Vừa qua, TPHCM đã thông qua chủ trương đầu tư giai đoạn 1, dự án tu bổ, tôn tạo Di tích lịch sử quốc gia Khu trại giam Bệnh viện Chợ Quán (nằm trong khuôn viên Bệnh viện Bệnh nhiệt đới, quận 5). Đây là nơi cố Tổng Bí thư Trần Phú bị giam giữ và hy sinh vào năm 1931.
Sáng 28/12, lãnh đạo TPHCM cùng chính quyền địa phương làm dâng hương và làm lễ khởi công tu bổ, tôn tạo Khu trại giam Bệnh viện Chợ Quán.
Tham dự lễ khởi công có Chủ tịch HĐND TPHCM Nguyễn Thị Lệ, Phó Chủ tịch UBND TPHCM Dương Anh Đức, và các lãnh đạo địa phương.
Khu trại giam Bệnh viện Chợ Quán được xây dựng giai đoạn năm 1876-1906. Trải qua hơn 150 năm hình thành, khu di tích này xuống cấp khá nặng. Nhiều tài liệu, hình ảnh trưng bày đã bị mờ, trầy xước, rách...
Trước đây, khu nhà giam được dùng làm nơi giam giữ những người hoạt động cách mạng, trong đó có cố Tổng bí thư Trần Phú. Ngoài ra, khu trại giam còn là nơi giam giữ nhiều chiến sĩ cách mạng như Trần Não, Lê Hồng Phong, Hà Huy Tập, Trần Văn Giàu, Nguyễn Văn Trỗi…
Bà Nguyễn Thị Lệ cùng các đại biểu dâng hương tưởng nhớ cố Tổng Bí thư Trần Phú tại căn phòng mà ông từng bị giam giữ và hy sinh năm 1931.
Dự án trùng tu, tôn tạo di tích này được thực hiện bằng nguồn ngân sách thành phố với tổng vốn hơn 33 tỷ đồng. UBND TPHCM đề xuất Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng khu vực quận 5 là chủ đầu tư của dự án trên. Dự án được thực hiện và có thời gian phân bổ vốn từ năm 2023 đến năm 2025.
Sau khi tôn tạo, những phòng giam được giữ lại sẽ bố trí, phục dựng những hình ảnh từng diễn ra tại đây. Nhằm truyền tải, giới thiệu với du khách về các thông tin cần thiết. Các khu phòng giam khác sẽ chuyển thành phòng trưng bày tài liệu, chân dung, các bản trích.
Nhà giam có kiến trúc hình chữ U, trong đó dãy ngang dài 32m, rộng 12m. Hai dãy dọc bằng nhau, mỗi dãy dài 14m, rộng 7,5m.
Bên trong được chia thành 4 khu vực gồm: Khu giam nam, giam nữ, khu cách ly để giam bệnh nhân truyền nhiễm (được xây từ thời Pháp) và khu biệt giam được Mỹ xây dựng.
Hiện một số phòng giam, khu vực hành làng được làm thành khu trưng bày các hiện vật, tài liệu, hình ảnh liên quan tới cố Tổng bí thư Trần Phú và khu di tích này.
Bà Trương Minh Kiều, Chủ tịch UBND quận 5 cho biết, trong quá trình nghiên cứu thì địa phương nhận thấy tầm quan trọng của một quá trình lịch sử, kiến trúc của khu di tích này.
"Được sự chấp thuận của thành phố, khu di tích này được chia thành 2 giao đoạn để tu sửa, tôn tạo. Giai đoạn đầu sẽ khởi công và bàn giao lại cho đơn vị thi công làm công tác tu bổ, sau đó sang năm 2024 địa phương sẽ chuyển qua giai đoạn 2, mở rộng khu di tích để có một lối đi riêng và một khu nhà chờ cho du khách tham quan", bà Kiều nói.
Chị Trịnh Thị Quyên, nhân viên phụ trách của Khu trại giam Bệnh viện Chợ Quán cho biết, hiện tại khu di tích được bàn giao lại cho đơn vị thi công, tu sửa. Sau khi hoàn tất, di tích sẽ được mở cửa miễn phí cho du khách tham quan từ 8h tới 16h hàng ngày. Với các đoàn khách tới, sẽ có nhân viên hướng dẫn và thuyết trình.
