Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 44-45: Tự cường, kết nối - Hành trình, đích đến

Lãnh đạo các nước ASEAN chụp ảnh chung tại Lễ khai mạc Hội nghị cấp cao ASEAN 44, 45 ở Vientiane, Lào ngày 9-11/10. (Ảnh: Nhật Bắc)

Với hơn 20 hoạt động, Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 44, 45 và các Hội nghị cấp cao liên quan (8-11/10) tại Vientiane (Lào) thảo luận xoay quanh những nội hàm trong Chủ đề ASEAN 2024 - “Thúc đẩy kết nối và tự cường“ nhằm dựng xây một cộng đồng vững vàng trước mọi thách thức. Đoàn Việt Nam, do Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính dẫn đầu, chuyển tải nhiều thông điệp quan trọng tại Hội nghị.

Những mảng công việc lớn như tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN, trong đó có thúc đẩy hoàn tất đúng hạn các Kế hoạch tổng thể 2025 và xây dựng Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2045 là trọng tâm quan trọng xuyên suốt. Các lãnh đạo ASEAN cũng kiểm điểm và định hướng quan hệ giữa ASEAN với các đối tác, nhất là thúc đẩy hợp tác trong các lĩnh vực tiềm năng, được quan tâm hiện nay, trao đổi về các vấn đề quốc tế và khu vực.

Kim chỉ nam rõ ràng, kết quả tích cực

Năm ASEAN 2024 diễn ra giữa một bức tranh màu xám của tình hình thế giới và khu vực đầy biến động, khó lường. Thế nhưng, ASEAN vẫn giữ vững đoàn kết và vai trò trung tâm, mạnh mẽ trước không ít biến động từ bên ngoài, để thấy trân trọng những nỗ lực của Chủ tịch Lào với sự đúng đắn ngay từ chủ đề “ASEAN: Thúc đẩy kết nối và tự cường”, được triển khai dựa trên chín ưu tiên.

Nhìn lại, Lãnh đạo các nước Hiệp hội đều thấy rằng hợp tác ASEAN tiếp tục đạt nhiều bước tiến quan trọng, bất chấp khó khăn, thách thức cả trong và ngoài khu vực.

Các Kế hoạch Tổng thể xây dựng Cộng đồng 2025 bước vào chặng triển khai cuối, ghi nhận tỷ lệ thực hiện cao trên cả ba trụ cột, đặc biệt là chính trị - an ninh đạt 99,6%. Nổi bật, dưới sự điều phối của “thuyền trưởng” ASEAN 2024, việc xây dựng các Chiến lược triển khai Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN 2045 được đẩy mạnh; hợp tác tăng cường kết nối chuỗi cung ứng, tái cơ cấu chiến lược thu hẹp khoảng cách phát triển, nâng cao tự cường y tế, khí hậu, tăng cường vai trò và sự tham gia của phụ nữ và trẻ em được thúc đẩy. Song song với đó, hợp tác với các đối tác có nhiều tiến triển mới, tiếp tục củng cố vai trò trung tâm của ASEAN.

Rõ ràng, với kim chỉ nam là nội hàm “kết nối” và “tự cường”, các ưu tiên, sáng kiến trong năm Chủ tịch của Lào đã góp phần thực hiện mục tiêu chung xây dựng một Cộng đồng ASEAN kết nối và tự cường hơn. Điều này phản ánh mong muốn và nỗ lực đưa Lào từ nước không giáp biển trở thành trung tâm kết nối của khu vực và quốc tế. “Lào hoàn thành các cam kết và nghĩa vụ với tinh thần trách nhiệm cao vì lợi ích chung của ASEAN”, Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Lào Thongloun Sisoulith khẳng định tại sự kiện đầu tiên của kỳ hội nghị.

