Thiết lập nhiều kỷ lục mới
Cập nhật từ Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) cho thấy, tuần mới nhất (12-19/10), giá lúa gạo tại thị trường nội địa thêm một tuần tăng mạnh, dao động từ 193-604 đồng/kg tuỳ loại.
Theo đó, giá bình quân thu mua lúa thường tại ruộng tăng lên mức 8.321 đồng/kg, lúa thường tại kho giá 9.475 đồng/kg; gạo xát trắng loại 1 có giá 15.288 đồng/kg, gạo 5% tấm ở mức 15.129 đồng/kg, gạo 15% tấm có giá 14.858 đồng/kg, gạo 25% tấm là 14.533 đồng/kg...
Giá gạo Việt xuất khẩu cũng tăng ngược chiều so với các đối thủ cạnh tranh trên thị trường thế giới. Cụ thể, phiên ngày 23/10, giá gạo xuất khẩu 5% tấm và 25% tấm của Việt Nam lần lượt có giá 643 USD/tấn và 628 USD/tấn.
Theo đó, giá gạo 5% tấm của nước ta cao hơn gạo cùng loại của Thái Lan tới 74 USD/tấn, hơn hàng Pakistan 80 USD/tấn. Gạo 25% tấm của nước ta cũng cao hơn hàng Thái Lan và Pakistan lần lượt 105 USD/tấn và 145 USD/tấn.
So với nhóm quốc gia xuất khẩu gạo lớn trên thế giới, gạo Việt Nam đang có mức giá cao nhất.
Theo ông Đỗ Hà Nam, Phó Chủ tịch VFA, trước đây giá gạo xô cao nhất chỉ 12.900 đồng/kg, hiện tăng lên mức 13.500-3.600 đồng/kg. Giá gạo thành phẩm cũng ở mức 16.100-16.200 đồng/kg, đẩy giá gạo xuất khẩu tăng lên gần 700 USD/tấn - mức cao kỷ lục trong lịch sử xuất khẩu gạo của Việt Nam.
Thống kê sơ bộ từ Tổng cục Hải quan, tính đến ngày 15/10, Việt Nam xuất khẩu gần 6,73 triệu tấn, thu về trên 3,73 tỷ USD, tăng 17% về lượng và tăng mạnh 34,5% về giá trị so với cùng kỳ năm ngoái.
Với con số trên, kim ngạch xuất khẩu gạo của Việt Nam vượt qua mốc 3,65 tỷ USD (năm 2011), chính thức thiết lập kỷ lục lịch sử mới sau 34 năm tham gia thị trường thế giới.
Trao đổi với PV. VietNamNet, ông Phạm Thái Bình - Chủ tịch HĐQT Công ty CP Nông nghiệp công nghệ cao Trung An - cho biết, dù thị trường lúa gạo trong nước bước vào cuối vụ thu hoạch, nguồn cung không còn nhiều nhưng giá bán lại biến động theo chiều hướng tăng mạnh.
“Doanh nghiệp đang phải mua lúa tươi tại ruộng với giá 8.000-8.200 đồng/kg, mức giá thu mua cao nhất từ trước đến nay”, ông nói. So với hồi đầu năm, giá lúa đã tăng khoảng 30%.
Về xuất khẩu gạo, các doanh nghiệp ký hợp đồng ở ngưỡng 670-680 USD/tấn - cũng cao kỷ lục lịch sử.
Theo ông Bình, nguồn cung gạo cho xuất khẩu của nước ta từ giờ đến cuối năm không còn nhiều. Trong khi đó, nhu cầu trên thị trường thế giới vẫn cao, đặc biệt từ Indonesia, Philippines, Trung Quốc.
Đơn cử, Indonesia quyết định mua thêm 1,5 triệu tấn gạo, nhắm đến nguồn cung từ Việt Nam và Thái Lan. Philippines bỏ lệnh áp trần giá gạo giúp hoạt động xuất nhập khẩu của quốc gia này sôi động trở lại... Những yếu tố này tác động mạnh tới giá gạo Việt xuất khẩu, vì đây đều là các thị trường xuất khẩu truyền thống của nước ta.
Doanh nghiệp chốt xong đơn, cuối năm chỉ lo trả hàng
Ông Nguyễn Văn Việt - Vụ trưởng Vụ Kế hoạch (Bộ NN-PTNT) - nhận định, so với cơn sốt giá gạo năm 2008, năm 2023 Việt Nam đã tận dụng tốt cơ hội thị trường.
Tính toán từ Bộ NN-PTNT, ở kịch bản cao nhất, nước ta có thể xuất khẩu khoảng 7,8 triệu tấn gạo, kim ngạch đạt khoảng 4,2-4,5 tỷ USD trong năm 2023.
Chia sẻ về đơn hàng xuất khẩu trong những tháng cuối năm, ông Bình cho hay: “Các doanh nghiệp đều chốt xong đơn hàng xuất khẩu, giờ chỉ lo trả hàng cho các đối tác theo đúng hạn đã ký. Hợp đồng ký mới vẫn có nhưng rất hiếm hoặc ký mới thì thời gian trả hàng cũng là đầu năm 2024”.
Riêng về giá gạo xuất khẩu, ông nhận định sẽ neo cao, rất khó giảm. Kể cả và vụ thu hoạch Đông Xuân (tức đầu năm 2024), nguồn cung gạo từ Việt Nam và Thái Lan tăng lên, giá sẽ hạ nhiệt, song khó giảm xuống dưới ngưỡng 600 USD/tấn.
Nhu cầu gạo trên toàn cầu có xu hướng tăng qua các năm, trong khi nguồn cung từ các quốc gia trồng lúa lại giảm do ảnh hưởng bởi biến đổi khí hậu. Thế nên, những tháng đầu năm sau, giá gạo xuất khẩu có thể neo ở ngưỡng cao 640-650 USD/tấn, ông Bình dự báo.
Theo các chuyên gia trong ngành, Việt Nam đang có lợi thế về xuất khẩu gạo. Tuy nhiên, các doanh nghiệp phải có chiến lược đảm bảo hiệu quả xuất khẩu khi giá lúa tăng cao như hiện nay.
Việc tăng lượng gạo xuất khẩu trong bối cảnh giá cao giúp thu nhập của cả chuỗi ngành hàng đã có sự cải thiện rất nhiều. Song Vụ trưởng Vụ Kế hoạch khuyến cáo cần cân nhắc và tính toán để đảm bảo xuất khẩu gạo mang lại lợi ích cho người dân và doanh nghiệp không chỉ trong ngắn hạn mà còn đảm bảo bền vững cho tương lai.
