Lễ hội đền Hùng: Hội tụ tinh hoa di sản văn hóa

Chương trình nghệ thuật độc đáo khai mạc Lễ hội Đền Hùng, Tuần Văn hóa - Du lịch Đất Tổ năm 2023, Kỷ niệm 20 năm thực hiện công ước 2003 của UNESCO về bảo tồn di sản, liên hoan thực hành di sản văn hóa phi vật thể của Việt Nam được UNESCO ghi danh, vừa được tổ chức trang trọng tại Quảng trường Hùng Vương, TP Việt Trì, tỉnh Phú Thọ.

Chương trình với 3 phần: Linh thiêng nguồn cội - Đất Tổ Hùng Vương (Phần I), Tinh hoa di sản (Phần II), Khát vọng Lạc Hồng (Phần III) do nhà biên kịch, Thạc sĩ Lê Thế Song làm Tổng đạo diễn cùng ê-kíp đã để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng khán giả.

Trước khi vào phần lễ là phần văn nghệ khai mạc với chủ đề Linh thiêng nguồn cội. Từ ý tưởng và biểu diễn trên sân khấu, đạo diễn đã khéo léo khắc họa được câu chuyện về Con Rồng cháu Tiên, về bản sắc văn hóa của người Việt cổ.

Lịch sử hình thành, cội nguồn dân tộc được khắc họa sáng tạo với các tổ hợp múa tạo hình rồng trên nền trống đồng Đông Sơn và cánh chim Lạc. Âm nhạc thôi thúc, trầm hùng, hào sảng trên chất liệu của Xoan kết hợp ánh sáng lung linh, huyền ảo miêu tả sự giao hòa của đất trời khi Lạc Long Quân gặp Âu Cơ đã ngay lập tức hấp dẫn khán giả đi vào một câu chuyện lịch sử, văn hóa theo suốt chiều dài đất nước.

Sự tích trăm trứng được thể hiện tinh tế và sáng tạo. Để miêu tả năm mươi người con lên rừng và năm mươi người con xuống biển, Tổng đạo diễn đã chỉ đạo thực hiện bằng đạo cụ lá cọ và lưới đầy tính ước lệ và sáng tạo.

Phần nghệ thuật chính của chương trình được mở đầu bằng liên khúc: Phong Châu mở hội - Địa khúc giao hòa - Linh thiêng một cõi Tiên Rồng với nền nhạc thể hiện tinh thần hùng tráng, tự hào, là sự hòa quyện tinh tế giữa âm nhạc dân gian và đương đại.

Hình ảnh sống động về núi Nghĩa Lĩnh, nơi các Vua Hùng cùng quân thần vẫn đến để thỉnh nguyện thần Lúa, thần Nước và các vị thần linh cầu cho mưa thuận gió hòa, muôn dân an lạc, sinh sôi. Màn múa hát kết hợp diễn ca ba làn điệu Xoan Phú Thọ là sự kết hợp hài hòa của các nghệ nhân dân gian miêu tả một lễ hội truyền thống hát Xoan với những sắc thái vừa trữ tình, vừa thanh thoát, vừa rộn ràng tươi vui, vừa mang đậm bản sắc của di sản văn hóa: hát Xoan.

Phần tinh hoa di sản cũng được Tổng đạo diễn Lê Thế Song thể hiện rất rõ nét và hấp dẫn, nêu bật được giá trị tinh hoa của mỗi loại hình di sản bởi chính các nghệ nhân của các vùng miền sở hữu di sản thể hiện.

Đó là thể điệu hát Then Trăng lên bản Giốc kể lại truyền thuyết về cây đàn trời (đàn tính) và sự tích 12 nàng tiên trên thiên giới giáng trần xuống Thác Bản Giốc huyền thoại để trao truyền những làn điệu Then cho chàng trai bản Giốc, lưu truyền hậu thế. Đó là câu chuyện về cây đàn Đáy cùng ca nương vương vấn những tiếng lòng sâu kín và những câu ca lay động lòng người. Hay đó là câu chuyện của những liền anh liền chị sau những canh hát giao duyên lại lưu luyến nhớ về bến sông trăng với bóng hình ai ngồi tựa mạn thuyền…

Bằng ngôn ngữ múa và nghệ thuật gốc của di sản do chính các nghệ nhân thể hiện, Tổng đạo diễn Lê Thế Song đã đưa người xem đi từ Bắc vào Nam để đắm mình vào không gian của các di sản, do các nghệ nhân đến từ các tỉnh có di sản gốc thể hiện.

12 di sản văn hóa phi vật thể của Việt Nam đã được UNESCO ghi danh được kết nối khéo léo, đặc biệt làm nổi bật giá trị các di sản văn hóa của Việt Nam, niềm tự hào của người dân Việt: Hát Xoan, Hát Then, Ca Trù, nghệ thuật xòe Thái, Dân ca quan họ Bắc Ninh, Dân ca Ví - Giặm Nghệ Tĩnh, Nhã nhạc cung đình Huế, Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam Phủ của người Việt, nghệ thuật Bài Chòi, Đờn ca tài tử, Không gian văn hóa Cồng Chiêng Tây Nguyên…

Tổng đạo diễn Lê Thế Song có lợi thế bởi anh vốn là một tác giả nổi tiếng về kịch hát dân tộc. Ở chương trình này, thế mạnh của anh đã được phát huy bằng mảng miếng sân khấu, ý tưởng dàn dựng kết hợp ca diễn múa, kết hợp tinh tế giữa âm nhạc, múa, diễn và ánh sáng đặc tả.

Sự chau chuốt của Tổng đạo diễn và ê-kíp đã đem đến cho người xem một chương trình mãn nhãn bởi tổng hòa từ trang phục, âm nhạc, đạo cụ kết hợp với đồ họa vi tính, lột tả rất rõ nét và đầy đủ toàn bộ những nét đẹp và những tinh hoa của mỗi di sản.

"Đây là chương trình thể hiện các trình thức di sản của Việt Nam một cách chi tiết nhất, nguyên bản nhất và rất nghệ thuật. Di sản lần đầu tiên được trình diễn một cách có hệ thống và đầy đủ nhất, đem tới cho công chúng góc nhìn rõ nhất, ấn tượng nhất trên sân khấu lớn. Khán giả nhìn thấy sự độc đáo của di sản, giao thoa và lan tỏa của các di sản với nhau, trong cùng một dân tộc Lạc Việt. Có sự gắn kết các loại hình văn hóa nghệ thuật, tạo nên sự tổng hợp sự gắn kết của ngàn năm tích tụ lại", đạo diễn Lê Thế Song chia sẻ.