Hang Ghị Rằng
Trên tuyến du lịch vùng miền Đông của Cao Bằng, ngoài khám phá động Ngườm Ngao nổi tiếng, du khách sẽ được trải nghiệm một hang đá nhỏ nhưng không kém phần kỳ thú, hấp dẫn. Đó là hang Ghị Rằng.
Hang Ghị Rằng hay hang Kỳ Rằng (Trùng Khánh) nằm trong lòng một quả núi đá vôi lớn mang tên núi Ghị Rằng, cách hồ Thang Hen khoảng 1,5 km, thuộc Khu du lịch sinh thái hồ Thang Hen. Trải qua quá trình kiến tạo địa chất, địa hình tạo hóa đã ban tặng cho nơi đây phong cảnh sơn thủy hữu tình. Hang có chiều dài khoảng 1 km, chia làm nhiều khoang nối với nhau qua các lối đi hẹp; hang có 2 cửa thông nhau, vòm hang cao, trong lòng hang là những khoang khá rộng. Đặc biệt là mảng màu đen huyền bí - kết quả của quá trình kiến tạo địa chất hơn 300 triệu năm.
Hang Dơi
Nhũ đá trong hang Dơi (Hạ Lang).
Hang Dơi cách trung tâm huyện Hạ Lang 20 km, chiều dài khoảng 2 km, trong hang có những nhũ đá với nhiều hình thù đa dạng, phong phú, lấp lánh nhiều màu sắc. Hang nằm trong lòng dãy núi đá vôi cách đường dân sinh khoảng 700 m, đây là một hang động còn hoang sơ, có kiến tạo địa chất cách đây hàng triệu năm, độ cao trung bình khoảng 40 m.
Cửa hang hình vòng cung cao khoảng 4 m, rộng 7 m. Hang gồm 3 khoang ngăn cách nhau bởi những vách đá, khoang thứ nhất có nhũ đá hình thù kỳ thú, nhiều màu sắc và nhiều hồ nước nhỏ; khoang thứ hai dài 200 m với những khối thạch nhũ hình ngọn núi, ruộng bậc thang, thác vàng, thác bạc...; khoang thứ ba khá lớn, được kiến tạo uốn lượn theo hình bán nguyệt, có những cây măng đá từ trần hang rủ xuống cân xứng hài hòa với những cây măng đá nhô lên khỏi nền hang... Năm 2014, hang Dơi được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xếp hạng di tích quốc gia.
Hang Ngườm Bốc
Hang Ngườm Bốc là nơi ghi dấu nhiều sự kiện lịch sử của dân tộc. Ảnh C.T.V.
Hang Ngườm Bốc (Hòa An), tiếng địa phương nghĩa là Hang Khô nằm ở sườn Tây dãy núi Lam Sơn, thuộc xã Hồng Việt. Hang là nơi ghi dấu nhiều sự kiện lịch sử về quãng đời hoạt động cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh những năm 1942 - 1945 và cũng là nơi Xưởng quân khí Lê Tổ ở và làm việc trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp.
Về mặt địa chất, hang Ngườm Bốc phát triển từ đá vôi hình thành trong điều kiện biển nông và ấm cách ngày nay khoảng 360 - 270 triệu năm (kỷ Carbon Permi). Ở cửa hang còn thấy rõ dấu vết của thềm và dòng chảy cổ, chứng tỏ đã bị nâng lên trong giai đoạn gần đây (gọi là giai đoạn tân kiến tạo). Hang được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di tích lịch sử cách mạng cấp quốc gia.
Hang Ngườm Slưa
Hang Ngườm Slưa cũng ở xã Hồng Việt (Hòa An), hang phát triển từ khối đá vôi hình thành trong điều kiện biển nông và ấm cách ngày nay khoảng 270 - 360 triệu năm (kỷ Carbon Permi). Trước cửa hang còn lưu giữ dấu vết hai bậc thềm sông - minh chứng cho hoạt động nâng của khu vực này trong giai đoạn gần đây (gọi là tân kiến tạo).
Ngườm Slưa là nơi in Báo Cờ Đỏ (1932 - 1933), cơ sở hoạt động cách mạng từ năm 1932 - 1936. Tại đây, Đảng bộ Cao Bằng tổ chức họp Đông Dương đại hội tháng 5/1936 để vận động nhân dân các dân tộc trong tỉnh hưởng ứng phong trào "Đại hội Đông Dương" và dự thảo bản "Dân nguyện" đòi thực hiện cải cách dân chủ, cải thiện đời sống nhân dân, đấu tranh công khai hợp pháp. Ngườm Slưa được xếp hạng Di tích lịch sử cấp quốc gia năm 1995.
Ngoài hệ thống hang động trên, Cao Bằng còn rất nhiều hang động khác đã đưa vào khai thác du lịch và nhiều hang mới phát hiện, được đánh giá có giá trị về mặt lịch sử và du lịch. Lạc vào thế giới của các hang động lớn nhỏ, du khách sẽ thêm yêu cảnh sắc thiên nhiên, thấy sự kỳ diệu của tạo hóa trên vùng non nước Cao Bằng.
