Nội dung này được Đoàn giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội chỉ ra khi thực hiện giám sát chuyên đề "Việc thực hiện Nghị quyết số 88 và Nghị quyết số 51 của Quốc hội về đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông". Nội dung này sẽ được Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến tại phiên họp thứ 25 vào chiều 14/8.
Nhiều địa phương có sai sót trong quy trình lựa chọn SGK
Trong vấn đề đổi mới sách giáo khoa (SGK) phổ thông, Đoàn giám sát ghi nhận "Sách giáo khoa triển khai Chương trình giáo dục phổ thông mới được bảo đảm đầy đủ theo đúng lộ trình quy định. Nội dung sách giáo khoa cơ bản đã đáp ứng yêu cầu, được đổi mới theo hướng tinh giản, tăng thực hành, vận dụng kiến thức vào thực tiễn".
Đoàn giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội kiến nghị thanh tra, điều tra toàn diện việc xác định, sử dụng chi phí phát hành (chiết khấu) sách giáo khoa (Ảnh minh họa: Mỹ Hà).
Tuy nhiên, theo đoàn giám sát, việc thẩm định, tiếp thu, chỉnh sửa một số sách giáo khoa chưa chặt chẽ dẫn tới chất lượng chưa bảo đảm, còn nhiều lỗi, nội dung thiếu chính xác, văn phong chưa chuẩn mực ở nhiều sách giáo khoa, nhất là với sách giáo khoa tiếng Việt lớp 1, Khoa học tự nhiên lớp 6 và Lịch sử lớp 11.
"Chất lượng một số sách giáo khoa của Chương trình giáo dục phổ thông 2018 còn hạn chế. Một số sách giáo khoa có nội dung chưa phù hợp với học sinh, còn khó, kiến thức nặng", báo cáo của Đoàn giám sát nêu rõ.
Ngoài ra, theo kết quả giám sát, việc tổ chức lựa chọn sách giáo khoa cũng có bất cập. Ở một số địa phương, việc lập hồ sơ lựa chọn sách giáo khoa còn thiếu sót. Điển hình, Đoàn giám sát dẫn kết luận của Thanh tra Bộ Giáo dục và Đào tạo chỉ ra 6 tỉnh (Đồng Tháp, Kiên Giang, Long An, Đắk Lắk, Quảng Ngãi và Khánh Hòa) có một số sai sót trong quy trình lựa chọn sách giáo khoa.
"Việc lựa chọn nhiều bộ sách giáo khoa tạo ra khó khăn trong khâu đặt hàng, bảo đảm cung ứng sách giáo khoa trước năm học mới. Sự khác biệt về nội dung, cấu trúc trong mỗi bộ sách khó khăn cho việc ra đề thi chung, học sinh chuyển trường phải mua lại sách giáo khoa, khó tiếp cận kiến thức", báo cáo của Đoàn giám sát nêu rõ.
Giá sách tăng cao kèm nhiều tài liệu
Trong việc cung ứng, phát hành sách giáo khoa, Đoàn giám sát chỉ ra nhiều bất cập khi phải qua nhiều khâu trung gian.
Theo Đoàn giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, tình trạng thiếu sách giáo khoa diễn ra ở nhiều nơi, nhất là trước thềm năm học mới. Phụ huynh, học sinh gặp nhiều phiền hà trong việc mua sách giáo khoa theo kênh phát hành tự do qua hệ thống cửa hàng bán lẻ.
Với giá sách giáo khoa theo Chương trình mới, Đoàn Giám sát chỉ ra việc giá tăng cao gấp 2-4 lần giá sách giáo khoa chương trình cũ.
Theo Đoàn giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, tình trạng thiếu sách giáo khoa diễn ra ở nhiều nơi, nhất là trước thềm năm học mới (Ảnh minh họa: Nguyễn Mạnh).
Đơn cử, với Nhà xuất bản giáo dục Việt Nam, các bộ sách giáo khoa lớp 1 mới có giá từ 179.000 đến 194.000 đồng/bộ, trong khi bộ sách cũ có giá 54.000 đồng. Tương tự, các bộ sách giáo khoa lớp 2 mới có giá từ 179.000 đến 186.000 đồng/bộ, trong khi bộ cũ có giá 53.000 đồng….
Bên cạnh đó, giá sách cao gây khó khăn cho một bộ phận người dân, nhất là ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn, đồng bào dân tộc thiểu số, theo đoàn giám sát.
Không chỉ thế, theo Đoàn giám sát, tình trạng bán sách giáo khoa kèm sách bài tập, tài liệu tham khảo diễn ra ở nhiều nơi, dẫn tới tăng chi phí mua sách.
"Dù có nhiều nhà xuất bản tham gia làm sách giáo khoa, có nhiều bộ sách giáo khoa, giá sách không giảm, mà thực tế đang tăng", Đoàn giám sát nhận định chi phí phát hành sách giáo khoa cao, chưa hợp lý so với các mặt hàng thiết yếu.
Theo đó, mức tối đa phí phát hành (chiết khấu) sách theo Chương trình mới cho các đơn vị đầu mối phát hành phục vụ năm học 2020-2021, 2021-2022 với sách giáo khoa là 29% giá bìa, sách bài tập là 33%, sách giáo viên là 15%.
Năm học 2022-2023, chiết khấu với sách giáo khoa là 28,5% giá bìa, sách bài tập là 35%, sách giáo viên là 15%.
"Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam trực thuộc sự quản lý của Bộ Giáo dục và Đào tạo chưa thực hiện tốt chức trách, nhiệm vụ trong việc biên soạn, in ấn, phát hành sách giáo khoa, còn để xảy ra sai phạm, vi phạm pháp luật, chi phí phát hành (chiết khấu) cao, giá sách giáo khoa khá cao", đoàn giám sát nêu trách nhiệm của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
Đề cập đến giải pháp, đoàn giám sát kiến nghị khẩn trương ban hành văn bản hướng dẫn về phương pháp định giá sách giáo khoa, định giá tối đa sách giáo khoa, bảo đảm kiểm soát chặt chẽ chi phí sản xuất, tiết giảm chi phí trung gian, giảm tỷ lệ chiết khấu để giảm giá sách giáo khoa.
Đặc biệt, đoàn giám sát kiến nghị Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét chuyển cơ quan chức năng thanh tra/điều tra toàn diện việc xác định, sử dụng chi phí phát hành (chiết khấu) sách giáo khoa theo Chương trình giáo dục phổ thông mới.
Với Chính phủ, đoàn giám sát kiến nghị, chỉ đạo thanh tra, kiểm tra việc thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông năm 2018 nhất là công tác đấu thầu, mua sắm thiết bị giáo dục; công tác in, phát hành sách giáo khoa theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018 của các nhà xuất bản; việc xác định, sử dụng chi phí phát hành (chiết khấu) sách giáo khoa.
Đoàn giám sát kiến nghị chuyển cơ quan điều tra khi xác định dấu hiệu vi phạm.
.jpg "Bộ Giáo dục và Đào tạo có nên 'quay lại' làm sách giáo khoa?")
