Lạm dụng thuốc giảm đau, ngộ độc lúc nào không hay

Đau đầu, đau răng, đau bụng … uống thuốc giảm đau

Mới đây, Bệnh viện Hoàn Mỹ Đà Nẵng đã cấp cứu và điều trị cho một bệnh nhân bị suy gan cấp do dùng paracetamol chữa đau nhức trong thời gian dài.

Cụ thể là anh B.T. (27 tuổi, Quảng Ngãi) khi xuất hiện tình trạng vàng da, vàng mắt, người mệt mỏi, ăn uống kém, hay nôn ói nên đến bệnh viện thăm khám.

Tại bệnh viện, anh T. được thực hiện các xét nghiệm chẩn đoán với virus viêm gan B,C và các virus viêm gan khác nhưng đều cho kết quả âm tính.

Qua khai thác bệnh sử được biết trước đó, người bệnh từng uống khoảng 80 viên paracetamol trong vòng 2 tháng để chữa đau nhức cơ.

Anh T kể: “Tôi hay bị đau nhức lưng, vai gáy do công việc nên thường ra tiệm thuốc nói bệnh họ bán paracetamol cho uống. Một ngày tôi uống khoảng 2 viên, uống cũng hơn 2 tháng”.

Ekip bác sĩ đã tiến hành điều trị tình trạng suy gan cấp nặng ở người bệnh bằng phương pháp thay huyết tương kèm theo điều trị hỗ trợ trong lúc chờ đợi gan hồi phục.

Sau 8 ngày điều trị, sức khỏe người bệnh hiện tại ổn định, ăn uống ngon miệng, tình trạng vàng ở da và mắt được cải thiện và đã xuất viện trong ngày.

Tương tự, anh T.L. (33 tuổi, TP.HCM) chia sẻ ở nhà lúc nào cũng thủ sẵn một vỉ paracetamol để dùng ngay khi cần. Khi công việc áp lực hay khi thay đổi thời tiết sẽ rất anh L. thường đau đầu, thậm chí trường hợp đau răng, khi đó anh sẽ uống 1-2 viên paracetamol để giảm đau.

“Vì công việc bận rộn không có thời gian đi bệnh viện thăm khám nên tôi thường xuyên sử dụng các thuốc giảm đau để cắt cơn. Thời gian đầu chỉ một viên, nhưng sau đó phải tăng liều lượng mới đáp ứng được”, anh L. nói.

Dễ mua, dễ lạm dụng

Bác sĩ Hoàng Văn Kiền - phó khoa hồi sức cấp cứu Bệnh viện đa khoa tỉnh Cao Bằng - cho biết paracetamol là loại thuốc giảm đau, hạ sốt, được sử dụng phổ biến trên thị trường và người dân có thể tự mua dễ dàng tại các quầy thuốc.

Do dễ mua và dễ sử dụng nên không ít trường hợp sử dụng thuốc này quá liều gây ra tình trạng ngộ độc cấp.

Người bệnh ngộ độc paracetamol vì uống thuốc với mục đích giảm đau, hạ sốt nhiều khi ngay cả họ cũng không biết, không nghĩ mình ngộ độc. Chỉ đến khi cơ thể mệt mỏi, vàng da, viêm gan rồi mới đến viện thì đã quá muộn.

Paracetamol là thuốc hạ sốt, giảm đau được sử dụng phổ biến, có thể mua mà không cần đơn của thầy thuốc. Hiện trên thị trường có hàng trăm loại thuốc chỉ chứa hoạt chất này hoặc phối hợp thêm với một hoặc vài dược chất khác.

Loại thuốc này còn có nhiều dạng bào chế, thuốc viên thì có nén thường, nén bao phim, nén nhai, rồi viên sủi, thuốc bột, thuốc cốm, thuốc đạn, dạng siro... với hàm lượng khác nhau, từ 80mg, 150mg, 250mg... đến 500mg.

PGS Nguyễn Hữu Đức - Đại học Y Dược TP.HCM - cho biết do có tác dụng nhanh nên nhiều người thường lạm dụng các loại thuốc giảm đau dẫn đến bị lệ thuộc.

Bên cạnh thuốc giảm đau có tác dụng tốt cũng có những tác dụng phụ, khi dùng quá liều các loại thuốc giảm đau dẫn đến nhiều hệ lụy như paracetamol rất hại gan, aspirin hại cho dạ dày… do đó phải dùng rất cẩn thận.

Khi người dân sử dụng các thuốc giảm đau như paracetamol hoặc nhóm giảm đau khác chỉ được sử dụng trong thời gian ngắn.

Nếu thấy bệnh tình càng nặng hơn, bệnh cứ tái đi tái lại nhiều lần cần phải đến các bác sĩ thăm khám để bác sĩ quyết định việc dùng thuốc. Những thuốc mua không cần kê đơn chỉ sử dụng trong thời gian ngắn.

Bác sĩ Đức cho biết thêm, hiện nay nhiều nhà thuốc tư nhân khi bệnh nhân mua thuốc giảm đau không tư vấn cho bệnh nhân cách sử dụng, liều lượng ra sao. Bệnh nhân nên hỏi rõ người bán thuốc về cách sử dụng, bệnh nặng nên đi đến bác sĩ thăm khám.

Bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên - giám đốc Trung tâm chống độc, Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội) - khuyến cáo liều paracetamol tối đa với người Việt Nam có thể trạng trung bình và không có các yếu tố nguy cơ nêu trên là không quá 3 gam/24 giờ với người trưởng thành và trẻ em 15mg/kg cân nặng cho mỗi lần và không quá 6 lần/24 giờ.

Để sử dụng paracetamol an toàn, với người trưởng thành mỗi ngày chỉ nên dùng 2 đến 3 viên paracetamol loại 500mg.

“Tuy nhiên, nếu sử dụng liều này cho người có nhiều yếu tố và hoàn cảnh nguy cơ nêu trên thì lại gây ngộ độc. Người bệnh cần biết rõ tên và thành phần các thuốc đang dùng và dùng đúng hướng dẫn.

Cần chú ý đến các loại thuốc khác đang dùng (đặc biệt một số thuốc chữa bệnh lao hoặc động kinh làm tăng độc tính của paracetamol) và thể trạng của người bệnh dễ bị ngộ độc paracetamol (lạm dụng rượu, gầy yếu, suy nhược, ăn kém, nhiễm trùng nặng,..).

Những người có bệnh lý nền cần sử dụng thuốc theo chỉ định của báo sĩ để đảm bảo an toàn”, bác sĩ Nguyên khuyến cáo.