Giữa tháng Ba năm 2022, khi giá Bitcoin vẫn đang trên đà đi xuống, một dòng tweet của Do Kwon, nhà đồng sáng lập và CEO của Terraform Labs đã kéo giá đồng tiền mã hóa này bật tăng và thậm chí lên mức cao nhất trong nhiều tháng nay. Tất nhiên, kéo theo đó là sự khởi sắc cho cả thế giới tiền mã hóa vốn đang trầm lắng.
Điều này không chỉ vì uy tín và ảnh hưởng của Kwon đối với cộng đồng tiền mã hóa mà còn từ kế hoạch mà anh tiết lộ một cách ngắn gọn trong dòng tweet của mình: mua vào 10 tỷ USD Bitcoin để làm dự trữ cho đồng stablecoin mà mình xây dựng nên - một điều chưa từng ai làm trước đây – và có thể mở ra một kỷ nguyên mới cho đồng tiền mã hóa giá trị nhất thế giới này.
Trước đó Terraform Labs đã xây dựng nên stablecoin dựa trên thuật toán thành công nhất từ trước đến nay. Thay vì dùng các kho dự trữ USD tương ứng với số token phát hành cho stablecoin của mình, giá của UST được neo vào USD thông qua thuật toán.
Trước khi mua được UST, bạn phải trả phần chênh lệch tỷ giá với đồng LUNA. Giao thức của Terra lấy những đồng LUNA đó và đốt chúng, khiến nguồn cung giảm đi và làm giá LUNA tăng lên một chút. Ngược lại, khi bạn bán UST để đổi về LUNA, các đồng UST đó lại bị đốt và làm giá UST tăng nhẹ lên.
Cách tiếp cận phi tập trung này đã mang lại thành quả cho UST khi hiện đây là stablecoin lớn thứ năm trên thế giới và vẫn đang tiếp tục tăng trưởng, trong khi nhiều đồng stablecoin dựa trên thuật toán khác đã sụp đổ và biến mất. Mới đầu năm nay, giá trị vốn hóa của UST mới chỉ khoảng 10 tỷ USD, giờ đây con số này đã tăng lên 16 tỷ USD. Và khi không phải phụ thuộc vào lượng tiền thật dự trữ đối ứng, Terraform có thể dễ dàng chuyển đổi UST sang các đồng tiền mạnh khác như Euro hay Yên Nhật.
Giờ đây khi trở thành đồng stablecoin có giá trị vốn hóa lớn thứ 5 thế giới và là trái tim cho hệ sinh thái ngày càng rộng lớn mà Terraform đang xây dựng, Kwon buộc phải thay đổi cách tiếp cận của mình khi tìm đến Bitcoin.
Nhưng sự nổi lên của Terra cũng khiến họ lọt vào tầm ngắm của SEC (Ủy ban Chứng khoán Mỹ). Với đội ngũ lãnh đạo mới, cơ quan này đang có lập trường gay gắt hơn đối với ngành công nghiệp tiền mã hóa. Chủ tịch Gary Gensler cho rằng, phần lớn các token mã hóa giống như chứng khoán, vì vậy thuộc trách nhiệm của cơ quan này.
Đó là lý do ông mời người sáng lập của nhiều hãng tiền mã hóa đến để thảo luận về nền tảng và tham vọng của họ - một trong số đó có cả Do Kwon – vào tháng Chín năm 2021. Nhưng không phải vì stablecoin UST mà vì một đồng tiền mã hóa khác mà anh góp phần tạo nên, token MIR của giao thức Mirror Protocol.
Điều hấp dẫn của MIR là giúp dễ dàng khởi tạo và trao đổi các phiên bản kỹ thuật số của những tài sản khác – ví dụ các cổ phiếu đã được thẩm định của Mỹ - mà không gặp hạn chế nào. Chính điều này đã dẫn đến cuộc điều tra của SEC xem liệu Mirror có vi phạm luật khi cho phép giao dịch các chứng khoán không được đăng ký hay không – một hành vi phạm tội nghiêm trọng.
Nhưng Mirror chỉ là một phần nhỏ trong hệ sinh thái ứng dụng được xây dựng quanh Terra, một blockchain lớp nền do nhóm của Kwon xây dựng nên. Cũng giống như các dự án tiền mã hóa khác, kim chỉ nam của Terraform là mở rộng khả năng tiếp cận tài chính của người dùng thông qua việc sử dụng các nền tảng mở.
