Tổng cục Thống kê cho biết lũy kế bảy tháng đầu năm nay, thu ngân sách từ dầu thô đạt 43.000 tỉ đồng, tăng 91,6% so với cùng kỳ năm trước. Giá dầu thô xuất khẩu khởi sắc cũng giúp nhiều công ty xăng dầu lãi khủng.
Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cho rằng giá xăng dầu tăng cao cũng gây khó khăn cho người dân, nhà kinh doanh và dự báo mặt hàng sẽ tiếp tục biến động rất khó lường. Do vậy, Nhà nước và các công ty xăng dầu cần có kịch bản cụ thể để tránh bị động.
Lãi cả ngàn tỉ đồng
Có lẽ chưa bao giờ ông Bùi Ngọc Dương, Tổng giám đốc Công ty Lọc hóa dầu Bình Sơn (BSR), cảm thấy nhẹ gánh kinh doanh như trong giai đoạn hiện nay, vì áp lực hoàn thành doanh thu, lợi nhuận với cổ đông đã hoàn tất ngay trong nửa đầu năm 2022. “Nhờ giá dầu tăng cao nên chỉ trong vòng năm tháng đầu năm, công ty đã hoàn thành kế hoạch đặt ra. Từ đây đến cuối năm, chắc chắn lãi thực hiện sẽ vượt xa với kế hoạch” - vị Tổng giám đốc BSR tự tin.
Trong báo cáo tài chính quý II vừa phát hành, Bình Sơn cho biết lãi ròng gần 10.000 tỉ đồng, tăng 488% so với cùng kỳ năm ngoái. Việc lãi đột biến này xuất phát từ diễn biến giá dầu thô tăng, đặc biệt những tháng đầu năm nay dầu thô tăng mạnh nhất trong những năm qua. Ví dụ tháng 1, giá dầu thô bình quân đã tăng lên mức 87,22 USD/thùng và đến tháng 6 tiếp tục tăng lên đến 123,7 USD/thùng .
Ổn định thị trường xăng dầu trong nước để hỗ trợ người dân, kiềm chế lạm phát và đảm bảo ổn định kinh tế vĩ mô.
“Khoảng chênh lệch giữa giá dầu thô và giá các sản phẩm chính cũng tốt hơn nhiều so với cùng kỳ năm trước đã góp phần làm tăng hiệu quả sản xuất, kinh doanh của công ty” - ông Dương cho biết.
Một đại gia khác chiếm thị phần lớn thứ hai trên thị trường xăng dầu là PV Oil có mức lãi kỷ lục trong nửa đầu năm với 509 tỉ đồng, tăng gần 90% so với cùng kỳ. Ông Đoàn Văn Nhuộm, Tổng giám đốc PV Oil, cho biết sáu tháng đầu năm, nguồn cung dầu sụt giảm mạnh trong khi lượng cầu lại tăng cao do các quốc gia đồng loạt mở cửa trở lại khiến giá dầu liên tiếp lập đỉnh. Xét về mức độ tăng giá, nửa đầu năm nay, trung bình giá dầu Brent đạt mức 108,2 USD, tăng 67% so với cùng kỳ. Nhờ đó, tình hình kinh doanh của công ty thuận lợi, giúp biên lợi nhuận tăng cao.
Tuy nhiên, không phải ông lớn nào cũng lãi vì biến động xăng dầu khá rủi ro. Chẳng hạn, trong báo cáo tài chính quý II-2022 vừa phát hành, Petrolimex, tập đoàn chiếm thị phần xăng lớn nhất cả nước, cho biết lỗ đến 196 tỉ đồng. Đây là mức lỗ đáng ngạc nhiên vì ông lớn này này có doanh thu đạt 84.000 tỉ đồng, so với 46.000 tỉ đồng cùng kỳ năm trước.
Giải trình khoản lỗ với Ủy ban chứng khoán Nhà nước, Petrolimex cho rằng do giá xăng dầu từ tháng 7 vừa qua giảm với biên độ lớn và để đảm bảo nguyên tắc cẩn trọng nên tập đoàn trích lập dự phòng giảm giá hàng tồn dẫn đến lỗ. Còn nếu không trích lập dự phòng, công ty sẽ lãi 295 tỉ đồng.
Đề xuất giảm thêm thuế với xăng dầu
Bộ Tài chính cho biết đã báo cáo Thủ tướng phương án giảm các loại thuế giá trị gia tăng và tiêu thụ đặc biệt để ghìm giá xăng dầu.
