 |
| Một giờ học tiếng Anh tại trường công lập ở Trung Quốc. (Nguồn: China Daily) |
Tiếng Anh không còn quan trọng
Việc chính phủ Trung Quốc đang xem xét cắt giảm giảng dạy các ngôn ngữ nước ngoài đã khiến dư luận trong nước vô cùng lo lắng. Nhiều bậc phụ huynh e ngại con em mình sẽ bị tụt hậu và gặp trở ngại về ngôn ngữ khi quốc gia hơn tỷ dân quyết định giảm thời lượng bộ môn ngoại ngữ, đặc biệt là tiếng Anh.
Bên cạnh đó, việc siết chặt giáo dục tư nhân, tình trạng dạy và học thêm cũng khiến nhiều phụ huynh loay hoay trong việc tìm kiếm lớp học tiếng Anh cho con.
Cô Stella Zhou, người điều hành một nhóm truyền thông xã hội gồm 500 thành viên, cho hay: “Nhiều bậc cha mẹ Trung Quốc, vốn coi tiếng Anh là công cụ quan trọng giúp con trẻ kết nối với thế giới, đang nỗ lực tìm các giải pháp để hạn chế những tác động từ lệnh siết chặt”.
Theo Stella Zhou, năm ngoái, cô và con gái (8 tuổi) học 4 lớp tiếng Anh một tuần và bổ sung thêm 4 buổi học trực tuyến với các giáo viên ở Mỹ thông qua một nền tảng giáo dục tư nhân.
Bước vào năm học mới, tại nhiều trường công lập ở Bắc Kinh, số lớp học tiếng Anh đã bị cắt giảm xuống chỉ còn 3 lớp/tuần. Thậm chí, các buổi học tiếng Anh trực tuyến còn bị chính phủ tăng thuế.
“Tiếng Anh dường như là môn học bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi cải cách giáo dục” cô Zou thở dài. Mùa Hè vừa qua, cô đã phải mua nhiều sách giáo khoa tiếng Anh và tự dạy cho con gái.
Theo các nhà chức trách Trung Quốc, những chính sách cải cách giáo dục gần đây của chính quyền không nhắm trực tiếp vào bộ môn tiếng Anh mà hướng tới mục tiêu giảm nhẹ khối lượng bài tập của học sinh và khuyến khích học sinh phát triển những kỹ năng mềm, tham gia các hoạt động ngoại khóa như thể thao hay nghệ thuật.
Không có quy định rõ ràng về việc cắt giảm số giờ học tiếng Anh ở trường, nhưng nhiều trường đã chủ động thực hiện khi điều chỉnh chương trình giảng dạy theo quy định giảm giờ học thêm của chính quyền.
Nhiều trường học ở Bắc Kinh, Thượng Hải, Tứ Xuyên và các tỉnh khác đã cắt giảm việc giảng dạy ngoại ngữ để dành nhiều thời gian hơn cho các hoạt động thể thao và nghệ thuật.
Tháng trước, Thượng Hải - nơi vốn được mệnh danh là thành phố quốc tế của Trung Quốc đã bỏ quy định học sinh phải tham gia kỳ thi kiểm tra trình độ tiếng Anh vào cuối cấp, nhằm giảm bớt gánh nặng học tập.
Động thái này được đưa ra sau quyết định hồi tháng 2/2021 của tỉnh Liêu Ninh, về việc hạ điểm tối đa cho môn tiếng Anh trong kỳ thi tuyển sinh đại học. Điều này đã làm giảm bớt tầm quan trọng của môn học này trong việc đạt được điểm tổng kết cao.
Nhưng đối với cô Zou và các bậc phụ huynh Trung Quốc, tác động của lệnh siết chặt giáo dục tư nhân trên thực tế trầm trọng hơn rất nhiều.
Vào tháng 7/2021, các quy tắc mới được ban hành yêu cầu các công ty cung cấp dịch vụ gia sư và giáo dục phải chuyển đổi sang hình thức phi lợi nhuận. Các công ty giáo dục tư nhân bị cấm mở lớp học bồi dưỡng các môn học chính trong chương trình như tiếng Trung, Toán hay tiếng Anh vào dịp cuối tuần và kỳ nghỉ.
Đồng thời, quy định mới cũng cấm sử dụng chương trình giảng dạy nước ngoài hoặc các lớp học trực tuyến do người nước ngoài hướng dẫn.