Là con trai của một nhà phân phối dược phẩm và thiết bị Y tế, Kwon lớn lên cùng những chuyến du lịch khắp thế giới. Anh ấy thông minh và tiếp thu được các gợi ý từ những người có tầm nhìn ở Thung lũng Silicon. Tốt nghiệp ở Stanford, anh nhận công việc kỹ sư phần mềm của Microsoft. Nhưng anh nhanh chóng cảm thấy nhàm chán và bỏ ra ngoài để đi theo con đường riêng.
Công ty đầu tiên là Anyfi, được thành lập năm 2016 với khả năng sử dụng mạng mesh để chuyển tiếp băng thông tới những nơi không được tiếp cận internet. Startup này huy động được 1 triệu USD từ những nhà đầu tư thiên thần và chính phủ Hàn Quốc. Năm 2017, chứng kiến thị trường tiền mã hóa bùng nổ mà không có "mục đích sử dụng thực sự", Kwon quyết định lấp đầy khoảng trống này.
Cùng với người bạn đại học Nicolas Platias, Kwon viết sách trắng về hệ thống thanh toán phi tập trung. Ý tưởng là tạo ra một stablecoin, neo giá với đồng tiền mạnh, để ai cũng có thể sử dụng, kể cả khi offline. Vào lúc đó, chẳng ai quan tâm đến ý tưởng như vậy, nhưng may mắn lại mỉm cười với Kwon khi anh gặp Daniel Shin – một huyền thoại trong làng công nghệ Hàn Quốc khi lập nên Ticket Monster, trang thương mại điện tử và là một trong các công ty internet lớn nhất nước này.
Chung tầm nhìn với Kwon về các giải pháp thanh toán phi tập trung, họ cùng nhau thành lập nên Terraform Labs để phát triển một nền tảng thương mại điện tử mới có tên Chai.
Ban đầu tập trung vào thị trường châu Á, điểm nhấn của nó là chấp nhận thanh toán bằng bất kỳ đồng tiền thực nào, chuyển đổi nó sang stablecoin và thanh toán cho nhà cung cấp bằng tiền nội tệ của họ. Đối với người tiêu dùng, Chai hoạt động như một ngân hàng kiểu mới, nơi họ có thể kết nối với tài khoản ngân hàng của mình – bao gồm cả thẻ tín dụng, ví điện tử, PayPal – để thanh toán trực tuyến dễ dàng hơn.
Trên thực tế, những gì người dùng tương tác chính là blockchain – nhà đầu tư mạo hiểm Mario Gabriele viết trên The Generalist: "Điều nổi bật nhất của Chai là khả năng đưa mọi người vào nền kinh tế Web3 mà họ không hề hay biết."
Các mối quan hệ trong giới công nghệ của Shin giúp Terra có được một danh sách khách hàng ấn tượng. Họ ký kết với các bệnh viện và dịch vụ chuyển phát, cũng như bắt đầu tiếp thị giải pháp thanh toán của mình như "Alipay trên blockchain." Cuối năm 2018, Terra huy động được 32 triệu USD từ các sàn giao dịch tiền mã hóa như Binance, OKEx và Huobi.
Kể từ đó Chai tách ra khỏi Terraform Labs để trở thành một thực thể độc lập. Năm 2020, thậm chí Chai còn tự minh huy động được vốn với Hanwha Investment và SoftBank Ventures Asia. Kwon cho biết, anh vẫn giữ vai trò cố vấn cho Chai nhưng không tham gia vào công việc hàng ngày của công ty.
Điều gì còn tốt hơn cả một đồng tiền thông thường – đó là một đồng tiền siêu việt – chính là đích đến mà Kwon muốn UST hướng đến. Với hàng loạt công cụ được Terraform xây dựng xung quanh nó, Kwon muốn UST mang đến các trải nghiệm mà những đồng tiền khác không làm được.
Ví dụ Anchor, nền tảng giống như ngân hàng mang lại cho người dùng lãi suất 20% từ khoản tiết kiệm của họ. Khi ra mắt Mirror, Kwon đã so sánh nó với Alipay - ứng dụng đã thành công ở Trung Quốc nhờ việc cung cấp cho người dùng lãi suất tiết kiệm tốt hơn nếu họ giữ tiền trong ứng dụng.