Lãnh đạo các nước ASEAN cho rằng nội hàm “kết nối” và “tự cường” cần tiếp tục cụ thể hóa và làm sâu sắc hơn nữa trong các chiến lược hợp tác cho giai đoạn mới, qua đó nâng cao khả năng thích ứng của ASEAN. Đồng thời, cần giữ vững cân bằng chiến lược của ASEAN trong triển khai quan hệ đối ngoại, tiếp tục đề nghị các đối tác tôn trọng vai trò trung tâm của ASEAN, cùng ASEAN thúc đẩy các giá trị đối thoại, hợp tác và tin cậy, đề cao thượng tôn pháp luật, đóng góp xây dựng và trách nhiệm cho hòa bình, an ninh và ổn định.

Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu tại ASEAN. (Ảnh: Nhật Bắc)

Tự cường tự chủ, vượt qua mọi thách thức

“Hơn lúc nào hết, ASEAN cần lấy tự cường làm nền tảng để vươn tầm, lấy kết nối làm trọng tâm để bứt phá, và lấy đổi mới sáng tạo làm động lực để tiên phong dẫn dắt”, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh tại phiên họp toàn thể Hội nghị cấp cao ASEAN.

Với tâm thế sẵn sàng đóng góp và nỗ lực hết mình, Việt Nam không ngừng suy nghĩ về tương lai ASEAN trong đó có tương lai của chính mình. Trong các cuộc họp quan trọng của ASEAN, Việt Nam luôn gửi gắm nhiều thông điệp, với kỳ hội nghị lần này, những thông điệp đó được Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nêu bật với những từ khóa dễ nhớ như tự cường và tự chủ chiến lược, kết hợp với kết nối bên ngoài, đổi mới sáng tạo… Đây là những định hướng quan trọng của ASEAN thời gian tới.

Cụ thể, một là, tự cường và tự chủ chiến lược là nền tảng để ASEAN vững vàng trước mọi biến động, vượt qua mọi thách thức. Theo đó, ASEAN cần củng cố đoàn kết, thống nhất trong đa dạng, kiên định các chuẩn mực ứng xử và kiên trì lập trường nguyên tắc của ASEAN trong các vấn đề quốc tế, khu vực. ASEAN cần nâng cao năng lực tự cường, phát huy nguồn lực nội sinh để giữ vững ổn định chiến lược bên trong và phản ứng chiến lược kịp thời trước các rủi ro bên ngoài.

Hai là, thúc đẩy kết nối bên trong kết hợp với kết nối bên ngoài, kết nối công-tư, kết nối đa lĩnh vực, trong đó trọng tâm là kết nối hạ tầng, thể chế và con người là đột phá chiến lược cho ASEAN.

Ba là, đổi mới sáng tạo là sức bật và động lực chính cho ASEAN bắt kịp, tiến cùng và vượt lên với khu vực và thế giới. Theo đó, ASEAN cần đẩy mạnh hợp tác phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, phát triển các khung hợp tác số khu vực, song hành với phát triển các tiêu chí quản trị đối với các công nghệ mới nổi, trong đó có trí tuệ nhân tạo.

Cho đến nay, Việt Nam phối hợp chặt chẽ với các thành viên triển khai hiệu quả các ưu tiên và sáng kiến hợp tác, ủng hộ và hỗ trợ Lào đảm nhiệm thành công trọng trách Chủ tịch ASEAN.

Cùng với đó, Việt Nam có nhiều đóng góp quan trọng cho hợp tác ASEAN với dấu ấn là Diễn đàn Tương lai ASEAN 2024, đồng thời đóng góp cho Hội nghị Thượng đỉnh Tương lai của Liên hợp quốc. Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính thông báo Việt Nam sẽ tiếp tục tổ chức Diễn đàn Tương lai ASEAN năm 2025 và trông đợi các nước tiếp tục quan tâm ủng hộ Việt Nam tổ chức thành công sự kiện này.

Thủ tướng Phạm Minh Chính phát biểu tại phiên họp toàn thể Hội nghị, ngày 9/10. (Ảnh: Nhật Bắc)