Những ngày qua, không khí lạnh đang “hoành hành” ở các tỉnh phía Bắc nước ta. Có những ngày, thời tiết ở mức dưới 10 độ C. Theo các bác sĩ, không khí lạnh không chỉ ảnh hưởng đến cuộc sống, mà còn là nguyên nhân dễ dẫn đến nhiều căn bệnh, trong đó có đột quỵ.
Nhiều người lỡ giờ vàng cấp cứu
Theo thống kê từ đầu tháng 10/2021 đến nay, khoa Cấp cứu, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Cao Bằng đã tiếp nhận gần 60 trường hợp đột quỵ não ở các mức độ khác nhau. Đáng chú ý, các bệnh nhân không được phát hiện sớm, vào viện khi đã quá “giờ vàng” nên việc điều trị gặp nhiều khó khăn, để lại di chứng nặng nề và nguy cơ tử vong cao.
Cụ thể là trường hợp của bà Linh (tên bệnh nhân đã thay đổi), 75 tuổi, trú tại thành phố Cao Bằng có tiền sử bệnh cao huyết áp. 6 giờ sáng 20/2, cụ bà được người nhà phát hiện hôn mê vào khoảng 6h sáng cùng ngày và đưa đi cấp cứu. Các bác sĩ khoa Cấp cứu cho biết, cụ bà nhập viện trong tình trạng hôn mê.
Tại bệnh viện, cụ bà được chẩn đoán đột quỵ nhồi máu não do tăng huyết áp. Hiện bệnh nhân đang được chăm sóc, điều trị tích cực và thở máy.
Cũng trong những ngày giá lạnh vừa qua, tại Bệnh viện Đa khoa Hà Đông (Hà Nội) số lượng bệnh nhân đột quỵ do chảy máu não đã gia tăng. Cụ thể, trong 10 ngày bệnh viện tiếp nhận 8 bệnh nhân. Còn ở Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, thời gian gần đây mỗi ngày khoa đột quỵ tiếp nhận 4-5 ca bệnh.
80% người đột quỵ bị tăng huyết áp
Đột quỵ là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu thế giới và để lại những di chứng nặng nề cho người bệnh. Theo thống kê của Bộ Y tế, mỗi năm nước ta ghi nhận thêm khoảng 200.000 ca đột quỵ mới, 80% trong đó là người bị tăng huyết áp. Có gần 40% không biết bệnh, 69% không được kiểm soát.
Theo các bác sĩ, nguyên nhân dẫn đến đột quỵ tăng những ngày qua là do trời lạnh làm mạch máu giảm tính đàn hồi, lòng mạch bị thu hẹp làm lưu lượng máu đến não kém. Mặt khác, khi mạch máu co lại dễ làm tăng huyết áp, tăng áp lực trong lòng mạch.
Đối với những người đã có biến chứng xơ vữa động mạch hay huyết khối, mạch máu dễ bị tắc, thậm chí có thể vỡ mạch máu dẫn đến xuất huyết não, đột quỵ với nguy cơ tử vong cao hoặc để lại các biến chứng vô cùng nặng nề.
"Thường khi trời trở lạnh, số bệnh nhân nhập viện do biến chứng cao huyết áp tăng rõ rệt. Một nghiên cứu tại Việt Nam cho thấy, có gần 70% người bệnh không biết mình bị cao huyết áp cho đến khi đột ngột bị tai biến mạch não, liệt, hôn mê", PGS.TS Nguyễn Hoàng Ngọc, Giám đốc Trung tâm Đột quỵ não, Bệnh viện TƯ Quân đội 108 chia sẻ.
Theo tiến sĩ Ngọc, tăng huyết áp có thể gây ra các hậu quả nghiêm trọng như đột quỵ, nhồi máu cơ tim. Trời rét sẽ làm co mạch khiến huyết áp tăng vọt, dễ gây ra tai biến. Nhất là với người già, khi ra khỏi chăn ấm là lúc dễ bị nhiễm lạnh, sau đó đi vệ sinh lại thêm một lần mất nhiệt, cơ thể lạnh hơn nữa khiến cho mạch co, huyết áp tăng đột ngột. Tình trạng này dễ dàng dẫn đến các biến cố như vỡ mạch máu não, đau thắt ngực.
Trong mùa đông, để phòng tránh đột quỵ (nhất là ở người già), không nên ra lạnh đột ngột. Buổi sáng, khi tỉnh giấc, không nên ra khỏi chăn và xuống giường ngay mà cần nằm lại trên giường, vận động nhẹ nhàng từ 3 -5 phút để cơ thể dần thích nghi.
Cần điều trị tốt bệnh tăng huyết áp, phòng và điều trị tiểu đường, khắc phục tình trạng tăng cholesterol.
Đối với các bệnh nhân có bệnh lý về huyết áp hay tim mạch, khi có những dấu hiệu méo miệng, lưỡi tê cứng, khó nói hoặc không nói được, nhìn mờ gia đình cần gọi xe cấp cứu hoặc đưa người bệnh đến các cơ sở y tế gần nhất để được xử trí kịp thời. Việc phát hiện sớm, điều trị kịp thời, bảo vệ sức khỏe trong những ngày thời tiết lạnh là chìa khóa vàng để phòng tránh đột quỵ.
Thời gian từ khi xuất hiện các dấu hiệu đột quỵ đến khi bắt đầu điều trị là cực kỳ quan trọng. Đây được gọi là “thời gian vàng” quyết định sự sống của người bệnh cũng như hạn chế tối đa tổn thương não.
Thời gian vàng trong đột quỵ não là 3-5 giờ kể từ khi khởi phát dấu hiệu bệnh. Việc người bệnh được đưa đến cơ sở y tế càng sớm thì tỉ lệ tử vong và di chứng nặng sẽ càng giảm.
