Rất nhiều trường hợp bị ngộ độc
Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới trung ương cho biết tỷ lệ bệnh nhân vào cấp cứu do tự mua thuốc chữa bệnh khá nhiều, mỗi năm có hàng chục ca. Nguyên do là dùng thuốc điều trị bệnh không đúng, gây suy gan, phải ghép gan, có trường hợp nhiễm trùng nặng, nguy hiểm đến tính mạng.
Mới đây, người bệnh Đặng Thị Ngọc A. (25 tuổi, Phú Thọ) được đưa vào khoa cấp cứu Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ trong tình trạng ý thức lơ mơ, tiếp xúc chậm chạp, mệt mỏi, nôn nhiều, da vàng đậm, bụng chướng đau.
Theo người nhà bệnh nhân, khoảng 6 ngày trước khi vào viện, chị A. đau đầu và đã tự ý mua paracetamol (thuốc hạ sốt, giảm đau) uống 4 viên, hàm lượng 500mg/viên trong vòng 6 ngày, tổng liều là 12g.
Qua khai thác tiền sử bệnh, các bác sĩ nhận thấy người bệnh khả năng cao bị ngộ độc thuốc paracetamol do dùng thuốc liều cao kéo dài nhiều ngày. Sau 3 giờ nhập viện và làm đầy đủ các xét nghiệm, người bệnh được chẩn đoán suy gan cấp do ngộ độc thuốc paracetamol.
TS DS Nguyễn Trang Thúy - Bệnh viện Đại học Y Hà Nội - cho biết Thuốc không kê đơn (OTC) là loại thuốc có thể mua ở hiệu thuốc mà không cần đơn của bác sĩ. Thuốc không kê đơn có nhiều dạng khác nhau, bao gồm thuốc viên, kem bôi da và thuốc nhỏ mắt.
Theo đó thuốc không kê đơn thường được sử dụng để điều trị: Sốt, ho và cảm lạnh, dị ứng, phát ban ở da, tiêu chảy hoặc táo bón…
Có thể gây ra các tác dụng phụ
Bác sĩ Bùi Văn Khánh - Trung tâm Dị ứng miễn dịch lâm sàng, bệnh viện Bạch Mai - cho biết việc tự ý mua và bán các loại thuốc điều trị hoàn toàn có thể dẫn tới các tai biến nguy hiểm. Không riêng gì với các loại thuốc kháng sinh mà những loại thuốc đơn giản, thông thường cũng có thể xuất hiện các phản ứng phụ không mong muốn.
Có một số thuốc không phải kê đơn nhưng trước khi dùng vẫn cần đi khám để được bác sĩ cho biết chính xác tình trạng bệnh tật, sức khỏe và có cần phải uống hay không.
Bác sĩ Khánh nhấn mạnh, tình trạng bán thuốc không theo đơn cần được kiểm soát; người có bệnh cũng cần chủ động đi khám bác sĩ trước khi đến hiệu thuốc. Cần đi khám để được kê đơn chính xác theo diễn biến bệnh chứ không được dùng lại đơn cũ.
PGS TS Nguyễn Hữu Đức - Bệnh viện Đại học Y dược (TP.HCM) - cho biết người dùng thuốc phải có sự hiểu biết nhất định về các thuốc không kê đơn để sử dụng đúng nhằm đạt hiệu quả và an toàn, đặc biệt là liều lượng và cách dùng.
Ví dụ như paracetamol, người dùng thuốc paracetamol ít nhất phải biết thông tin về liều dùng của paracetamol như sau: Liều thông thường hạ sốt cho trẻ là 10mg/kg cân nặng, ngày uống 3-4 lần và liều tối đa cho trẻ là không quá 60mg/kg/ngày. Còn đối với người lớn mỗi lần uống 500mg, ngày uống 3-4 lần, không nên quá 4 gam/ngày. Riêng đối với người cao tuổi nên dùng liều thấp hơn do chức năng gan kém.
Để có thông tin và sự hiểu biết nhất định về thuốc không kê đơn, người dùng thuốc có thể hỏi dược sĩ tại nhà thuốc (nước ta đang hướng đến các nhà thuốc phải đạt chuẩn thực hành nhà thuốc tốt - GPP chính là để dược sĩ có thể tư vấn dùng thuốc trong mọi trường hợp).
Trong tình hình hiện nay, cách tốt nhất để có thông tin về thuốc, đặc biệt thuốc không kê đơn, là xem tờ hướng dẫn dùng thuốc (nếu mua thuốc viên rời không mua nguyên lọ ta vẫn có quyền đòi hỏi nhà thuốc cho xem tờ này).
Trong tờ hướng dẫn dùng thuốc ta cần đọc: thành phần - công thức (để biết đó đúng là dược chất sử dụng), chỉ định (những trường hợp dùng thuốc), chống chỉ định (những trường không được dùng thuốc), cách dùng - liều lượng, tương tác thuốc...
