Là một trong số ít dự án cao tốc Bắc - Nam được triển khai theo hình thức đối tác công tư, cao tốc Nha Trang - Cam Lâm (Khánh Hòa) đang được hoàn thiện hệ thống trạm BOT để chuẩn bị triển khai thu phí hoàn vốn vào năm 2024.
Đây cũng là lần đầu tiên có một trạm thu phí BOT được thiết kế theo công nghệ thu phí tự động không dừng (ETC) hoàn toàn. Việc xác định thu phí ETC ngay từ đầu giúp trạm BOT có kết cấu đơn giản, chỉ mất 21 ngày để lắp đặt.
Theo thiết kế mới, lối vào đường cao tốc gồm một làn ETC và một làn dừng khẩn cấp, không có thanh chắn barie và cabin thu phí. Khi tài xế phóng thẳng qua trạm, thiết bị gắn trên giá long môn sẽ tự động đọc thẻ ETC dán trên xe (Đồ họa: Ngọc Tân).
Trong khi đó, lối ra cao tốc gồm 2 làn ETC, vẫn duy trì barie tự động và một cabin thu phí. Tuy nhiên, công nghệ được nâng cấp để xe có thể đi qua với tốc độ 60km/h trong khi hệ thống vẫn kịp đọc thẻ, trừ tiền (thay vì 40km/h như trước đây).
Việc giảm bớt vách ngăn, cabin thu phí và barie giúp tiết kiệm diện tích và nhân lực vận hành trạm thu phí. Kết cấu của trạm mới chủ yếu là giá long môn để gắn các camera, thiết bị nhận diện thẻ ETC (hệ thống FrontEnd).
Việc tinh giản thiết kế trạm thu phí theo hướng chỉ còn giá long môn là xu thế tương lai đã được Bộ GTVT xác định.
Tại trung tâm điều hành, nhân viên sẽ giám sát đường cao tốc thông qua hệ thống camera an ninh được lắp đặt dọc tuyến.
Cao tốc Nha Trang - Cam Lâm dài hơn 49km, được đầu tư theo phương thức BOT với tổng vốn hơn 7.600 tỷ đồng. Tập đoàn Sơn Hải làm nhà đầu tư. Thời gian thu phí hoàn vốn khoảng 16 năm 4 tháng.
Dự án được thông xe ngày 19/5 nhưng tới nay chưa triển khai thu phí. Nhà đầu tư đang hoàn thiện 4 trạm thu phí gồm trạm đầu tuyến kết nối quốc lộ 27C (huyện Diên Khánh), trạm Suối Dầu, trạm Cam Lâm và trạm cuối tuyến kết nối quốc lộ 27B (TP Cam Ranh). Nhà điều hành trung tâm đặt tại Suối Dầu.
Sắp tới, khi dự án cao tốc Cam Lâm - Vĩnh Hảo hoàn thành, toàn mạch cao tốc từ TPHCM đến Nha Trang sẽ được nối thông (ghép nối các dự án: TPHCM - Long Thành - Dầu Giây - Phan Thiết - Vĩnh Hảo - Cam Lâm - Nha Trang).
Bộ GTVT xây dựng lộ trình triển khai hệ thống thu phí ETC qua 3 giai đoạn:
Giai đoạn 1: Các trạm thu phí vẫn có barie và nhân viên ngồi trong cabin. Chỉ khi xác nhận tài xế có đủ số dư tài khoản thu phí thì barie mới mở. Nếu tài khoản không đủ số dư, nhân viên thu phí sẽ thu tiền mặt.
Giai đoạn 2: Các trạm thu phí không còn barie, chỉ duy trì dải phân cách giữa các làn. Phương tiện lưu thông tự do theo làn qua trạm thu phí.
Giai đoạn 3: Tại trạm thu phí chỉ còn duy trì giá long môn với thiết bị thu phí gắn bên trên. Các phương tiện lưu thông tự do đa làn qua khu vực trạm thu phí.
Như vậy, thiết kế của trạm BOT cao tốc Nha Trang - Cam Lâm đang tiệm cận tới giai đoạn 2, khi xóa bỏ barie ở lối vào nhưng vẫn duy trì nó ở lối ra cao tốc.