Công ty khởi nghiệp VIPKid có trụ sở tại Bắc Kinh cho biết, họ sẽ ngừng cung cấp các dịch vụ dạy học trực tuyến dù đã tuyển dụng gần 90.000 giáo viên ở Mỹ và Canada và gần một triệu sinh viên Trung Quốc đã đăng ký các lớp học của công ty này.
Cô Zou nghi vấn: “Chính phủ cho rằng tiếng Anh không quá quan trọng. Tôi rất ngạc nhiên trước những động thái này. Khi tôi còn là sinh viên, tiếng Anh được mọi người coi là môn học cần thiết trong quá trình mở cửa ra thế giới của Trung Quốc".
Dư luận trái chiều
Trung Quốc đã khuyến khích người dân học tiếng Anh kể từ khi bắt đầu chính sách mở cửa vào cuối những năm 1970. Hai thập niên sau, môn học này đã trở thành một phần của chương trình giáo dục tiểu học.
 |
| Số giờ học tiếng Anh đã được giảm tải trong chương trình học theo quy định mới về giáo dục của Trung Quốc. (Nguồn: Reuters) |
Năm 2001, Bộ Giáo dục Trung Quốc đã ban hành hướng dẫn, yêu cầu các trường tiểu học ở tất cả các vùng xa xôi hẻo lánh nhất của đất nước phải đảm bảo các lớp học tiếng Anh được mở không muộn hơn lớp 3 để “hiện đại hóa nền giáo dục hướng ra thế giới và đáp ứng nhu cầu của tương lai ”. Xu hướng này ngày càng lên cao và đạt đỉnh với sự kiện Thế vận hội Bắc Kinh năm 2008.
Tuy nhiên, trong những năm gần đây, căng thẳng ngày càng gia tăng với Mỹ và các nước phương Tây, cũng như sự trỗi dậy của chủ nghĩa dân tộc đã khiến nhiều người Trung Quốc băn khoăn về xu hướng này.
Vào tháng 3 năm nay, ông Xu Jin, một thành viên của Hội nghị Hiệp thương Chính trị Nhân dân Trung Quốc đề xuất rằng môn tiếng Anh không cần thiết phải là môn học chính tại các trường tiểu học, trung học cơ sở hay là bài kiểm tra bắt buộc khi thi đầu vào đại học.
Chuyên gia này cho hay, tiếng Anh chiếm khoảng 10% thời gian trên lớp nhưng các số liệu chính thức lại cho thấy tiếng Anh chỉ hữu ích cho dưới 10% sinh viên tốt nghiệp đang đi làm.
Đề xuất này đã gây ra một cuộc tranh luận gay gắt trên khắp cả nước. Một cuộc thăm dò cho China Youth Daily cho thấy, hơn 110.000 người được hỏi phản đối ý tưởng này và cho rằng tiếng Anh nên được dạy ngay từ khi còn nhỏ để giúp Trung Quốc có thể cạnh tranh được với các nước.
Tuy nhiên, ngược lại, cũng có khoảng 100.000 người ủng hộ đề xuất này và cho rằng tốt hơn là nên dành nhiều thời gian hơn để nghiên cứu ngôn ngữ và văn hóa Trung Quốc.
Anh Sun Ning, 34 tuổi, một kỹ sư đường sắt ở Bắc Kinh, cho biết anh hoan nghênh động thái cắt giảm số giờ học tiếng Anh: “Nhiều người không sử dụng tiếng Anh trong công việc. Khi cần, chúng ta có thể sử dụng các thiết bị hỗ trợ AI thông minh để dịch. Nó rất tiện lợi”.
Trong khi đó, cô Yuan Jie, 36 tuổi, một bà mẹ tại tỉnh Tứ Xuyên lại cho rằng việc cắt giảm số giờ học tiếng Anh sẽ khiến cậu con trai 10 tuổi của cô gặp bất lợi .
Cô Jie than thở: “Các lớp học tiếng Anh của con trai tôi đã bị cắt từ 3 tuần/tháng xuống còn 2 tuần/tháng trong học kỳ này. Tôi rất lo lắng con mình sẽ mất lợi thế trong cuộc cạnh tranh trong tương lai với các đồng nghiệp ở các thành phố lớn, nhưng tôi không biết phải làm như thế nào".
