Thực tế càng về gần thời điểm cuối năm 2022 kinh tế toàn cầu càng xuất hiện thêm dấu hiệu đáng ngại, tuy nhiên theo tờ The Wall Street Journal, tình trạng này được dự báo sẽ không nghiêm trọng như nhiều người vẫn lo và nhiều khả năng thế giới sẽ tránh được một cuộc suy thoái nặng nề trong năm sau.
Xuất hiện nhiều điểm sáng
Nhiều cuộc khảo sát doanh nghiệp công bố hồi tuần trước cho thấy sản lượng kinh tế tại Mỹ và một số nền kinh tế đầu tàu châu Âu xuất hiện sụt giảm nhẹ trong tháng 11. Tuy nhiên, một số chỉ số khác của các nền kinh tế này trên đà phục hồi bất chấp lạm phát và lãi suất cao.
 |
| Các nhân viên tài chính làm việc tại sàn giao dịch chứng khoán TP New York (Mỹ) hồi tháng 10. Ảnh: AFP |
Cụ thể, theo báo cáo của Công ty tài chính S&P Global (Mỹ), chỉ số sản lượng tổng hợp của Mỹ (gồm hoạt động sản xuất và dịch vụ) giảm từ 48,2% ở tháng 10 xuống còn 46,3% trong tháng 11. Chỉ số dưới 50 cho thấy hoạt động kinh tế đang suy giảm và ngược lại trên 50 cho thấy nền kinh tế đang tăng trưởng.
“Các công ty đang ghi nhận ngày càng nhiều khó khăn do chi phí sinh hoạt gia tăng, điều kiện tài chính bị thắt chặt, đáng chú ý là chi phí đi vay cao hơn và nhu cầu suy yếu ở cả thị trường nội địa lẫn xuất khẩu” - chuyên gia Chris Williamson thuộc S&P Global nhận xét.
Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp Mỹ cho biết áp lực lạm phát đã được giải tỏa phần nào trong tháng 11 khi giá vật liệu thô và chi phí vận chuyển giảm xuống. Ngoài ra, thị trường lao động thắt chặt và bảng cân đối tài chính hộ gia đình Mỹ vẫn ở mức tốt và đang góp phần tạo động lực quan trọng giúp nước này phục hồi.
Điều này đã giúp doanh số bán lẻ tháng 10 tại Mỹ tăng và được dự báo có thể sẽ tiếp tục thúc đẩy tăng trưởng kinh tế vào cuối năm nay. Triển vọng tăng trưởng của Mỹ phụ thuộc một phần vào việc nền kinh tế nước này vượt qua các đợt tăng lãi suất của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) để hạ nhiệt lạm phát như thế nào.
Ở châu Âu, những gián đoạn kinh tế do thiếu hụt nguồn cung năng lượng sau các đợt cấm vận Nga đã giảm bớt và không nghiêm trọng như nhiều nhà phân tích lo ngại trước đó. Các chính quyền châu Âu cũng triển khai các gói hỗ trợ tài chính cho các hộ gia đình lớn hơn mức dự báo để giúp người dân ứng phó với chi phí năng lượng, thực phẩm tăng cao. Ở khu vực đồng tiền chung châu Âu (Eurozone), chỉ số sản lượng tổng hợp được thống kê ở mức 47,8% vào tháng 11, tăng từ mức 47,3% của tháng trước.
Chúng ta có thể sẽ kết thúc năm nay với hơn 75% nền kinh tế thế giới tăng trưởng khá tốt. Mỹ và Liên minh châu Âu có thể sẽ trải qua các đợt suy thoái tương đối ngắn, không quá nghiêm trọng và có thể tăng trưởng trở lại sớm nhất vào quý IV-2023.
Chủ tịch Viện Kinh tế quốc tế Peterson ADAM POSEN
Vẫn còn nhiều thách thức phía trước
Theo The Wall Street Journal, tăng trưởng kinh tế toàn cầu được dự báo sẽ đạt khoảng 2% trong năm sau, giảm đáng kể so với năm nay và thấp hơn nhiều với mức bình quân 3,3% giai đoạn trước đại dịch. Tuy nhiên, với mức tăng trưởng này, sản lượng kinh tế trên đầu người sẽ vẫn tăng nhẹ. Các chuyên gia cho rằng năm 2023 nền kinh tế thế giới sẽ không diễn biến quá tiêu cực như nhiều ý kiến trước đó, song nhiều thách thức vẫn đang ở phía trước.
