Binh sĩ Ukraine ở mặt trận (Ảnh minh họa: Skynews).
Ra đòn bất ngờ, Ukraine thắng đậm ở Kursk
Xung đột đã diễn ra hơn 2 năm rưỡi, với sự hỗ trợ về viện trợ và vũ khí của phương Tây, Ukraine dù có những cố gắng lớn nhưng nhìn chung đang ở thế bất lợi chiến lược và gặp khó khăn về kinh phí, vũ khí, nguồn để tuyển quân và tinh thần,...
Tuy vậy, Kiev cũng đã nhiều lần thực hiện tấn công tầm xa nhằm vào các mục tiêu ở biên giới Nga, lần này họ đã chọn tiến hành một cuộc đột kích xuyên biên giới vào lãnh thổ Nga. Đây là điều hiếm thấy và bất ngờ.
Ông Lưu Quân (Liu Jun), phó chủ tịch Hiệp hội Quan hệ Quốc tế Trung Quốc và Giám đốc điều hành Trung tâm Nghiên cứu Nga của Đại học Sư phạm Hoa Đông, nhận định: "Đây là một hành động có tổ chức và được lên kế hoạch từ lâu. Về điều này, Ukraine đã ghi được điểm, đó là một chiến thắng đậm".
Ông tin rằng, Kiev muốn đạt được một số mục tiêu thông qua cuộc phản công này:
Thứ nhất, nhằm nâng cao tinh thần và sự tự tin của lực lượng vũ trang Ukraine.
Thứ hai, Kiev muốn chứng minh cho Mỹ và các nước phương Tây thấy rằng, Ukraine có thể tiến lên với sự hỗ trợ và có thể đạt được những thắng lợi và kết quả nhất định ở một số hướng chủ chốt, thậm chí có thể xâm nhập vào chính lãnh thổ Nga.
Thứ ba, tăng khả năng đàm phán trong tương lai. Ukraine gần như không thể giành lại 4 tỉnh phía đông nước này bằng vũ lực và họ chỉ có thể áp dụng một số biện pháp mới.
Ukraine tuyên bố đã kiểm soát hơn 1.000 km2 lãnh thổ và bắt giữ hàng trăm tù binh của Nga, Tổng thống Volodymyr Zelensky gọi đây là "quỹ trao đổi". Kiev muốn sử dụng những con bài thương lượng này, để đổi lấy khu vực miền Đông đất nước do Nga kiểm soát trong các cuộc đàm phán có thể xảy ra trong tương lai.
Thứ tư, do cơ hội chiến thắng trên chiến trường Donbass thấp, nên Ukraine cũng có thể cân nhắc sử dụng kế "vây Ngụy, cứu Triệu", đồng thời muốn Nga rút quân ở khu vực này để quay về phòng thủ ở Kursk. Nhưng hiện tại, mục tiêu đó chưa đạt được và Moscow hầu như không rút quân như Kiev mong muốn.
Tại sao chiến dịch Kursk của Ukraine thành công?
Lực lượng Moscow từ lâu đã chiếm ưu thế trên chiến trường chính ở miền Đông, nhưng Ukraine lại khiến Nga bất ngờ ở Kursk.
"Việc tình báo không được coi trọng là một lý do quan trọng", chuyên gia Lưu Quân nói. Trước khi thực hiện chiến dịch này, quân đội Ukraine đã thực hiện một số động thái chuyển quân bất thường.
Có thông tin cho rằng, quân đội Nga lúc đó đã báo cáo thông tin này, nhưng vì trọng tâm tấn công của Nga vẫn là ở khu vực phía đông Ukraine, nên không thu hút đủ sự quan tâm từ ban lãnh đạo cấp cao Moscow. Họ có thể đã nghĩ rằng, phía Ukraine đang có dấu hiệu thất thủ ở Donbass, nên không còn đủ khả năng tấn công vào lãnh thổ Nga?
Ông Lưu Quân nói thêm rằng có một lý do khác đó là, Nga thiếu quân phòng thủ biên giới. "Tỉnh Kursk có chung đường biên giới với Ukraine hơn 200km, lực lượng Nga ở đây chủ yếu là lính biên phòng và lính nghĩa vụ, nên lúc đầu, dưới sự tấn công của hơn 10.000 binh sĩ Ukraine, họ nhanh chóng bị đánh bại".
Hàng nghìn binh sĩ Ukraine đã tham gia chiến dịch xâm nhập ở Kursk (Ảnh: AFP).
Quân đội Ukraine không chỉ đông về quân số, mà còn được trang bị vũ khí hạng nặng. Vì vậy, chuyên gia Trung Quốc cho rằng, nếu Nga không huy động đủ vũ khí và quân số thì sẽ khó đạt được mục tiêu đánh bật quân Ukraine ra khỏi lãnh thổ một cách nhanh chóng.
