Gia tộc họ Lý và tình yêu gốm sứ

Tôi có hơn 3 tháng đồng hành mỗi ngày cùng ông Lý Ngọc Minh - người được tôn vinh là “ông vua gốm sứ”. Tôi tin rằng, số bài học về quản trị, về làm ăn và đặc biệt là về làm người, đối nhân xử thế mà ông truyền lại bằng chính cách làm, cách sống của mình trong khoảng thời gian tôi được đi theo ông, nhiều hơn rất nhiều lần chương trình đào tạo thạc sĩ quản trị kinh doanh mà mình từng trải qua.

Là một nhà lãnh đạo với sự cầu toàn và khó tính rất cao trong công việc, đặc biệt là trong khâu sản xuất, ít ai biết ông Minh lại là một người đàn ông rất nhạy cảm. Với ông Minh, gia đình là điểm tựa quan trọng bậc nhất nên mỗi khi có ai đó nhắc đến người mẹ, người vợ hay các con của ông với một câu chuyện mang tính chia sẻ, người chú ý sẽ thấy mắt ông sẽ hoe đỏ vì xúc động.

Vợ chồng ông Lý Ngọc Minh - bà Lý Ngọc Dung cùng toàn thể con cháu - Ảnh do nhân vật cung cấp

Những người thân thiết với ông đều biết, mỗi khi đi công tác về, cho dù bận rộn khách khứa đến mức nào, cho dù mệt mỏi đến đâu thì việc đầu tiên ông làm là vào “thưa má con đã về” rồi mới tính đến chuyện khác. Vì sao ông thương má đến vậy? Vì chính bà là sợi chỉ đỏ xuyên suốt, kết nối 4 thế hệ của nhà gốm sứ Minh Long, tính từ thời ông nội của ông Minh.

“Thời ông nội qua đây, khoảng những năm 1910-1920, xa xưa lạc hậu quá. Nhu cầu thị trường thấp vì người dân chỉ lo ăn no, chưa quan tâm đến cái đẹp nhiều” - ông Minh kể lại. Đến thời cha ông, vẫn là cái xưởng làm chén ấy, vẫn những tần tảo của những người cần mẫn siêng năng nhưng thành công chưa đến.

Năm ông Lý Ngọc Minh tròn 7 tuổi, cha ông đột ngột qua đời. Mọi việc lớn nhỏ trong nhà đổ hết lên vai mẹ ông - người phụ nữ chưa bao giờ được đặt chân tới trường, nhưng phải gánh hết 2 xưởng sản xuất, gần chục công nhân và một đàn con chưa kịp biết phụ giúp gì.

Bà thường kể cho ông Minh nghe những câu chuyện về cha ông - người có rất nhiều sáng kiến mới lạ, là điều bà luôn khâm phục. Khi ấy, không có những dụng cụ đo lường hiện đại như bây giờ. Vì vậy, rất khó để đo lường độ ẩm của men cho chính xác. Cha ông lọc men từ đêm hôm trước rồi để đến đêm hôm sau cho men lắng lại. Sau đó chắt nước để có một hỗn hợp. Ông dùng chiếc muỗng rất nhỏ múc ra từ 5 đến 10 giọt men, đổ lên miếng kính và quan sát độ chảy của men, rồi pha thêm nước cho đến khi men chảy đều. Kinh nghiệm pha chế này tỏ ra rất hiệu quả.

Không còn nhớ gương mặt của cha, nhưng những câu chuyện này nuôi lớn ông Minh, nuôi lớn cả giấc mơ nối nghiệp gia đình.

Đến bài học dạy con

Quay ngược thời gian, trở về chiều 29 tết, chuẩn bị bước sang năm mới Giáp Ngọ 2014. Giờ phút ấy, ông cùng các con trai của mình đang ăn vội bữa trưa đạm bạc trong tiết trời giá rét của triển lãm Frankfurt, nước Đức, nơi được coi là triển lãm lớn nhất thế giới ngành gốm sứ. Hình như, đã là cái tết thứ 16 cha con họ không ở nhà để có niềm vui đoàn viên trọn vẹn. Với một con người xem trọng nếp nhà hơn tất cả thì đây quả là một lựa chọn có phần khắc nghiệt.