Ngoài ra còn có Prism, một loại công cụ tạo ra lợi nhuận nhờ hoán đổi lãi suất. Ozone, một sản phẩm bảo hiểm dành cho hệ sinh thái Terra để bảo vệ trước các rủi ro của hệ sinh thái DeFi. Còn có Astroport, một sàn giao dịch phi tập trung giống như Uniswap dành cho Terra. Đáng chú ý nhất vẫn là Mirror khi nó cho phép mọi người truy cập 24/7 vào "một trong những khoản đầu tư hấp dẫn nhất" thế giới – chứng khoán Mỹ. Thay vì phải trực tiếp mua cổ phiếu Alibaba, người dùng có thể tiếp cận thông qua mBABA.
Phần lớn các công cụ này kết nối với nhau tạo thành một hệ sinh thái tài chính hoàn thiện. Nhưng Terraform còn tạo ra các cầu nối liên kết công cụ của mình với toàn bộ hệ sinh thái bao quanh. Gần đây một bản cập nhật có tên "Columbus-5" sẽ giúp bắc cầu cho các công cụ này sang các blockchain khác. Khoản vốn 150 triệu USD mới được cấp gần đây từ Arrington Capital, Galaxy Digital và Hashed nghĩa là sẽ còn nhiều sản phẩm thú vị mới sắp xuất hiện.
Rõ ràng chiến lược của Kwon có rủi ro. Trung tâm trong vũ trụ Terra là tiền – một stablecoin dựa trên thuật toán – có thể văng ra khỏi quỹ đạo bất cứ lúc nào. Điều này từng xảy đến với nhiều đồng tiền mã hóa khác cố gắng duy trì sự ổn định mà không có sự kiểm soát tập trung. Cho đến nay, mô hình ổn định tỷ giá UST thông qua một tài sản biến động như LUNA dường như vẫn hiệu quả.
Nhưng với cả hệ sinh thái của mình được đặt lên vai UST, Kwon còn muốn nó được củng cố vững chắc hơn nữa. Điều này lý giải cho dòng tweet của Kwon cho biết kế hoạch mua vào Bitcoin trị giá hơn 10 tỷ USD để làm nền tảng cho stablecoin của mình. Với mức giá khoảng 40.000 USD vào ngày đăng dòng tweet, 10 tỷ USD sẽ tương đương 250.000 BTC, nhiều gần gấp đôi lượng BTC của một trong các cá mập nổi tiếng thế giới, hãng MicroStrategy.
Không những thế, dòng tweet của Kwon còn khẳng định, UST kết hợp với kho dự trữ BTC khổng lồ này sẽ mở ra một kỷ nguyên tiền tệ mới cho Bitcoin. Trong khi Bitcoin có thể không mấy hữu ích cho hoạt động thanh toán, Kwon đã mở ra một công năng mới cho đồng tiền mã hóa này: trở thành kho dự trữ cho thế giới tiền mã hóa.
Cũng giống như các ngân hàng trung ương trên thế giới thường tìm đến vàng như một trong các tài sản dự trữ cho nền kinh tế, công năng tương tự cũng có thể đến với Bitcoin nhờ dòng tweet của Do Kwon.
Đây sẽ là một bước tiến lớn không chỉ đối với stablecoin UST của Terra mà còn cả với Bitcoin. Nếu thành công, động thái của Terra sẽ trở thành sách giáo khoa cho các ngân hàng trung ương và các stablecoin khác trên thế giới học tập cũng như tìm đến Bitcoin như một tiêu chuẩn dự trữ mới.
Nhưng các rủi ro pháp lý đang trở nên lớn hơn với trát đòi hầu tòa của SEC được gửi tới Do Kwon vào tháng 9 năm 2021. Kwon phủ nhận việc nhận được trát đòi hầu tòa này và cho rằng nó đã được "ban hành và tống đạt không phù hợp". Bên cạnh đó, Kwon còn khởi kiện cơ quan này vì không giữ bí mật về cuộc điều tra của họ, mở đầu cho các căng thẳng giữa mạng lưới này với cơ quan quản lý của Mỹ.
(Tham khảo Coindesk)
