Vào tháng 4 hàng năm, người dân làng Hương Trà nói riêng và phường Hòa Hương, thành phố Tam Kỳ (tỉnh Quảng Nam) nói chung đều rất bồi hồi và tự hào về mùa hoa sưa vàng nở rộ trên con đường dài khoảng 1 km chạy dọc bên bờ sông Tam Kỳ hiền hòa. Làng Hương Trà vào thời gian này, khắp mọi ngả đường không chỉ vàng ruộm sắc hoa sưa, mà hương thơm dịu dàng, quyến rũ của hoa sưa thoảng lại làm mê hút lòng người. Mỗi khi trời có gió, hoa sưa bay bay khắp không gian trong làng, vương lên tóc, quần áo của du khách rất quyến rũ và lãng mạn.
Khi đến thưởng lãm mùa sưa, ngoài được đắm mình với sắc vàng rực rỡ, huyền ảo của hoa sưa, du khách còn được thưởng lãm các hoạt động hết sức ý nghĩa và sinh động ở đây. Du khách như lạc vào một làng Hương Trà xưa bởi những ngôi nhà tranh được Ban Tổ chức dựng bên dòng sông Tam Kỳ, trưng bày nông cụ, sản phẩm làng nghề đặc trưng, các hiện vật phản ánh quá trình hình thành và phát triển của làng Hương Trà từ thời xa xưa đến nay. Cùng với đó, du khách sẽ thưởng thức các món ăn dân dã truyền thống đặc trưng của làng Hương Trà, của các địa phương thuộc thành phố Tam Kỳ, như: Bánh bèo, bánh bánh nậm, mỳ quảng, hến trộn, mít trộn, chè, xoa xoa,...; được mục sở thị người dân của làng Hương Trà làm bánh tét, bánh chưng, mỳ Quảng,… những món ăn dân dã của dân làng.
Đặc biệt, du khách sẽ được thưởng ngoạn sự tài hoa của những người thợ làng rèn Hồng Lư truyền thống; được xem vẽ tranh trên túi xách của thợ may ở Làng nghệ thuật cộng đồng Tam Thanh (xã Tam Thanh) và trình diễn đan chiếu của làng nghề chiếu cói Thạch Tân. Bên cạnh đó, du khách được trải nghiệm nhiều hoạt động hữu ích như: tham quan khu trưng bày hoa phong lan, viết thư pháp, không gian trình diễn hô hát Bài Chòi, âm nhạc đường phố, được xem Giải đua thuyền nam - nữ truyền thống thành phố Tam Kỳ và cuộc thi ảnh “Khoảng khắc mùa hoa sưa năm 2021”...
Phát biểu tại Lễ khai mạc “Tam Kỳ - mùa hoa sưa năm 2022”, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam Trần Văn Tân nhấn mạnh: Để phục hồi du lịch sau đại dịch COVID-19, UBND thành phố Tam Kỳ tiếp tục đẩy mạnh, tăng cường giới thiệu, quảng bá về các hoạt động của Lễ hội Tam Kỳ - mùa hoa sưa, nhất là giới thiệu, quảng bá những nét đẹp đặc trưng vật thể và phi vật thể, tài nguyên và sản phẩm độc đáo của thành phố đến bạn bè gần xa, phấn đấu xây dựng thành phố Tam Kỳ là thành phố hoa sưa vàng.
Phó trưởng Phòng Văn hóa - Thông tin, thành phố Tam Kỳ Đặng Tuyết Lan cho biết: Với các hoạt động phong phú, đặc sắc, dự kiến, Lễ hội hoa sưa năm nay sẽ đón khoảng 8.000 du khách về đây để thưởng lãm và vui chơi.
Theo các tài liệu cũng như những người lớn tuổi trong làng kể lại, làng Hương Trà được hình thành từ những năm đầu quy dân lập ấp thời vua Lê Thánh Tông mở cõi về phương Nam vào những năm 1470. Quá trình hình thành và phát triển đã phân định địa vực làng quê Hương Trà với những nét đặc trưng của làng quê Việt Nam: cây đa, bến nước, sân đình,… Tương truyền, trong suốt quá trình xây dựng và phát triển, để phòng tránh thiên tai lũ lụt, mưa bão làm sạt lở bờ sông, đe dọa đến diện tích đất ở và đất nông nghiệp, cây cối mùa màng, người dân trong làng đã cùng nhau sử dụng cây sưa - một loại cây gỗ tốt và cứng, không mối mọt, mưa nắng không bị cong vênh, có vân đẹp, thường được người dân trong làng sử dụng làm nguyên liệu để đóng các vật dụng như bàn, ghế… để trồng dọc bên bờ sông Tam Kỳ. Theo thống kê của UBND phường Hòa Hương, hiện nay, dọc hai bên đường chạy theo bờ sông Tam Kỳ dài tầm 3 km có khoảng 600 - 700 cây sưa từ vài chục năm đến vài ba trăm năm tuổi, được các hộ dân trồng dọc hai bên đường trong làng.
Người dân nơi đây đều xem cây sưa là đặc sản, là danh lam thắng cảnh của làng, nên rất có ý thức bảo vệ, bảo tồn và phát triển số lượng cây sưa trong làng. Làng đã có hương ước nghiêm cấm chặt, khai thác sưa.
Trịnh Bang Nhiệm