Bên cạnh đó, Bộ Tài chính cũng đề xuất Chính phủ giảm mức thuế suất thuế nhập khẩu ưu đãi (thuế suất MFN) đối với mặt hàng xăng động cơ, không pha chì thuộc nhóm 27.10 từ 20% xuống 10%. Chính sách này sẽ góp phần đa dạng hóa nguồn cung xăng dầu.
Cần ổn định giá xăng dầu trong nước
Tổng giám đốc Lọc hóa dầu Bình Sơn Bùi Ngọc Dương cho rằng giá xăng dầu cao sẽ hút các công ty lao vào lĩnh vực lọc dầu để kiếm lợi. Nhưng câu chuyện đầu tư nhà máy lọc dầu không thể nhanh được, kể cả việc vận hành trở lại các nhà máy lọc dầu cũ. “Nguồn cung cầu dầu vẫn chênh lệch và cần thời gian để cân bằng trở lại nên dự báo giá xăng dầu vẫn tiếp tục ở mức cao” - ông Dương nói.
Chuyên gia kinh tế Trần Thanh Hải cũng nhận định giá xăng dầu trong thời gian tới vẫn nhiều biến động, diễn biến khó lường. Mặt hàng này không chỉ bị ảnh hưởng bởi lạm phát, đứt gãy chuỗi cung, chiến tranh Nga và Ukraine, mà còn bị tác động bởi quan hệ chằng chịt giữa các nước Nga, phương Tây, Mỹ…
“Giá dầu hiện nay vẫn có thể tăng cao vì nguồn cung thắt chặt bất chấp các nước trong Liên minh châu Âu đạt thỏa thuận giảm sử dụng năng lượng để tránh thiếu hụt nguồn cung. Ngoài ra, mùa đông chuẩn bị đến sẽ tạo ra tình huống rất khắc nghiệt theo nghĩa đen và nghĩa bóng cho các nước phương Tây. Do đó, giá dầu vẫn đứng mức cao vì nguồn năng lượng thay thế không dễ giải quyết một sớm một chiều” - ông Hải cho biết.
Trong bối cảnh trên, các chuyên gia cho rằng việc xuất khẩu dầu sẽ tiếp tục hưởng lợi nhưng Nhà nước cũng cần có kịch bản để giảm thiểu tác động đến thị trường trong nước. TS Lê Xuân Nghĩa nhận định lạm phát ở Việt Nam chủ yếu đến từ nguyên nhân lạm phát chi phí đẩy, nói cách khác lạm phát được nhập khẩu từ bên ngoài. Muốn hạn chế lạm phát chi phí đẩy phải giảm thuế vì thuế là chi phí cộng vào trong các loại hàng hóa.
“Như xăng dầu chúng ta đang đánh thuế khá cao, hiện vẫn còn các loại thuế giá trị gia tăng (VAT), thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế nhập khẩu tính theo phần trăm khá lớn. Giá xăng dầu còn neo cao tiếp tục tác động các loại chi phí hàng hóa, do đó chúng ta cần tiếp tục hạ thuế có trong xăng dầu” - ông Nghĩa nói.
Cùng góc nhìn, TS Hoàng Văn Cường, Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Kinh tế Quốc dân, cho rằng hiện còn dư địa để hạ giá xăng dầu xuống khi cơ cấu thuế chiếm khoảng 30%. “Hạ giá xăng dầu không chỉ giúp kiểm soát lạm phát mà còn giúp phục hồi kinh tế, bình ổn được đời sống của người dân” - ông nhấn mạnh.
Giá xăng dầu trong nước có cơ hội giảm lần thứ năm
Ngày 5-8, giá dầu thô toàn cầu đã rớt xuống mức thấp nhất kể từ đầu năm nay. Theo đó, giá dầu WTI giảm chỉ còn 88 USD/thùng, bằng với mức giá ngày 1-2-2022. Giá dầu Brent cũng chỉ còn 93 USD/thùng.
Thời gian qua, giá xăng nhập khẩu cũng giảm liên tục. Mới đây nhất ngày 4-8, giá xăng nhập giảm xuống 112 USD/thùng. Mức này tương đương với giữa tháng 2, khi đó giá xăng chạm mốc 25.332 đồng/lít. Nếu giảm thêm 3.300 đồng thuế bảo vệ môi trường thì giá xăng chỉ tương đương khoảng 22.032 đồng/lít.
Trước đó, trong kỳ điều hành gần nhất (1-8), giá xăng dầu bán lẻ tại thị trường trong nước giảm lần thứ tư liên tiếp. Hiện xăng A95 ở mức 25.600 đồng/lít, E5 ở mức 24.620 đồng/lít.
