Tổng Công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC) mới đây đã có văn bản kiến nghị Bộ GTVT chấp thuận chủ trương điều chỉnh mức giá dịch vụ sử dụng đường bộ tại 4 tuyến cao tốc do VEC quản lý khai thác, thời gian thực hiện từ tháng 1/2024.
VEC đang là chủ đầu tư 5 dự án đường cao tốc: Cầu Giẽ - Ninh Bình, Nội Bài - Lào Cai, Đà Nẵng - Quảng Ngãi, TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây và Bến Lức - Long Thành. Trong đó, 4 dự án đã đưa vào khai thác, riêng dự án cao tốc Bến Lức - Long Thành đang trong quá trình triển khai xây dựng.
Theo VEC, năm 2016, Bộ GTVT ban hành Quyết định 3789 phê duyệt phương án tài chính 5 dự án đường cao tốc do VEC là chủ đầu tư. Theo đó các tuyến đường cao tốc sẽ tăng mức thu theo lộ trình 3 năm/lần, mỗi lần tăng 15%.
Cụ thể phương án: Cao tốc Cầu Giẽ - Ninh Bình tăng mức thu lần thứ 1 vào năm 2017, lần 2 vào năm 2020 và lần 3 vào năm 2023. Cao tốc Nội Bài - Lào Cai và cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây tăng mức thu lần đầu vào năm 2018, lần 2 vào năm 2021 và lần 3 vào năm 2024.
Tuy nhiên, thực hiện theo Nghị quyết 35 ngày 16/5/2016 của Chính phủ về hỗ trợ và phát triển doanh nghiệp đến năm 2020 và ý kiến chỉ đạo của lãnh đạo Chính phủ, Bộ GTVT về việc chưa tăng phí sử dụng đường bộ hoàn vốn dự án BOT nên từ năm 2017 - 2023, VEC chưa tăng mức thu theo lộ trình phương án.
Sau đó, Bộ GTVT ban hành Quyết định 2323 ngày 31/12/2021 phê duyệt phương án tài chính 5 dự án đường cao tốc trên, phục vụ cho việc thẩm định sử dụng vốn của Hiệp định vay ADB lần 2 (3391-VIE) cho dự án xây dựng đường cao tốc Bến Lức - Long Thành.
"Các tuyến đường cao tốc do VEC quản lý khai thác sẽ tăng mức thu theo lộ trình 3 năm/lần, mỗi lần tăng 12%, thời điểm tăng lần 1 là năm 2024. Như vậy, tính đến hết năm 2023, VEC chưa thực hiện tăng mức giá dịch vụ sử dụng đường cao tốc do VEC làm chủ đầu tư", VEC nêu rõ.
Trước thực tế này, VEC cho rằng cần thiết phải điều chỉnh giá sử dụng đường bộ cao tốc, bởi theo kế hoạch trả nợ các dự án từ năm 2024, chi phí trả nợ của VEC sẽ tăng liên tục, ngoài ra các dự án sau thời gian đưa vào khai thác đã đến thời hạn phải sửa chữa trung tu, đại tu.
Do đó, việc tiếp tục giữ chính sách nêu trên không phù hợp với phương án tài chính được Bộ GTVT duyệt năm 2016 và năm 2021.
Sau khi cập nhật các thông số, VEC đã tính toán lại phương án tài chính, xây dựng 3 kịch bản tăng phí.
Kịch bản 1: VEC tăng giá dịch vụ sử dụng đường bộ cao tốc từ năm 2024 với lộ trình tăng phí 3 năm/lần, mỗi lần 12%. Tổng doanh thu thu phí 5 dự án giai đoạn 2024 - 2030 (bao gồm VAT) đạt 50.798 tỷ đồng.
Lũy kế dòng tiền hòa chung 5 dự án luôn dương, VEC đảm bảo khả năng trả nợ, có đủ nguồn lực đầu tư đưa dự án đường cao tốc Bến Lức – Long Thành vào khai thác đúng tiến độ.
Kịch bản 2: VEC tăng giá dịch vụ sử dụng đường cao tốc từ năm 2025 với lộ trình tăng phí 3 năm/lần với tỷ lệ tăng là 12%.
Khi đó, tổng doanh thu thu phí 5 dự án giai đoạn 2024 - 2030 đạt 48.428 tỷ đồng (bao gồm VAT), giảm 2.371 tỷ đồng so với kịch bản 1.
Lũy kế dòng tiền hòa chung 5 dự án thiếu hụt giai đoạn 2026 – 2034, với mức thiếu hụt lớn nhất 1.261 tỷ đồng vào năm 2033, phương án tài chính bị phá vỡ.
Kịch bản 3: VEC tăng giá dịch vụ sử dụng đường bộ cao tốc từ năm 2027 với lộ trình tăng phí 3 năm/lần với tỷ lệ tăng là 12%.
Khi đó, tổng doanh thu thu phí 5 dự án giai đoạn 2024 – 2030 đạt 46.750 tỷ đồng (bao gồm VAT), giảm 4.048 tỷ đồng so với kịch bản 1, với mức thiếu hụt lớn nhất 2.301 tỷ đồng vào năm 2034, phương án tài chính 5 dự án bị phá vỡ.
Trên cơ sở đó, VEC kiến nghị Bộ GTVT chấp thuận phương án tăng giá dịch vụ sử dụng đường cao tốc các dự án do VEC làm chủ đầu tư với thời gian tăng thực hiện điều chỉnh từ tháng 1/2024.
