Chiến tranh 6 ngày năm 1967 kết thúc với chiến thắng hoàn toàn của Israel trước lực lượng liên hợp của Ai Cập, Syria, Jordan và Iraq. Giới lãnh đạo Israel chắc chắn rằng kẻ thù sẽ không sớm hồi phục sau một đòn như vậy, vì vậy họ đã tập trung toàn bộ lực lượng vào cuộc chiến chống khủng bố Ả Rập.
Tuy nhiên, Ai Cập không chấp nhận để mất bán đảo Sinai và kênh đào Suez nên năm 1973 đã phát động cuộc chiến tranh mới. Israel, vốn không mong đợi một cuộc tấn công, đã quyết định sử dụng vũ khí hạt nhân và chỉ có Liên Xô can thiệp mới chấm dứt chiến tranh thế giới.
Ngay sau thất bại, Cairo, với sự giúp đỡ của Liên Xô, bắt đầu tích cực khôi phục quân đội và tái vũ trang. Các quá trình tương tự đã diễn ra ở Syria. Đồng thời, các dịch vụ đặc biệt của Liên Xô và Ả Rập đã tạo ra ấn tượng rằng các quốc gia thua cuộc cam chịu thất bại và sẽ không chiến đấu.
Nhờ Liên Xô, trong 6 năm, quân đội Ai Cập (lực lượng tấn công chính) đã được tổ chức lại và trang bị vũ khí tấn công hiện đại. Các chuyên gia quân sự Liên Xô được giao cho từng đơn vị chính của quân đội Ai Cập, theo các thỏa thuận, họ không chỉ huấn luyện binh lính mà còn tham gia trực tiếp vào các cuộc chiến.
Chiến tranh ngày tận thế
Vào sáng ngày 5/10/1973, khi người Do Thái kỷ niệm ngày lễ Yom Kippur (có tên tạm dịch là Ngày phán xét), quân đội Ai Cập đã vượt qua vùng biển của kênh đào Suez và tấn công Israel. Cùng ngày, lực lượng vũ trang Syria mở cuộc tấn công từ phía bắc từ Cao nguyên Golan. Ở giai đoạn đầu của cuộc chiến, người Ả Rập đã tiêu diệt 3.000 lính Do Thái, hàng trăm xe tăng và máy bay.
Cuộc tấn công hoàn toàn bất ngờ và những tổn thất to lớn về người và vật chất của Israel đã đặt ra câu hỏi về sự tồn tại của nhà nước Do Thái. Hai ngày sau khi bắt đầu chiến tranh, Bộ trưởng Quốc phòng Moshe Dayan đề nghị đầu hàng, nhưng Thủ tướng Israel Golda Meir đã từ chối thẳng thừng.
Một nữ chính trị gia có ý chí mạnh mẽ nói rằng điều này là không thể. Bà ra lệnh đặt 18 đầu đạn hạt nhân trong tình trạng báo động và nhằm vào Cairo và Damascus. Cùng ngày, cơ quan mật vụ Liên Xô đã biết về kế hoạch của Israel.
Phản ứng của Liên Xô
Vào ngày 10/10, Bộ Chính trị của Ủy ban Trung ương Đảng Cộng sản Liên Xô (CPSU) đã thông qua kế hoạch của người đứng đầu Ủy ban An ninh Quốc gia (KGB), Yuri Andropov, nhằm buộc Israel từ bỏ việc sử dụng vũ khí hạt nhân.
Vào ngày 11/10, Ngoại trưởng Mỹ Henry Kissinger đã nhận được lời kêu gọi từ các nhà vật lý Liên Xô, trong đó đặc biệt nói rằng quyết định của Golda Meir là tự sát, hậu quả của một cuộc tấn công hạt nhân sẽ là thảm họa không chỉ đối với Trung Đông mà còn đối với toàn bộ khu vực và nền văn minh thế giới.
Người Mỹ phải hiểu rằng Liên Xô được kết nối với các nước Ả Rập bằng các thỏa thuận hợp tác quân sự và Moscow sẽ không đứng ngoài cuộc. Như một phương sách cuối cùng, các biện pháp thích hợp sẽ được áp dụng cho Israel. Mỹ chậm trễ trong việc phản ứng, và giới lãnh đạo Liên Xô đã chuyển sang một kế hoạch dự phòng.
MiG-25 trên bầu trời Tel Aviv
Vào lúc 6 giờ sáng ngày 13/10, một phi công chiến đấu là Thiếu tá Alexander Vertiyevets, đã được trao một gói hàng có dòng chữ “Bí mật. Mở ngay lập tức!”. Mười phút sau, phi công Liên Xô, đã ở trong buồng lái chiếc MiG-25, nhận được gói hàng thứ hai có dòng chữ “Tầm quan trọng đặc biệt. Phá hủy sau khi đọc!”. Tài liệu chỉ ra mục đích và nhiệm vụ của hoạt động chiến đấu.
Máy bay chiến đấu cất cánh từ một sân bay quân sự ở vùng Astrakhan, và vào lúc 8 giờ sáng, các radar phòng không của Israel đã phát hiện ra nó trên bầu trời Tel Aviv. Còi báo động đã được bật trong thành phố và một liên kết từ các máy bay chiến đấu Mirage hiện đại của Pháp tiến về phía chiếc máy bay. “Kẻ xâm nhập” phớt lờ yêu cầu hạ cánh.
Chiếc máy bay không xác định đang di chuyển nhanh gấp đôi chiếc Mirages và ở độ cao 6.000 feet, khiến ô tô Pháp không thể tiếp cận được. Các phi công Israel đã bắn tên lửa vào máy bay nhưng không trúng mục tiêu.
“Kẻ thù vô danh” đã tăng tốc độ và leo lên độ cao 6,9 nghìn feet (khoảng hơn 3000 m). Khiêu khích hệ thống phòng không của Israel, phi công Liên Xô đã thực hiện 6 vòng quanh Tel Aviv. Những chiếc Phantom của Mỹ được cử đến để đánh chặn cũng không thể đuổi kịp.
Phi công Alexander Vertiyevets được truy tặng danh hiệu Anh hùng Liên Xô. Anh đã thực hiện chuyến bay trên chiếc MiG-25 với trần bay 23 km và vận tốc 3600 km/h. Các chỉ số kỹ thuật khiến chiếc xe trở nên bất khả xâm phạm trước mọi hệ thống phòng không trên thế giới.
Bộ chỉ huy Israel hiểu gợi ý. Người Ả Rập không thể có công nghệ cực kỳ hiện đại như vậy, điều đó có nghĩa rằng đó là một minh chứng cho sức mạnh của Liên Xô. Huyền thoại về khả năng phòng không của Israel đã bị xua tan và Thủ tướng đã từ chối một cuộc tấn công hạt nhân. Các khoản tài chính của các tập đoàn Mỹ, hỗ trợ quân sự của Mỹ, sự trung gian của các vị vua Jordan và Maroc đã giúp cứu Israel khỏi thất bại.
Hạ Thảo (lược dịch)