Đối với Mỹ, một câu hỏi lớn là về tốc độ kiểm soát lạm phát sẽ thế nào. Tốc độ hạ nhiệt lạm phát sẽ quyết định việc Fed tăng lãi suất cao đến đâu và duy trì ở mức đó trong bao lâu. Năm nay, Fed đang thắt chặt chính sách tiền tệ với tốc độ nhanh chưa từng thấy kể từ những năm 1980. Nhiều nhà kinh tế dự báo nếu lãi suất tiếp tục tăng có thể ảnh hưởng tới chi tiêu tiêu dùng trong những tháng tới và đe dọa tăng trưởng của nền kinh tế lớn nhất thế giới này. Tổ chức Hợp tác và Phát triển kinh tế (OECD) dự đoán sản lượng kinh tế của Mỹ sẽ tăng trưởng 0,5% vào năm sau, giảm từ mức ước tính 1,8% vào năm 2022. Các nhà kinh tế được The Wall Street Journal khảo sát cho rằng GDP Mỹ sẽ chỉ tăng trưởng 0,4% vào năm 2023.
Châu Âu dường như có khả năng tránh được những hậu quả tồi tệ nhất từ sự gián đoạn năng lượng. Thời tiết tháng 10 ôn hòa và lượng khí đốt dự trữ cao khiến các nhà máy của châu Âu ít có rủi ro phải đối mặt với việc phải dè sẻn năng lượng. GDP khu vực này được dự đoán sẽ chỉ giảm 1,3% vào năm sau, ít hơn so với kịch bản xấu nhất của họ là giảm 5%.
Dù vậy, thách thức lớn nhất lúc này là châu Âu vẫn chưa giải quyết triệt để được vấn đề năng lượng với Nga. Tập đoàn năng lượng quốc gia Nga Gazprom mới đây đã cảnh báo sẽ siết dòng chảy khí đốt sang châu Âu qua Ukraine trong thời gian tới. Đây là một trong những đường ống khí đốt cuối cùng còn lại từ Nga sang châu Âu.
Ở châu Á, triển vọng năm 2023 của Trung Quốc, nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, được đánh giá là tương đối đáng lo ngại khi nước này tiếp tục đối mặt với các đợt tái bùng phát dịch COVID-19. Hầu hết chuyên gia cho rằng nước này chỉ có thể phục hồi tăng trưởng trong năm 2023 khi nới lỏng các biện pháp phòng dịch nghiêm ngặt hiện tại. Liên quan đến điều này, Giám đốc nghiên cứu Magdalene Teo thuộc Ngân hàng Julius Baer (Thụy Sĩ) lưu ý rằng: “Trung Quốc đang thử nghiệm điều chỉnh chính sách COVID-19 theo hướng nhẹ tay hơn khi số ca nhiễm tăng lên, đặc biệt tại các trung tâm sản xuất như TP Quảng Châu”.
Bên cạnh đó, nhiều nền kinh tế đang phát triển cũng được dự báo sẽ tụt lại phía sau. Chủ tịch Ngân hàng Thế giới (WB) David Malpass cảnh báo rằng các nước đang phát triển khả năng phải đối mặt với một rủi ro kinh tế khác: Đó là các chính sách kiểm soát lạm phát và suy giảm kinh tế tại các nền kinh tế tăng trưởng khiến họ rơi vào cảnh thiếu vốn khi dòng tiền đầu tư giảm sút. •
Triển vọng kinh tế Việt Nam được đánh giá tích cực
Theo hãng tin Bloomberg, triển vọng dài hạn của Việt Nam không thay đổi do tình hình kinh tế vĩ mô khả quan hơn so với các nước trong khu vực nhờ các yếu tố như nền kinh tế mở cửa, kiên định theo đuổi tự do thương mại và thúc đẩy đầu tư trực tiếp nước ngoài cùng lợi thế về chi phí lao động.
Các định chế tài chính quốc tế cũng tiếp tục đưa ra dự báo tích cực về tăng trưởng kinh tế Việt Nam trong năm nay và năm sau. Cụ thể, Ngân hàng UOB của Singapore dự báo tăng trưởng kinh tế Việt Nam năm nay sẽ đạt mức 8,2% và 6,6% trong năm 2023. Ngân hàng Standard Chartered (Anh) cũng nâng dự báo tăng trưởng GDP của Việt Nam năm nay từ mức 6,7% lên 7,5% và năm sau từ mức 7% lên 7,2%.
