Tuy nhiên, loại tình huống này thường là do cha mẹ không biết cách nói tốt, đặc biệt là giọng điệu khi họ nói.
Giọng điệu là một yếu tố quan trọng trong giao tiếp. Một nghiên cứu tâm lý học ở Mỹ cho thấy, xét về tác dụng giao tiếp, nội dung ngôn ngữ chỉ chiếm 7%, trong khi giọng điệu chiếm 38%.
Cũng như vậy, giọng điệu khác nhau trong lời nói của cha mẹ sẽ mang đến cho trẻ những cảm nhận hoàn toàn khác.
Giọng điệu nào dễ gây tổn thương cho trẻ và gây xung đột giữa cha mẹ và con cái nhất?
01. Ra lệnh bằng giọng điệu mạnh mẽ
Một số bậc cha mẹ có thói quen ra lệnh cho con cái họ làm mọi việc với giọng điệu mạnh mẽ, và khi con cái phớt lờ, họ càng lên giọng hoặc nhấn mạnh giọng điệu của mình để cố gắng làm cho lời nói của mình có trọng lượng hơn. Tuy nhiên, họ quên rằng không ai thích bị ra lệnh.
Một chuyên gia đã nói: "Giọng điệu bạn nói với trẻ sẽ quyết định thái độ của trẻ đối với bạn."
Cha mẹ ăn nói gay gắt, thậm chí khi còn nhỏ, trẻ buộc phải vâng lời, khi lớn lên chúng sẽ cố tình chống đối. Ngược lại, nếu cha mẹ tôn trọng con cái và sử dụng giọng điệu thảo luận, gợi ý khi giao tiếp, con cái sẽ sẵn sàng bỏ qua mâu thuẫn, lắng nghe và giao tiếp cởi mở.
Chuyên gia nuôi dạy con cái Catherine Walls từng đặt ra một câu hỏi trong cuốn sách "Định hình lại hành vi của trẻ em", rất đáng để mỗi bậc cha mẹ suy ngẫm: Bạn muốn con cái nghe theo lời khuyên của bạn vì sợ hãi hay tôn trọng bạn?
02. Giọng điệu nghi ngờ và hoài nghi
Trên Zhihu có một câu hỏi: Khi nào thì thôi mong cha mẹ?
Một câu trả lời đau lòng là: Khi tôi lấy hết can đảm để nói với bố mẹ rằng tôi bị trầm cảm, bố mẹ tôi nhìn tôi đầy nghi ngờ và nói: "Tại sao bọn trẻ lại bị trầm cảm? Chúng không muốn đi học mà thôi?"….
Không có nhiều bậc cha mẹ tương tự đã quen với việc đặt câu hỏi cho con cái của họ. Nếu đứa trẻ ở một mình trong phòng, họ nghi ngờ rằng đứa trẻ đang bí mật chơi game; Khi một đứa trẻ bị giáo viên phê bình, họ kết luận rằng đó là lỗi của đứa trẻ mà không hỏi tại sao; Trẻ em sử dụng điện thoại di động để trò chuyện với các bạn cùng lớp, họ cảm thấy rằng trẻ em đang yêu nhăng nhít; …
Giọng điệu hoài nghi của cha mẹ sẽ khiến trẻ nghĩ rằng mình không đủ tốt trong lòng cha mẹ, không đáng được yêu thương, tin tưởng; cũng sẽ khiến trẻ cảm thấy cha mẹ không hiểu mình, từ đó khép kín hoàn toàn cánh cửa trái tim của chúng với cha mẹ.
Có một "hiệu ứng Rosenthal" trong tâm lý học, nhấn mạnh rằng hành vi của mọi người có xu hướng phù hợp với mong đợi của người khác (đặc biệt là những người có thẩm quyền hơn). Vì vậy, cha mẹ giao tiếp với con cái bằng giọng điệu tin tưởng, vô hình chung có thể truyền cho trẻ sự tự tin và sức mạnh, khiến trẻ sẵn sàng trở nên tốt hơn.
03. Giọng điệu giễu cợt, công kích
Trong một tập “Bố ơi mình đi đâu thế" bản Trung gần đây, sự giễu cợt của khách mời Yang Shuo đối với con trai mình khiến khán giả khó chịu.
Khi chọn phòng, cậu bé chọn số 5 và vui vẻ nói rằng số 5 là số may mắn của mình. Sau khi biết rằng phòng số 5 là xa nhất, Yang Shuo đã cố gắng hết sức để chế giễu đứa trẻ: "Chọn số 5, tốt quá", "Không phải con nói số 5 là số may mắn sao?"…
Sau đó, Yang Shuo lập luận rằng anh ấy thực sự yêu trẻ con, nhưng anh ấy phải nghiêm khắc với con trai để nó có thể trở thành một người đàn ông khi lớn lên, nhưng kết quả là đứa trẻ sẽ không trở nên tốt hơn, bởi vì nếu bạn muốn một đứa trẻ trở nên tốt hơn , trước tiên bạn phải để anh ấy cảm thấy tốt hơn.
Nhưng có quá nhiều bậc cha mẹ lại làm ngược lại, muốn con ngoan nên cứ chế nhạo, mong con mạnh mẽ mà cứ nặng lời vùi dập con, cách làm này chắc chắn là ngược lại.
Có ví dụ như sau, một nhóm người cùng sắp xếp các từ đơn lẻ thành câu: “Người khác không gì sánh được, ai vô dụng như ngươi”.
Sau đó, họ điều chỉnh thứ tự của từ lại trở thành câu khác: “Không ai có thể giống bạn, đừng so sánh mình với người khác”.
Rõ ràng cùng một dữ liệu những cách thể hiện có thể hoàn toàn khác nhau, câu sau có ý nghĩa tích cực hơn hẳn câu trước, không có sự chế giễu và đả kích, trở thành sự chấp nhận và đánh giá cao, mang đến cho người nghe cảm giác hoàn toàn khác.
Một số bậc cha mẹ thường bao biện chỉ “miệng dao găm, tâm đậu hũ”, cho rằng chỉ cần trong lòng yêu thương con cái thì giọng điệu, cách nói không quan trọng.
Thế nhưng như mọi người đều biết, trẻ em sẽ không bao giờ cảm nhận được tình yêu từ giọng điệu hách dịch, giễu cợt và nghi ngờ của bạn, điều có thể mang lại cho trẻ sự an ủi và hỗ trợ, và điều có thể củng cố sức mạnh nội tâm của trẻ, luôn là những lời nói ấm áp.
Yêu trẻ con, hãy bắt đầu bằng giọng điệu nhẹ nhàng, tin tưởng và khích lệ, cha mẹ biết nói tốt là phúc lớn nhất cho con.
Theo V.K - Vietnamnet
