnh lý đái tháo đường và một số thuốc kháng sinh.
Bởi vậy, không nên tự ý sử dụng nước ép từ lá đu đủ tự nhiên cho việc điều trị bệnh lý khi không có sự khuyến cáo từ nhân viên y tế.
