Nguy cơ 'đóng băng'
“Điều gì xảy ra sau giãn cách, khi các hộ nông dân, các HTX, các trang trại hầu như đã đóng băng và sẽ không tái sản xuất?. Khi các mặt hàng nông sản, thủy sản không thể nào có được trong một thời gian ngắn, điều đó dẫn đến khủng hoảng lương thực, khủng hoảng về sản xuất nông thủy sản”, ông Nguyễn Phương Lam, Giám đốc Phòng Thương mại và công nghiệp Việt Nam chi nhánh tại TP. Cần Thơ (VCCI Cần Thơ), bày tỏ lo ngại tại hội thảo “Giải pháp kinh tế và pháp lý tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp giai đoạn Covid-19” diễn ra sáng 31/8.
Ngành chủ lực tại ĐBSCL là chế biến nông thủy sản, như: tôm cá, trái cây, rau củ quả... Các sản phẩm này không thể không thu hoạch, nhưng đang bị ngưng trệ, gây tổn thất lớn cho nông dân.
Mặt khác, việc bảo quản, lưu trữ nông thủy sản phải có kho lạnh, điều kiện bảo quản nhất định. Kể cả thời gian bảo quản cũng có hạn, việc này ảnh hưởng tới các nguồn nguyên liệu đầu vào cho sản xuất.
 |
| Bảo quản, lưu trữ nông thủy sản tại ĐBSCL gặp khó (ảnh: VASEP) |
Trong khi đó, theo ông Lam, các DN gặp khó vì sự thiếu phối - kết hợp giữa các địa phương ở khu vực ĐBSCL. Những quy định, chính sách, rào cản ở từng địa phương chồng chéo. 13 tỉnh trong khu vực thì có 13 chỉ đạo, 13 chính sách/quy định khác nhau. Quá trình sản xuất phải lưu thông từ cánh đồng tới nhà máy, rồi ra thị trường chứ không thể nào nằm ở một địa phương riêng biệt. Chính sách, quy định có nhưng xuống các địa phương chưa đồng nhất, chưa ưu tiên cho hoạt động vận tải và logistics.
“Ba tháng 6-7-8, ĐBSCL có gần 10.000 DN phải đóng cửa, rời khỏi thị trường. Trong khi sáu tháng đầu năm 2021, con số mới là 6.000 DN. Số DN đang tạm ngưng hoạt động lên tới 90%”, đại diện VCCI Cần Thơ dẫn chứng.
Ông Trần Khắc Tâm - Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh Sóc Trăng - thông tin, dịch Covid-19 ảnh hưởng lớn tới lưu thông hàng hóa. Một số địa phương còn đặt thêm quy định, việc xét nghiệm nhiều, cách ly khiến nhiều tài xế xin nghỉ việc. Hàng triệu tấn lúa ở ĐBSCL ùn ứ, trong khi nghịch lý là nhiều tàu hàng đang đợi ở phao số 0 để chờ ăn hàng, các mặt hàng khác cũng trong tình cảnh tương tự.
“Logistics phải thông thoáng và đáp ứng yêu cầu phòng, chống dịch. Điểm cốt tử là khai thông lưu chuyển hàng hóa, nếu không sẽ phải đối mặt với nguy cơ kinh tế toàn vùng ĐBSCL chết lâm sàng”, ông Tâm nói tại hội thảo.
Chung sống với dịch
TS. Trần Du Lịch, thành viên Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng, nhận định, cả nước cùng với Chính phủ đang tập trung phòng, chống dịch hướng tới mục tiêu kiểm soát được đại dịch để nhanh chóng đưa nền kinh tế vào giai đoạn phục hồi. Minh chứng là việc Quốc hội ban hành Nghị quyết 30 (ngày 29/7) và Chính phủ ban hành Nghị quyết 86 (ngày 6/8) về các giải pháp cấp bách phòng, chống dịch bệnh Covid-19.
Theo ông Lịch, các mục tiêu đã được cụ thể hóa, thể hiện với quyết tâm chính trị rất cao để vượt qua đại dịch, hạn chế tối đa tình trạng gãy đổ của chuỗi cung ứng, tạo điều kiện cho phục hồi kinh tế trong giai đoạn bình thường mới.
 |
| Doanh nghiệp cần chuẩn bị tâm thế sống chung với dịch |
Việc áp dụng biện pháp cao nhất tập trung chống dịch, giãn cách xã hội tại một số địa phương không gì ngoài mục tiêu sớm kiểm soát dịch, đưa đời sống kinh tế xã hội trở lại như thời điểm năm 2020. Điều đó đồng nghĩa, phục hồi kinh tế trong điều kiện bình thường mới với hai công cụ chính: phủ kín tiêm vắc xin và sử dụng 5K để sống chung với dịch.
Theo ông, DN cần lường trước khó khăn khi chuỗi cung ứng gặp vấn đề và các pháp lý liên quan từ bây giờ cũng như sau khi qua đỉnh dịch.
Phó Viện trưởng Viện nghiên cứu phát triển TP.HCM - ông Phạm Bình An - cùng quan điểm về việc chuẩn bị sống chung với dịch Covid-19, đây là vấn đề không thể khác được. Singapore có mô hình đi trước tốt với chiến lược xác định rõ ràng. Việt Nam cần sẵn sàng hệ thống y tế, tổ chức sản xuất và ý thức thực hiện... Cuộc chiến với dịch sẽ kéo dài, không thể giải quyết vấn đề trong ngày một, ngày hai.
Ngoài ra, cần trao quyền chủ động tổ chức sản xuất cho DN khi sống chung với dịch, nhà nước nên đóng vai trò hỗ trợ. Mỗi DN chính là mỗi 'pháo đài' trên tuyến đầu chống dịch. Chủ động chống dịch để an toàn cho DN và người lao động. Chủ động tháo gỡ khó khăn vượt qua ách tắc và chủ động các giải pháp để sống chung với dịch và phục hồi sau đại dịch.
Nói về giải pháp, Giám đốc VCCI Cần Thơ cho rằng, tình hình dịch bệnh đang diễn ra ở khu vực phía Nam, ĐBSCL không giống nhau, số ca nhiễm và biện pháp chống dịch cũng không giống nhau.
Một số tỉnh không phải trung tâm giao dịch, nằm ở phía cuối khu vực (Hậu Giang, Bạc Liêu, Sóc Trăng, Cà Mau) có mức độ lây lan, quản lý dịch bệnh ở trạng thái tốt hơn. Chính quyền các địa phương này có thể nới lỏng, tạo điều kiện cho DN hoạt động. Trong khi DN ở các tỉnh khác bị đóng băng, thì DN ở địa phương có ít ca nhiễm vẫn có thể sản xuất để đáp ứng các đơn hàng. DN lúc này nên uyển chuyển trong điều kiện cho phép để được hoạt động một cách tốt nhất.
Còn theo Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh Sóc Trăng, ông Trần Khắc Tâm, độ bao phủ vắc xin sẽ quyết định việc mở lại của nền kinh tế. Trước mắt, cần tiêm 100% vắc xin cho đội ngũ lái xe, phụ lái và bốc xếp để đảm bảo sức khỏe làm việc hiện tại. Với khó khăn chung chưa thể tháo gỡ thì buộc phải chấp nhận, không có cách nào khác thực hiện nghiêm chỉ đạo của Chính phủ để đảm bảo sức khỏe cho nhân dân.
“Còn da lông mọc, còn chồi nảy cây. Nhiều doanh nhân đã chấp nhận làm lại từ đầu sau khi đại dịch đi qua”, ông Tâm chia sẻ.
Quảng Định
