Tháng 5/2019, dân mạng chứng kiến sự xuất hiện kênh Bà Tân Vlog của một người phụ nữ ở độ tuổi ngũ tuần.
Ban đầu, với concept đồng quê, gần gũi, chuyên nấu các món thân thuộc “siêu to khổng lồ”, video quay ở sân nhà, cùng những dụng cụ nấu bếp quen thuộc của người nông dân như nồi đất, mâm sắt, không thể phủ nhận sức hút của YouTuber sinh năm 1967.
Chỉ sau 20 ngày ra mắt video đầu tiên, Bà Tân Vlog đã thu hút hơn 1 triệu subscribe cùng 45 triệu lượt xem, lọt top 3 kênh có lượng subscribe tăng nhanh nhất thế giới trong 24h, theo thống kê của Social Blade.
Hiện, kênh này có 4 triệu subscribe, hơn 720 triệu lượt xem.
Tuy vậy, chỉ sau hơn một năm, Bà Tân Vlog vướng phải nhiều tranh cãi khi sa vào việc sản xuất video có nội dung nhảm nhí. Thành viên trong gia đình này cũng không ngừng tạo ra các nội dung câu view.
 |
Bà Tân trở thành hiện tượng mạng chỉ sau ít ngày ra mắt kênh video nấu ăn theo phong cách “siêu to khổng lồ”. Ảnh: FBNV. |
Từ nông dân tới hiện tượng Internet
Ngay từ đầu, các video của Bà Tân Vlog được nhận định khá đơn giản, không cần đầu tư về bối cảnh, góc quay. Nội dung cũng chủ yếu xoay quanh việc thực hiện món ăn “khổng lồ” như nướng 100 đùi gà siêu cay, làm cốc trà sữa 60 lít... nhưng vẫn thu hút hàng triệu lượt xem chỉ trong vài ngày.
Nhiều người thừa nhận tìm đến kênh vì tò mò. Sau đó, họ dần bị cuốn hút bởi cách nói chuyện mộc mạc của người phụ nữ nông dân với các câu chào như “Bà chào các cháu nhá”, “Các cháu có thấy bà ngầu không?”, “Cuộc đời bà gần 60 nồi bánh chưng rồi”.
Thậm chí, có thể nói bà Tân là người tạo trend “nấu ăn khổng lồ” tại Việt Nam. Bởi sau sự thành công chóng vánh của người phụ nữ này, xu hướng “ông, bà nông dân làm vlog” cũng bùng nổ.
 |
Hưng Vlog là người đứng sau sản xuất video cho kênh của mẹ. Ảnh: FBNV. |
Hàng loạt kênh “ăn theo” Bà Tân Vlog cho thấy những người lớn tuổi, sống ở nông thôn sẵn sàng đứng trước máy quay.
Theo chuyên gia truyền thông, lý do kênh này phủ sóng nhanh chóng là đánh trúng tâm lý thích theo dõi những gì lạ, giật gân, mang tính giải trí cao của người dùng mạng.
Từng chia sẻ trên truyền hình, Hưng Vlog, con trai bà Tân, cho biết: “Mình thương mẹ làm nông, đi phụ hồ vất vả nên nghĩ ra ý tưởng lập kênh YouTube cho mẹ”.
Theo tiết lộ, chi phí sản xuất mỗi video chỉ vài trăm nghìn đồng, chủ yếu tận dụng đồ có sẵn. Bà Tân cũng thừa nhận bản thân thấy việc làm video khá đơn giản, thậm chí nhàn hơn làm việc đồng áng.
Ngày 7/6/2019, kênh Bà Tân Vlog chính thức được bật chức năng kiếm tiền. Kênh này còn có người đại diện truyền thông, phụ trách xây dựng hình ảnh và các vấn đề liên quan tới quảng cáo.
Từ thời điểm đó, người xem dần nhận ra sự tương đồng, thậm chí sao chép nội dung của Bà Tân Vlog với Granpa Kitchen - kênh YouTube ở Ấn Độ với 8,3 triệu subscribe.
Chủ kênh Granpa Kitchen đã lớn tuổi. Cùng với những người khác, ông thường xuyên làm các món ăn “khổng lồ” rồi đem tặng cho các trẻ em nghèo trong khu vực. Toàn bộ số tiền kiếm được từ YouTube được ông sử dụng để làm từ thiện.
Bị tố lừa dối người xem
Thời điểm mới nổi, bà Tân liên tục xuất hiện trên báo chí, truyền hình. Người phụ nữ này cũng gây chú ý khi tham gia một số gameshow như Thách thức danh hài, Mẹ tuyệt vời nhất, Người bí ẩn.
Việc bà Tân lấn sân sang môi trường showbiz nhanh chóng vướng tranh cãi. “Nhà sản xuất cố tình mời các nhân vật thế này tham gia để câu view” là ý kiến chỉ trích của khán giả.
Bà Tân gây tranh cãi khi lấn sân vào môi trường showbiz. Ảnh: FBNV. |
Tiếp đó, bà Tân liên tục bị tố “quảng cáo quá lố”, “mất vệ sinh khi không sử dụng găng tay trong quá trình nấu ăn” hay “dùng muôi cho heo ăn để làm món thạch khổng lồ”.
