Cụ thể trong bài tập đọc Hai con ngựa có viết:
Bác nông dân nọ có một con ngựa tía, một con ngựa ô. Ngựa tía biếng nhác, còn ngựa ô làm lụng vất vả. Một đêm, ngựa tía thắc mắc:
- Chị làm hùng hục như thế để làm gì?
- Ngựa ô ngạc nhiên: Không làm thì ông chủ mắng!
- Chủ mà giục em làm, em sẽ trốn
- Ngựa ô lẩm bẩm: "Có lí lắm".
Nhiều phụ huynh bất ngờ và lên tiếng phản đối vì cho rằng bài tập đọc ngoài luyện cho trẻ kỹ năng nhớ âm, vẫn, đọc từ thì bài phải mang những ý nghĩa nhân văn chứ không thể gián tiếp dạy học sinh cách trốn việc, lười nhác, phản nhân văn thế này được.
“Không hiểu thầy cô dạy gì cho con tôi sau bài tập đọc thế này? Chẳng lẽ để giáo viên và học bàn về sự chăm chỉ và lười biếng?
Đây chẳng phải là SGK gián tiếp đưa vào đầu trẻ trò mách qué, gian dối, lười biếng hay sao? Trong cuốc cuộc sống hiện nay thiếu gì câu chuyện về sự lương thiện, cần lòng tốt, cần việc làm nhân nghĩa đức độ để cho các em luyện đọc, để giáo dục bài học nhân văn về nhân văn cho các con”, chị Ngô Phương Minh (Hai Bà Trưng, Hà Nội) bày tỏ.
Với bài tập đọc Hai con ngựa, GS. Nguyễn Minh Thuyết - Tổng chủ biên kiêm chủ biên sách Tiếng Việt 1 Cánh Diều, khẳng định nhóm biên soạn đã làm rất kỹ.
Giải thích bài Hai con ngữa theo GS. Thuyết cho biết bài tập đọc này được phỏng theo truyện Ngựa đực và ngựa cái của Lev Tolstoy (nhà văn Nga) do Thúy Toàn dịch, in trong cuốn Kiến và bồ câu. Tác giả chuyển ngựa đực và cái thành ngựa tía và ngựa ô vì học sinh chưa học vần "ưc", "ai", đồng thời chưa muốn nhắc chuyện "đực, cái" với các em.
"Trong nguyên tác, ngựa cái xui ngựa đực không đi cày, nếu chủ quật roi thì tung vó đá lại. Ngựa đực nghe lời, sau đó ngựa cái bị chủ đóng vào vai cày. Những chi tiết này được tác giả sửa lại cho nhẹ nhàng nhưng diễn biến chính không đổi. "Câu chuyện này có ý nghĩa nếu xúi người khác làm bậy thì chính mình sẽ chịu hậu quả, không hề phản giáo dục", ông Thuyết nói.
Không chỉ bài tập đọc Hai con ngựa , một phụ huynh khác cho biết không thiếu gì những ví dụ tinh tế, những câu chuyện dễ hiểu, có ý nghĩa để đưa vào sách. Nhưng có vẻ như các nhà viết sách và những người thẩm định không hiểu gì về tâm lý của những trẻ em lớp 1. Các con còn nhỏ, như một tờ giấy trắng, nhưng những bài học đầu đời lại quá nhảm nhí, vô nghĩa, nếu lấy lý do chỉ là tìm ví dụ để giúp các bé học vần thì đó là lý do khiên cưỡng, khó chấp nhận.
Ở một bài tập đọc khác cũng trong bộ sách Cánh diều, nêu ví dụ:
"Chị Thơm ra đề: "Cặp của Bi có 3 quả cam...".
Bi đáp:
- Em chả đem cam ra lớp.
- Chị ví dụ mà… Chị tiếp nhé: Bi cho em Bốp 1 quả...
- Chị nhầm ạ. Em Bốp chỉ bú tí mẹ
- Thì chị ví dụ mà…
Nhiều người cho rằng những ví dụ trong bài tập đọc trên rất nhảm nhí, không mang tính giáo dục cao.
Vậy giải pháp nào cho cả giáo viên và học sinh trước những bài tập đọc bị cho là ngớ ngẩn này? Tiến sĩ Lê Tiến Thành – nguyên Vụ trưởng Vụ Giáo dục Tiểu học (Bộ GD&ĐT) cho biết : “Những “hạt sạn” về nội dung như những bài tập đọc vô duyên được phản ánh tôi nghĩ rằng phía những người làm sách cần lắng để nghiêm túc rút kinh nghiệm và chỉnh sửa ở những lần tái bản sau.
Về phía giáo viên, hiện nay đã được giao quyền chủ động trong dạy học, nếu giáo viên thấy nội dung bài học dài quá hay không phù hợp có thể cắt bớt đi”.
Còn cô Lê Thị Thu Lý - Hiệu trưởng trường Tiểu học Xuân Nộn (Đông Anh, Hà Nội) thì cho biết chương trình ban hành, nhà trường chỉ biết cố gắng khắc phục các hạn chế bằng cách trong buổi sinh hoạt chuyên môn giáo viên phải ngồi lại với nhau để thống nhất nội dung dạy học sinh, nếu phần nào quá nâng cao hay không hợp lý thì cắt bớt để phù hợp với đối tượng học sinh tại địa phương.