Nhưng ông hiểu và gia đình ông cũng hiểu, cái cam kết tận hiến cho ngành gốm sứ cao hơn những mong muốn dành cho bản thân và gia đình. Nó giống như một sứ mệnh mà gia tộc họ Lý tình nguyện gánh vác, với một niềm tin bất biến vào sức mạnh của gốm sứ Việt Nam sẽ có vị thế xứng đáng trên khắp thế giới.

Chẳng bao giờ người ta thấy ông Minh hay các con của ông xuất hiện với những bộ đồ hiệu đắt tiền hay những siêu xe sang trọng. Thế nhưng, ông Minh chưa bao giờ từ chối một đề nghị hỗ trợ nào mà ông thấy là có ích cho cộng đồng. Anh Lý Huy Sáng - con trai cả của ông - chia sẻ: “Ba dạy mọi người ý thức về giá trị của đồng tiền từ lúc còn nhỏ. Mọi người đều biết kiếm được tiền là vất vả, còn phải dành dụm để theo đuổi nghiệp gốm sứ. Nên xài đồng nào là phải tính toán hiệu quả của đồng đó, không hẳn là hiệu quả lợi nhuận kinh doanh không thôi, mà còn là hiệu quả cho bản thân mỗi người và hiệu quả đóng góp cho xã hội”.

Ông đã đi một hành trình dài, qua 4 thế hệ của gia tộc mình. Và con đường phía trước vẫn cứ dài, bởi những ước muốn của ông chưa có điểm dừng, những khát vọng của ông vẫn còn đau đáu…

Vợ chồng ông Lý Ngọc Minh - bà Lý Ngọc Dung - Ảnh do nhân vật cung cấp

Người phụ nữ đứng sau những thành công

Quan sát công ty Minh Long nhiều năm, tôi nghĩ người đáng khâm phục nhất trong Công ty Minh Long I chính là bà Lý Ngọc Dung - người phụ nữ lặng lẽ, chịu thương chịu khó đứng phía sau lo toan mọi thứ để cha con ông Minh có thể thoải mái sáng tạo, thỏa sức theo đuổi những giấc mơ lớn lao cho ngành gốm sứ. Bà Dung dong dỏng cao, ít khi trang điểm.

Tôi có cái may mắn được nghe kể về chuyện tình thú vị của ông bà: “Học chung trường, nhưng tôi học trên anh Minh vài lớp, vì nhà ảnh khó khăn, phải đi học chậm hơn mọi nguời. Tôi ấn tượng anh Minh vì ảnh chịu khó vô cùng so với tất cả bạn bè cùng trang lứa. Sau này, từ chuyện thấy thương vì ảnh chịu khó nên ưng ảnh. Căn phòng thuê hồi đó nhỏ lắm, ảnh ráng dành dụm mới mua được một căn nhà riêng thiếu trước hụt sau. Sau này tôi cũng thỉnh thoảng đưa các con quay lại thăm căn nhà nhỏ này, để biết cái thời cha mẹ bắt đầu công chuyện làm ăn cực như thế nào” - bà Dung kể.

Đến nay, bà vẫn lo tay hòm chìa khóa, tiền bạc lương thưởng, cơm nước cho hơn 2.000 anh chị em của Minh Long I. Bà nói, nhẹ như không: “Thì mình theo ảnh rồi, cực cỡ nào cũng chịu. Quan trọng là mình tin ảnh thôi. Ráng lo được cái gì thì lo để ảnh rảnh tay rảnh chân cho công chuyện mà ảnh đam mê nhất”.

Trên suốt chặng đường phát triển không ít gập ghềnh, gian khó, để được như hôm nay, người ta không hề nghe thấy ở bà một lời than vãn, một cử chỉ ngã lòng, mà luôn luôn sát cánh, chia sẻ, động viên, cổ vũ chồng tiến tới.

Thật mừng là thế hệ tiếp nối của dòng họ Lý cũng rất đáng tự hào. Minh Long I đã có một thế hệ người trẻ yêu và giỏi nghề gốm sứ, đầy tài năng và đáng tin cậy. Đó là những Lý Huy Sáng, Lý Kha Trân, Lý Huy Đạt và cậu út Lý Huy Bửu giỏi giang, thông minh, quyết chí nối nghiệp cha, làm rạng rỡ hơn nữa nghề gốm sứ cho dòng họ mình và làm rạng danh cho nước Việt.

Bung Trần