Vừa qua, Bộ Quốc phòng Nga đã công bố thành lập Ủy ban Điều phối An ninh quân sự khu vực biên giới và 3 trung đoàn mới, nhằm tăng cường an ninh tại các khu vực giáp biên giới Ukraine.
Ba trung đoàn này được đặt theo tên của ba tỉnh biên giới Nga là Kursk, Belgorod và Bryansk. Nhưng cho đến nay, quân đội Nga vẫn chưa tổ chức được một cuộc phản công hiệu quả quy mô lớn, để lật ngược thế cờ trong một đòn phản công.
Tại sao Nga chưa tiến hành phản công quy mô lớn ở Kursk?
Hãng truyền thông Ukraine RBC-Ukraine dẫn nguồn tin nội bộ cho biết, quân đội Nga đã nhận được chỉ thị từ Tổng thống Putin, đó là phải đánh bật lực lượng Kiev khỏi tỉnh Kursk trước ngày 1/10.
Thiếu tướng Araudinov, Phó Cục trưởng Cục Chính trị - Quân sự Bộ Quốc phòng Nga, kiêm Tư lệnh Lực lượng đặc biệt Chechnya, cho biết sẽ mất ít nhất hai đến ba tháng, để bao vây, trấn áp đối phương tiến tới tiêu diệt những lực lượng Ukraine đột nhập lãnh thổ ở mặt trận Kursk".
"Hiện tại, trọng tâm chiến lược của Nga vẫn là ở miền đông Ukraine. Không phải Nga không có quân, mà là họ không sẵn sàng quay trở lại phòng thủ", Trương Hồng (Zhang Hong), nhà nghiên cứu tại Viện Nga, Đông Âu và Trung Á, thuộc Học viện Khoa học xã hội Trung Quốc, nhận định.
Chuyên gia này tin rằng, nếu không quay trở lại phòng thủ, quân tuyến hai của Nga và một số ít quân tinh nhuệ không thể chặn được quân đội Ukraine ở Kursk và không tạo được áp lực hiệu quả lên lực lượng đối phương đang tiếp tục mở rộng vùng kiểm soát.
Chuyên gia Trương Hồng tin rằng: "Sẽ mất ít nhất từ hai đến ba tháng, để 3 trung đoàn mới thành lập của Nga xây dựng kế hoạch tác chiến và hình thành hiệu quả chiến đấu thực sự. Quá trình này sẽ mất thời gian".
"Điều này phản ánh sự kiên trì của Nga trong việc theo đuổi các mục tiêu chiến lược của các hoạt động quân sự đặc biệt và sẽ không từ bỏ cho đến khi đạt được mục tiêu. Cách tiếp cận như vậy cũng phản ánh sự "coi thường chiến lược" của Nga đối với quân đội Ukraine. Thậm chí có thể nói là khinh thường, suy nghĩ rằng, ngay cả khi họ "mở cửa" cho quân đội Ukraine, thì quân Ukraine không thể tiến xa được", Chuyên gia Trương Hồng cho biết thêm.
Mặc dù quân đội Ukraine hiện tuyên bố kiểm soát hơn 1.000 km2 lãnh thổ Nga, nhưng lực lượng này cách biên giới không xa lắm và mới chỉ tiến sâu tới 35km.
Ông Lưu Quân cho rằng, quân đội Ukraine không dám tiến xa, nếu không sẽ dễ dàng trở thành "con rùa trong bình". "Lực lượng Kiev gần đây thường xuyên phá hủy các cây cầu ở Kursk để bảo toàn kết quả. Đối với quân đội Nga, khi những cây cầu bị phá hủy, việc tiếp viện cho tuyến trước càng khó khăn hơn, đồng thời khó đánh bật đối phương".
Còn chuyên gia Trương Hồng thì cho rằng, Quân đội Ukraine ở Nga cũng gặp nhiều khó khăn. Một trong những khó khăn lớn nhất đối với Kiev là bằng lối đánh này, "họ khó cầm cự được lâu dài và có thể sẽ bị Nga tiêu diệt hoàn toàn".
"Rất có thể Quân đội Nga đang tập trung lực lượng, "câu giờ" để dứt điểm ở mặt trận Donbass, sau đó có thể tấn công vào hai bên sườn quân đội Ukraine, tiến hành các hoạt động chiến thuật thọc sâu vào phía sau tỉnh Sumy, cắt đứt mối liên hệ giữa lực lượng Kiev ở trong khu vực Kursk và lãnh thổ của họ, từ đó quét sạch đối phương trong một chiến dịch tổng lực", chuyên gia Trương Hồng kết luận.
