Ban Quản lý dự án đường sắt đô thị TPHCM vừa có công văn gửi Cục Đường sắt Việt Nam và các cơ quan liên quan về kế hoạch khai thác thử dự án Metro số 1 Bến Thành - Suối Tiên từ 1/10 đến 17/11, với các kịch bản chi tiết những tình huống có thể xảy ra trong quá trình vận hành thương mại từ tháng 12.
Theo tình huống giả định, trong ga Thủ Đức (khu vực trên cao) phát sinh hỏa hoạn, nhân viên nhà ga lập tức tham gia chữa cháy và hướng dẫn hành khách sơ tán. Các tàu đang đến ga Thủ Đức phải dừng tại khu vực này và quay ngược về ga trước đó theo sự hướng dẫn của điều độ viên OCC (bộ phận vận hành).
Tương tự, tình huống hỏa hoạn giả định cũng xảy ra trên đoàn tàu đang dừng tại ke ga Nhà hát TPHCM ở đoạn đi ngầm, nhân viên nhà ga cố gắng chữa cháy nhưng bất thành. Sau đó, nhân viên nhà ga và lái tàu sơ tán hành khách lên tầng trên. Đội cứu hỏa đến ga Nhà hát TPHCM và dập tắt lửa.
Ở tình huống giả định tiếp theo, sau khi tàu khởi hành từ ga Thủ Đức (hướng Suối Tiên về Bến Thành), lái tàu được hành khách thông báo phía sau toa giữa có khói. Lái tàu lập tức cho tàu dừng giữa các ga. Sau khi kiểm tra bên trong tàu, xác định có cháy, lái tàu hướng dẫn hành khách di chuyển lên toa đầu, đồng thời báo cáo cho điều độ viên. Điều độ viên liên lạc ngay cảnh sát và đội cứu hỏa.
Trong số các hành khách có người đi xe lăn, người khiếm thính, người gặp vấn đề sức khỏe. Hành khách ở đầu toa được hướng dẫn sơ tán xuống tàu từ cửa trước theo hướng dẫn của điều độ viên. Còn nhân viên lái tàu di chuyển đến cabin ở đầu còn lại và tiếp tục sơ tán hành khách.
Thời điểm này, nhân viên ga Bình Thái lập tức đến hiện trường và hỗ trợ hành khách xuống tàu sơ tán về ke ga Bình Thái. Sau đó, cảnh sát và đội cứu hỏa có mặt tại hiện trường để hỗ trợ.
Nữ nhân viên lái tàu thực hành trong buồng lái metro số 1 (Ảnh: Hải Long).
Một tình huống giả định khác, tàu vừa khởi hành từ ga Nhà hát TPHCM (hướng Bến Thành - Suối Tiên) thì bị dừng do không đủ năng lượng điện. Lái tàu tìm cách xử lý, nhưng không xác định được nguyên nhân nên lên kế hoạch vận hành cứu nạn.
Do đó, tàu tiếp theo được điều phối khởi hành từ ga Bến Thành đến ga Nhà hát TP để làm tàu cứu hộ, ghép nối từ phía sau của tàu bị sự cố và đi vào đường ray của ga Tân Cảng. Sau khi đỗ, hai tàu tháo ghép nối, tàu cứu nạn chạy không khách về depot.
Đặc biệt, tình huống giả định đặt ra việc có thảm họa động đất, lượng lớn nước tràn vào ga ngầm. Các đoàn tàu chạy ở khu vực trên cao được điều độ viên đình chỉ, không cho phép đi vào khu vực ngầm. Các đoàn tàu chạy ở khu vực ngầm lần lượt được sơ tán lên khu vực trên cao. Nhân viên tại các ga ngầm sơ tán hành khách lên mặt đất hoặc tầng sảnh và lắp đặt các tấm chắn để ngăn nước vào trong ga.
Sau khi sơ tán xong, toàn bộ thiết bị điện tử được đóng tắt để tránh nguy cơ điện giật.
Ngoài ra, nhiều tình huống giả định khác cũng được thực hiện trong các ngày liên tiếp như: Không thể đóng cửa tàu khi sắp khởi hành; tàu gặp sự cố vô tuyến; biểu đồ chạy tàu đột ngột trở nên hỗn loạn; khách trên tàu gặp vấn đề sức khỏe; tàu bị trật bánh tại depot; hành khách cố tình mở cửa khẩn cấp khi tàu đang chạy...
Trên thế giới, hoạt động diễn tập sự cố trên các tuyến đường sắt đô thị là cần thiết để đảm bảo phản ứng nhanh chóng khi có tình huống bất thường xảy ra và các nước có những quy định khác nhau về việc này.
Các cuộc diễn tập cũng nhằm nâng cao nhận thức của công chúng về tình huống nguy hiểm mà hệ thống giao thông công cộng có thể phải đối mặt, cũng như hướng dẫn công chúng cách phản ứng khi xảy ra tình huống khẩn cấp trên tàu.
Mục tiêu của diễn tập là nhằm xem xét khả năng liên lạc khẩn cấp của hệ thống vận hành, cũng như khả năng hoạt động và hiệu quả của các thiết bị khẩn cấp khác.
Tàu metro số 1 chạy thử nghiệm (Ảnh: Nam Anh).
Metro số 1 hiện đạt 98% tổng khối lượng, là tuyến đường sắt đô thị đầu tiên được xây dựng tại TPHCM, dài 19,7km, gồm 2,6km đi ngầm và 17,1km đi trên cao. Tổng mức đầu tư sau khi được điều chỉnh là 43.700 tỷ đồng. Dự án có lộ trình đi qua các quận 1, Bình Thạnh, TP Thủ Đức (TPHCM) và Dĩ An (Bình Dương). Theo kế hoạch, tuyến này phải hoàn thành và đưa vào khai thác cuối năm nay (2024).
Toàn tuyến Metro số 1 có 3 ga ngầm: Bến Thành, Nhà hát TPHCM, Ba Son. 11 ga trên cao: Văn Thánh, Tân Cảng, Thảo Điền, An Phú, Rạch Chiếc, Phước Long, Bình Thái, Thủ Đức, Khu Công nghệ cao, Đại học Quốc gia TPHCM, Bến xe Suối Tiên.