Sau hàng loạt lùm xùm, tranh cãi về nội dung, các video không được đón nhận như trước. Dễ thấy số lượt view cho các video ngày càng sụt giảm, hầu hết không đạt 1 triệu view, dù vẫn được xuất bản đều đặn.
Gia đình làm video câu view
Các con trai bà Tân là Hưng, Hậu, con gái nuôi Thanh Lương đều sở hữu kênh YouTube riêng. Thậm chí bạn gái cũ của Hưng cũng được biết tới là một YouTuber.
Ngoài các nội dung troll (chơi khăm) bị đánh giá là nhảm nhí, vô bổ, thành viên gia đình này còn thường xuyên thực hiện những video nấu ăn không đeo găng tay khi chế biến thực phẩm, các công đoạn không đảm bảo vệ sinh.
Trong một thời gian dài, cả nhà bà Tân liên tục “nhuộm” thực phẩm bằng các chất lỏng tạo màu không rõ nguồn gốc hay đồ uống có ga. Các hành động của gia đình này bị phản đối vì gây mất vệ sinh an toàn thực phẩm, đồng thời tiềm ẩn nguy cơ về sức khỏe cho người xem nếu họ làm theo.
Thanh Lương Vlog, con gái nuôi của bà Tân, bị phản ứng bởi vấn đề kém vệ sinh khi nấu nướng. Trong video làm món mì cay của người này, người xem chứng kiến ruồi, nhặng liên tục đậu vào đĩa đồ ăn.
Các con của bà Tân đều sở hữu kênh YouTube riêng. |
Hưng Vlog, người con nổi tiếng nhất của bà Tân, cũng là YouTuber có thâm niên nhất, từng bị tố cắn chocolate trước khi chế biến cho mọi người ăn, tự chế pháo nổ gây nguy hiểm. Ban đầu Hưng làm clip chủ yếu troll mọi người, ý tưởng đa phần lượm lặt từ các trang mạng xã hội Trung Quốc.
Tháng 7/2019, ở một bãi cát lớn đang thi công xây dựng, Hưng Vlog đã "trả thù" em của mình là Hậu và Lương bằng việc thử thách nhảy xuống hố cát sâu đến ngực và nếu trèo lên được sẽ cho 5 triệu đồng. Sau đó, người này lôi ra chuối, tiền âm phủ, nén hương mà trong clip có lý giải là để "cúng vong cho 2 đứa em ngoan hiền lại".
Sự nhảm nhí, câu view bất chấp trong các video của Hưng Vlog đã tồn tại trong thời gian dài. Tuy nhiên, phải đến gần đây, YouTuber này mới bị cơ quan chức năng xử phạt vì lan truyền nội dung không phù hợp với thuần phong, mỹ tục.
Chiều 7/10, Thanh tra Sở Thông tin và Truyền thông tỉnh Bắc Giang đã lập biên bản xử phạt vi phạm hành chính Hưng số tiền 10 triệu đồng về hành vi cung cấp, chia sẻ thông tin không phù hợp thuần phong mỹ tục của dân tộc, cụ thể là đăng tải video “Troll lấy cắp tiền, đập bể heo đất của em gái, em trai đi ăn chơi và cái kết”.
Trước đó một tháng, Hưng bị Sở Thông tin và Truyền thông tỉnh Bắc Giang xử phạt 7,5 triệu đồng sau khi đăng tải lên YouTube video có tiêu đề “Troll em gái, em trai ăn nồi cháo gà nguyên lông và cái kết”.
Hưng Vlog liên tiếp bị cơ quan chức năng xử phạt về hành vi cung cấp, chia sẻ thông tin không phù hợp thuần phong mỹ tục của dân tộc. Ảnh cắt từ clip. |
Vừa qua, Văn phòng Chính phủ có văn bản truyền đạt chỉ đạo của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc về việc giao Bộ Thông tin và Truyền thông cùng Bộ Công an nghiên cứu, xử lý tình trạng mạng xã hội tràn lan video có nội dung nhảm nhí, giật gân nhằm kiếm tiền.
Văn bản chỉ đạo nêu rõ những video này thu hút hàng triệu người xem, ảnh hưởng đến đạo đức, lối sống, thậm chí nhân cách của trẻ em, kéo văn hóa nghe - nhìn của xã hội đi xuống.
Từng chia sẻ với Zing, thạc sĩ Đinh Hồng Anh - giảng viên Báo chí tại Học viện Báo chí và Tuyên truyền - cho rằng ngoài hướng xử lý về pháp luật, cần có những làn sóng phản ứng hay phản đối rõ ràng tới từ cư dân mạng.
“Họ cần tỉnh táo, theo dõi một cách có chọn lọc những nội dung trên mạng xã hội để không bị cuốn theo hay vô tình tiếp tay cho điều xấu bằng lượt xem của mình”, bà nhận định.
Chuyên gia truyền thông xã hội Nguyễn Ngọc Long cũng đồng tình với ý kiến trên: “Quan điểm của tôi là cái gì không thích thì không xem, không share, cảm thấy rất trái với quan điểm của mình thì report. Rõ ràng, mỗi người phải có hành động thật kiên quyết. Chúng ta không cần phải làm gì đó đao to búa lớn, mà chỉ cần đừng xem vì các kênh YouTube ‘sống’ được là nhờ có lượt theo dõi”.
