TS. Ngô Đức Phương, Viện trưởng Viện thuốc nam cho biết, chuối là loại quả vùng nhiệt đới. Tại nước ta, chuối được trồng ở nhiều vùng với nhiều loại khác nhau (chuối tây, chuối ta, chuối ngự, chuối hột, chuối lá…).
Trên cây chuối nhiều bộ phận có thể ăn được (củ chuối, thân chuối non, hoa chuối và quả chuối). Trong đó, quả chuối là một loại quả thích hợp với mọi người, mọi lứa tuổi với nhiều dưỡng chất cần thiết cho trẻ em, người cao tuổi và người lao động thể lực nặng nhọc cần bồi dưỡng sức khỏe.
Theo đó, với người lao động thể lực và vận động viên thể dục thể thao: trong các quả ngọt của nước ta chuối tiêu là loại quả giầu chất dinh dưỡng và cung cấp được nhiều năng lượng nhất.
Thông tin từ Viện Dinh dưỡng quốc gia cho thấy, trong 100g chuối tiêu chín có 74g nước, 1,5g protid, 0,4g axit hữu cơ, 22,4g glucid, 0,8g xenluloza, cung cấp được 100 calo, vượt xa các loại quả ngọt khác về cung cấp năng lượng (100g cam cho 43 calo, đu đủ chín cho 36 calo, nhãn cho 49 calo, vú sữa cho 43 calo…)
Lượng chất glucid có trong chuối chín như vậy là rất cao, ở dạng glucoza (20%), fructoza (1,5%) và saccharoza (65%) là những loại đường tự nhiên quý của quả chín, dễ tiêu hóa, cơ thể hấp thụ nhanh và cung cấp nhiều năng lượng.
Một số nghiên cứu khác của các chuyên gia dinh dưỡng cũng kết luận chuối chín là loại thức ăn được cơ thể tiêu hóa nhanh và cung cấp một nguồn năng lượng đáng kể.
Chỉ cần ăn mấy quả chuối chín cơ thể được cung cấp ngay hàng trăm calo, do đó nó là một thức ăn quý của những người lao động thể lực nặng, các vận động viên thể dục thể thao cần nhiều glucoza trong máu.
Khi lao động nặng nhọc kéo dài mất nhiều năng lượng, cơ thể thường phải huy động đến lượng đường trong máu để cung cấp cho các bắp cơ.
Trong những trường hợp này, đường glucoza trong chuối chín ăn vào sẽ được hấp thu nhanh vào máu bổ sung kịp thời lượng đường của cơ thể bị tiêu hoa, giúp người lao động phục hồi nhanh chóng sức khỏe.
Ngòai ra chuối chín còn có nhiều muối khoáng (canxi, photpho, sắt, đặc biệt là kali) và các vitamin (0,12mg caroten, 0,04mg vitamin B1, 0,05mg vitamin B2, 0,7mg vitamin P6, 6mg vitamin C, …) là những chất cần thiết cho cơ thể.
Không chỉ là loại quả giàu năng lượng, chuối chín còn là vị thuốc quý. Chẳng hạn với người mắc bệnh gan thì chuối tiêu là một thức ăn thích hợp.
Vì bệnh nhân rất cần chất glucid, đặc biệt là loại glucid dễ hấp thu để tăng cường dự trữ glycogen trong gan, bảo vệ gan chống lại các yếu tố gây nhiễm độc gan và ngăn cản sự thâm nhiễm mỡ ở gan. Loại đường này rất sẵn trong chuối tiêu chín.
Đặc biệt đối với người bị tăng huyết áp thì chuối tiêu cũng là vị thuốc hạ áp tuyệt vời. Từ lâu các nhà nghiên cứu đã nhận thấy những thức ăn chứa nhiều kali và ít natri có khả năng làm hạ huyết áp cao, đề phòng đột quỵ.
Và chuối chín là thực phẩm tiêu biểu của loại này. Đây là một thức ăn có nhiều kali, tới gần 400mg kali trong 100g chuối, nghĩa là giầu kali nhất trong các loại rau quả chúng ta thường ăn, nhưng lại có rất ít natri, chỉ khoảng 1mg natri trong 100g.
Sự tương quan giữa kali và natri có liên quan đến huyết áp và hoạt động của hệ tim mạch. Natri là thành phần quan trọng của muối ăn có khả năng giữa nước trong cơ thể gây gánh nặng cho hệ tim mạch, còn kali ngược lại có tác dụng giúp cơ thể đào thải bớt natri.
Cũng vì vậy, những thực phẩm giầu kali và ít natri có khả năng làm giảm huyết áp ở những người tăng huyết áp nếu ăn đều mỗi ngày 2-3 quả chuối tiêu chín trong vài tuần lễ có thể làm giảm được chỉ số huyết áp khoảng 10% hoặc hơn.
Ngoài những tác dụng trên, những nghiên cứu gần đây còn cho biết chuối chín có vị trí quan trọng trong các chế độ ăn ít lipid, ăn kiêng muối và cho những người có cholesterol cao trong máu, những người bị táo bón, tiêu hóa kém…
Dẫu có nhiều công dụng như vậy nhưng không phải ăn thế nào cũng đạt hiệu quả. Thậm chí nếu chúng ta ăn không đúng cách có thể gây nguy hiểm.
Lương y đa khoa Bùi Đắc Sáng, Viện hàn lâm Khoa học & Công nghệ Việt Nam, Hội Đông y Hà Nội cho biết chuối và sữa chua khi kết hợp mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe.
Tuy nhiên, những người bụng dạ yếu, dễ tiêu chảy thì nên tránh ăn kết hợp 2 loại thực phẩm này. Lý do vì sữa chua để trong tủ lạnh kết hợp cùng với một số chất trong chuối dễ gây đau bụng và các bệnh tiêu chảy.
Hay như chuối cũng không nên kết hợp với khoai tây. Bởi chuối với khoai tây khi kết hợp có thể dẫn đến một số phản ứng hóa học, sản xuất chất độc và gây ra các đốm nâu trên khuôn mặt. Vì vậy, để an toàn nên ăn khoai tây và ăn chuối cách nhau tối thiểu 15 phút.
Một thực phẩm khác cũng không nên ăn với chuối là dưa hấu. Theo lương y Bùi Đắc Sáng, dưa hấu chứa hàm lượng đường có thể lên tới khoảng 15% và rất giàu kali.
Chuối cũng rất giàu kali, nồng độ từ 283 đến 472mg trên 100g. Vì vậy, bệnh nhân bị suy thận không nên ăn những trái cây có chứa hàm lượng kali cao như chuối và dưa hấu để tránh những hậu quả xấu có thể xảy ra.
N. Huyền
