Nhà tưởng niệm Đại tướng Chu Huy Mân được xây dựng tại quê hương của Đại tướng, ở xã Hưng Lộc, thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An. Công trình này được UBND tỉnh Nghệ An đầu tư, xây dựng và đi vào hoạt động vào năm 2013, nhân kỷ niệm 100 năm ngày sinh Đại tướng Chu Huy Mân (17/3/1913-17/3/2013).
Đại tướng Chu Huy Mân tên thật là Chu Văn Điều, sinh ngày 17/3/1913. Ông tham gia cách mạng rất sớm, từ phong trào Xô Viết Nghệ Tĩnh (1930). Năm 17 tuổi, Chu Văn Điều được đứng vào hàng ngũ Đảng cộng sản và tận hiến cho sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc.
Trong ảnh là công tác chuẩn bị cho lễ kỉ niệm 110 năm ngày sinh Đại tướng Chu Huy Mân, diễn ra vào ngày 17/3 tới đây.
Tại khu tưởng niệm, những hình ảnh quý, tái hiện cuộc đời chiến đấu anh dũng, vẻ vang của Đại tướng Chu Huy Mân được trưng bày trang trọng. Theo ông Chu Huy Biên - cháu gọi Đại tướng là chú, nhiều tài liệu, hình ảnh trưng bày tại đây do gia đình sưu tầm và lưu giữ.
Nhiều hình ảnh quý về cuộc đời tận hiến của tướng "hai mạnh" - Chu Huy Mân
Từ thực tiễn đấu tranh, người thanh niên Chu Huy Mân sớm bộc lộ tố chất và bản lĩnh của người lãnh đạo, người tổ chức vận động quần chúng và tài năng quân sự thiên bẩm. Từ năm 1937 đến năm 1940, thực dân Pháp đã nhiều lần bắt giam Chu Huy Mân ở nhà lao Vinh rồi chuyển đến các nhà tù ở Đắc Lay, Đắc Tô, Kon Tum.
Tháng 3/1943, Chu Huy Mân cùng Nguyễn Duy Trinh, Huỳnh Ngọc Huệ và Hà Thế Hạnh tổ chức vượt ngục thành công và tham gia lãnh đạo phong trào cướp chính quyền tại tỉnh Quảng Nam.
Trong ảnh là hình ảnh lính canh áp tải tù cộng sản bị giam cầm tại Kon Tum, trong đó có Nguyễn Duy Trinh, Huỳnh Ngọc Huệ, Chu Huy Mân và Hà Thế Hạnh.
Thời kỳ chống Pháp, bàn chân ông đã in dấu trên nhiều chiến trường, giữ nhiều chức trách quan trọng trong Quân đội nhân dân Việt Nam. Đặc biệt, ở cương vị Chính ủy Sư đoàn 316, ông tham gia chỉ huy các trận đánh đồi A1, C1, C2, góp phần quan trọng vào thắng lợi của chiến dịch Điện Biên Phủ "lừng lẫy 5 châu, chấn động địa cầu".
Sau chiến thắng Điện Biên Phủ, Chủ tịch Hồ Chí Minh giao ông Chu Huy Mân làm Trưởng đoàn cố vấn chuyên gia sang giúp cách mạng Lào xây dựng lực lượng vũ trang.
Năm 1958, ông được phong hàm Thiếu tướng, được Đảng, quân đội và nhân dân Lào yêu mến gọi với cái tên Tướng Thao Chăn.
Kết thúc nhiệm vụ ở nước bạn Lào, Thiếu tướng Chu Huy Mân được phân công làm Chính ủy, Bí thư Đảng ủy kiêm Tư lệnh Quân khu IV.
Trong ảnh là Thiếu tướng Chu Huy Mân tháp tùng Chủ tịch Hồ Chí Minh trong lần Người về thăm quê và ghi lại lịch trình làm việc của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong thời gian ở đây.
Năm 1963, sau khi hoàn thành chương trình học nâng cao trình độ lý luận và nghệ thuật quân sự tại Học viện Phowrunde, Liên Xô, Thiếu tướng Chu Huy Mân được Bác Hồ và Trung ương Đảng giao nhiệm vụ vào Tây Nguyên, nghiên cứu và chỉ đạo lực lượng vũ trang Quân khu V đánh xe tăng, bắn máy bay bằng súng trường và trung liên để chống cuộc chiến tranh cục bộ của đế quốc Mỹ.
Tháng 9/1965, là Bí thư Đảng ủy, Tư lệnh kiêm Chính ủy Mặt trận B3 - Tây Nguyên, Thiếu tướng Chu Huy Mân quyết định mở chiến dịch Plâyme - Ia Đrăng. Đây là lần đầu tiên bộ đội chủ lực của ta tiêu diệt hoàn toàn một đơn vị cấp tiểu đoàn lính Mỹ và buộc Mỹ phải thừa nhận đây là "một trận chiến đấu làm thay đổi cục diện chiến tranh".
Để giải quyết bớt khó khăn về lương thực cho bộ đội và nhân dân ở chiến trường, Thiếu tướng Chu Huy Mân có sáng kiến tổ chức bộ đội trồng khoai, sắn, rau, chuối ở nơi đóng quân để chủ động lương thực, thực phẩm, nếu không sử dụng đến thì để lại cho những đơn vị đến sau.
Năm 1974, Thiếu tướng Chu Huy Mân được thăng quân hàm vượt cấp lên Thượng tướng.
Thượng tướng Chu Huy Mân cùng các tướng lĩnh bàn phương án triển khai chiến dịch Huế - Đà Nẵng và chỉ huy công tác tiếp quản Cảng Đà Nẵng khi thành phố này hoàn toàn được giải phóng, tháng 3/1975.
Phút thảnh thơi hiếm có của Thượng tướng Chu Huy Mân tại chiến trường.
Thượng tướng Chu Huy Mân - Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị phát biểu chỉ đạo tại hội nghị lãnh đạo chỉ huy Quân khu 3 về chủ trương, nhiệm vụ xây dựng và chiến đấu bảo vệ biên cương quốc gia, năm 1978.
Năm 1982, ông được phong hàm Đại tướng, giữ nhiều chức vụ quan trọng trong Quân đội và Nhà nước.
Đại tướng Chu Huy Mân cùng gia đình (ảnh trên, góc trái) và người thân ở quê (ảnh phải).
"Đại tướng Chu Huy Mân đã dành trọn cuộc đời của mình cho sự nghiệp đấu tranh, giải phóng đất nước, hi sinh tình riêng để tận hiến với Đảng, với Nhân dân. Chú tôi vẫn luôn dặn con cháu phải tự nỗ lực, học hỏi không ngừng để tiến lên, đừng trông mong về việc ông sẽ nâng đỡ, bởi cả cuộc đời ông là dành cho Đất nước", ông Chu Huy Biên, cháu ruột của Đại tướng Chu Huy Mân nói.
Đại tướng Chu Huy Mân mất ngày 3/7/2006, do tuổi cao, sức yếu. Những kỷ vật gắn với cuộc đời chiếu đấu và sinh hoạt đời thường bình dị của Đại tướng Chu Huy Mân được con cháu lưu giữ, sưu tầm và trưng bày tại Nhà tưởng niệm.
(Trong bài có sử dụng ảnh tư liệu trưng bày tại nhà tưởng niệm Đại tướng Chu Huy Mân).
