Mai Trung Thứ (1906-1980) là danh họa nổi tiếng của nền mỹ thuật hiện đại Việt Nam. Ông là một trong những họa sĩ tốt nghiệp khóa đầu tiên của trường Mỹ thuật Đông Dương (1925-1930).
Phần lớn cuộc đời, ông sống và hoạt động nghệ thuật tại Pháp. Tên tuổi của ông trong lĩnh vực hội họa gắn liền với những tác phẩm tranh lụa khắc họa phụ nữ, trẻ em, phong cảnh và cuộc sống thường nhật của đất nước - con người Việt Nam, với những góc nhìn mang đậm hồn Việt.
Mai Trung Thứ là một trong những họa sĩ có đóng góp quan trọng cho tranh lụa Việt Nam. Trước đây, các tác phẩm của ông vốn đã luôn nhận được sự quan tâm khi xuất hiện tại các cuộc đấu giá nghệ thuật do hai nhà đấu giá uy tín là Sotheby và Christie tiến hành tại Hồng Kông. Dù vậy, tranh ông có những bước tiến khá "chậm rãi" về giá khi xuất hiện tại các phiên đấu giá.
Về cơ bản, trước khi "Chân dung madam Phương" xác lập kỷ lục về giá, tranh của Mai Trung Thứ chưa thuộc vào nhóm "đắt giá" đầu bảng so với tác phẩm của một số tên tuổi danh họa người Việt khác.
Dù vậy, các tác phẩm của ông vẫn đều đặn xuất hiện, "nhẫn nại" với từng nấc thang giá cả qua năm tháng, tới năm 2021 này, tranh ông xác lập kỷ lục với mức giá ngoạn mục gây nên nhiều bất ngờ đối với giới sưu tầm.
Bức tranh "Chân dung madam Phương" được đánh giá là một tác phẩm quan trọng trong sự nghiệp của họa sĩ Mai Trung Thứ, trong đó, người xem vừa nhìn thấy tài năng của ông trong lĩnh vực hội họa, vừa tìm thấy sự dịu dàng, tinh tế trong cách thức ông khắc họa chân dung phụ nữ.
Đây là tác phẩm có kích thước lớn hàng đầu (135,5 x 80cm) mà ông từng thực hiện trong sự nghiệp của mình, và là một dấu ấn đậm nét trên con đường sáng tác hội họa của ông. Thời điểm thực hiện tác phẩm (năm 1930) là khi ông đang chuẩn bị cho việc tốt nghiệp tại trường Mỹ thuật Đông Dương tại Hà Nội.
Tác phẩm sơn dầu này được đánh giá là đặc biệt hiếm có bởi họa sĩ Mai Trung Thứ chủ yếu quan tâm tới chất liệu tranh lụa trong phần lớn sự nghiệp của mình. Ban đầu tác phẩm được trưng bày tại triển lãm của trường Mỹ thuật Đông Dương tại Hà Nội, một năm sau, tác phẩm được trưng bày tại Paris, Pháp. Sự kiện này đã mở đường để họa sĩ bước vào thế giới hội họa Châu Âu.
Tác phẩm được xem như một biểu tượng của vẻ đẹp phụ nữ Á Đông, ngay từ tác phẩm đầu tiên này, họa sĩ Mai Trung Thứ đã thu hút sự quan tâm và khiến nhiều nhà sưu tầm tại Pháp hỏi mua, sự kiện đã đánh dấu việc ông bắt đầu đạt được danh tiếng bên ngoài Việt Nam, với phong cách hội họa được ghi nhận bởi cả giới chuyên môn và thị trường nước ngoài.
Điều quan trọng hơn thế, tác phẩm này còn thâu tóm lại được những xúc cảm sâu sắc của họa sĩ dành cho nhân vật, một người phụ nữ quý phái vốn được cho là có mối quan hệ tình cảm với họa sĩ. Thâu tóm những xúc cảm dành cho bà Phương, tác phẩm có vị trí đặc biệt trong sự nghiệp của họa sĩ Mai Trung Thứ, bởi cả chất liệu, kích thước và nhân vật khắc họa...
Cùng nhìn lại chặng hành trình "nhẫn nại" mà gia tài hội họa của họa sĩ Mai Trung Thứ đã đi qua tại các phiên đấu giá quốc tế:
Bích Ngọc
Theo Sotheby/Christie