Trong nhiều năm, Modigliani không chỉ gây chú ý bởi mức giá tranh cao ngất ngưởng mà còn bởi đủ loại âm mưu, lừa đảo quanh các tác phẩm của mình.
Cuộc đời ngắn ngủi và nghèo khó
Họa sĩ Amedeo Modigliani (1884-1920) là một trong những người theo Chủ nghĩa Hiện đại nổi bật nhất.
Ban đầu, ông theo học các bậc thầy ở Florence (Italy) sau đó chuyển đến Paris (Pháp), nơi ông tiếp xúc với nghệ thuật châu Phi và các phong trào mới. Những ảnh hưởng này đã tạo nên đặc trưng độc đáo trong các sáng tác của ông. Tuy nhiên, họa sĩ người Italy lại không được những người cùng thời đánh giá cao.
Ngoài vẽ tranh, Modigliani còn thực hiện các tác phẩm điêu khắc sau khi làm bạn với nhà điêu khắc Constantin Brancusi. Do không đủ tiền mua vật liệu, Modigliani lấy trộm các khối đá từ công trường xây dựng.
Ông chia sẻ thích điêu khắc hơn hội họa nhưng niềm đam mê này không thể duy trì lâu. Khi còn nhỏ, ông mắc bệnh lao nên sức khỏe suy sụp nhanh chóng khi thường xuyên hít bụi đá. Bởi vậy, người nghệ sĩ quay trở lại với hội họa.
Vật lộn để được giới nghệ thuật công nhận, Modigliani mắc chứng nghiện rượu và ma túy khiến thể trạng ngày càng yếu ớt hơn. Năm 1920, ông qua đời trong cảnh nghèo khó khi mới 36 tuổi. Hôm sau, người yêu của ông, nghệ sĩ đồng hương Jeanne Hebuterne, gieo mình ra khỏi cửa sổ căn hộ của cha mẹ cô. Lúc này, Hebuterne đang mang thai 8 tháng.
Lý do tranh Modigliani luôn đắt đỏ
Những sáng tác của Modigliani liên tục phá vỡ kỷ lục về giá bất chấp vô số vụ bê bối giả mạo. Năm 2015, nhà sưu tập Lưu Ích Khiêm bỏ ra 170 triệu USD để mua bức tranh khỏa thân Nu couché. Đầu tháng 10 vừa qua, bức chân dung Paulette Jourdain được chốt 35 triệu USD.
Theo The Collector, một phần sức hấp dẫn của Modigliani nằm ở phong cách khác biệt của ông. Ảnh hưởng của nghệ thuật châu Phi trên nền cổ điển Italy đã giúp Modigliani có cách vẽ chân dung không bị lẫn với những họa sĩ cùng thời.
Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cho rằng lý do dẫn đến sự nổi tiếng của Modigliani là cuộc đời sóng gió và cái chết bi thảm. Ông là một thiên tài không được công nhận, phụ nữ yêu mến nhưng các nhà sưu tập ghét bỏ. Cuộc đời ngắn ngủi nhưng đầy biến cố của Modigliani được thi vị hóa, mang lại cho ông danh tiếng mà ông chưa từng biết tới khi còn sống.
Tại sao tranh của Modigliani hay bị làm giả?
Có rất nhiều nghệ sĩ đắt giá và nổi tiếng nhưng Modigliani bị những kẻ lừa đảo bán tranh giả đặc biệt yêu thích. Theo một số chuyên gia, có tới 70% tác phẩm được biết đến của Modigliani không do ông thực hiện.
Một trong những lý do là phong cách của Modigliani có những đường nét, biểu cảm đặc trưng, tỷ lệ, góc độ nhất định và các nhân vật thường sở hữu khuôn mặt thon dài, đôi mắt thôi miên.
Ngoài ra, các tác phẩm của Modigliani bị thất lạc khá nhiều. Ông sáng tác rất nhanh, hoàn thành một bức tranh trong vài giờ. Ông thường đưa các bức vẽ cho những người hoàn toàn xa lạ để thanh toán dịch vụ, chẳng hạn như hóa đơn trong quán bar. Người nghệ sĩ này còn nổi tiếng vì đã tàn nhẫn phá hủy tác phẩm của mình trong những giây phút tuyệt vọng.
Công việc bảo tồn tác phẩm của Modigliani chỉ bắt đầu nhiều thập kỷ sau khi ông qua đời lúc con gái Jeanne của Modigliani trưởng thành. Tất cả các yếu tố trên khiến Modigliani trở thành ứng cử viên hoàn hảo để những kẻ trục lợi giả mạo tác phẩm của ông.
Một số vụ lừa gạt
Năm 1984, ba cái đầu bằng đá chạm khắc được tìm thấy dưới con kênh ở Livorno (Italy) - quê hương của Modigliani. Nhiều người cho rằng đây là tác phẩm của ông. Một lý giải xem chừng hợp lý được đưa ra. Theo đó, năm 1909 Modigliani đã thử nghiệm điêu khắc. Không hài lòng với kết quả, ông ném tác phẩm ra ngoài cửa sổ xuống kênh.
Tuy nhiên chỉ vài ngày sau, ba sinh viên nghệ thuật đã thú nhận hành vi giả mạo. Họ giải thích đây là trò đùa nhằm tôn vinh di sản của họa sĩ.
Năm 2017, triển lãm tranh của Modigliani được tổ chức ở Genoa. Các chuyên gia phát hiện 20 trong số 60 tác phẩm được trưng bày là giả. Nhà sưu tập nghệ thuật Carlo Pepi đã báo cảnh sát. Vụ bê bối này đã gây ra một làn sóng điều tra khắp châu Âu.
