Từ khi dòng tweet đầu tiên được đăng vào năm 2006, Twitter đã đóng một vai trò nhất định trong các sự kiện xảy ra thế giới. Nền tảng này đã được sử dụng để ghi lại mọi thứ từ Mùa xuân Ả Rập đến xung đột Ukraine hiện nay.
Và các chuyên gia lo ngại nếu nền tảng này sập, một nguy cơ mà Elon Musk thừa nhận cách đây vài ngày, tất cả thông tin, từ các tội ác chiến tranh, thảo luận các vấn đề chính trị đến chia sẻ tin tức đều sẽ bị xóa sổ theo.
Nguồn tài liệu sống động có nguy cơ biến mất
"Nếu Twitter 'ra đi', tất cả bằng chứng trực tiếp về các tội ác chiến tranh được lưu lại trên nền tảng này sẽ biến mất”, Ciaran O'Connor, nhà phân tích tại tổ chức tư vấn Strategic Dialogue (ISD), cho biết.
Thông tin từ các nguồn mở, còn gọi là OSINT, viết tắt cho "open-source intelligence", giống như một hồ sơ lưu lại mọi sự kiện, nhất là trong các xung đột và chiến tranh.
Twitter, với gần 1/4 tỷ người dùng sử dụng trong 16 năm qua đã trở thành một mỏ vàng thông tin. "Đây sẽ là nguồn tư liệu lớn cho các nhà sử học trong tương lai, con người chưa bao giờ có khả năng thu thập nhiều dữ liệu như vậy về bất kỳ giai đoạn nào trong lịch sử", Elise Thomas, đồng nghiệp của O'Connor, nhà phân tích OSINT của ISD, cho biết.
 |
| Elon Musk cho biết "Twitter đã được tự do" sau khi tiếp quản nền tảng, nhưng Twitter đã rơi vào hỗn loạn trong vài tuần qua. Ảnh: bradojornal. |
Vấn đề là “quảng trường công cộng” này thực tế được xây dựng trên các máy chủ của một công ty tư nhân. Không có gì đảm bảo các thông tin giá trị sẽ được lưu lại nếu công ty ngừng hoạt động, theo Elise.
Nhận thấy giá trị của thông tin này, Thư viện Quốc hội Mỹ đã tự lưu trữ tất cả các bài đăng Twitter từ 2010-2018. Nhưng việc lưu trữ toàn bộ bài đăng đã dừng lại vào năm 2018, vì lượng dữ liệu quá lớn. Thay vào đó Thư viện này chỉ tiếp tục lưu trữ một số lượng nhỏ các bài đăng từ một số tài khoản.
“Theo một cách nào đó, Twitter đã trở thành một loại công cụ tổng hợp thông tin”, Eliot Higgins, người sáng lập công ty điều tra nguồn mở Bellingcat, người đã giúp đưa những thủ phạm bắn rơi MH17 ra trước công lý, cho biết. Twitter là nơi đầu tiên thông tin vụ rơi máy bay MH17 được công khai.
Twitter đã giúp việc phân loại và truy cập nội dung từ hầu hết mọi ngóc ngách trên thế giới, từ cả các tổ chức lớn và các tiếng nói nhỏ, độc lập.
Chưa có giải pháp lưu trữ thay thế
Nhiều người dùng tìm cách tự sao lưu dữ liệu của họ, và Internet Archive đang lưu trữ một lượng lớn các ảnh chụp ghi lại các bài đăng Twitter. Cả 2 nguồn này đều độc lập các máy chủ của chính Twitter.
Nhưng cả 2 đều không phải giải pháp hoàn hảo. Các tệp đa phương tiện, như hình ảnh và video, thường không được bao gồm trong các lưu trữ này. Trong khi đó một số lượng lớn tư liệu liên quan đến chiến tranh là hình ảnh và video.
Ngoài ra, việc truy cập lại thông tin từ các kho này đòi hỏi phải biết URL chính xác của các bài đăng, chứ không thể tìm kiếm dựa trên từ khóa hay tài khoản đăng bài.
 |
| Trong một bài đăng ngày 16/11, sếp Twitter tiếp tục đùa cợt về đợt sa thải bằng cách chụp ảnh với những người giả làm nhân viên Twitter bị sa thải và nói đã "mời họ quay lại". Ảnh: Twitter. |
Các dịch vụ của bên thứ ba dùng để truy cập Twitter, chẳng hạn như Thread Reader, cũng không phải giải pháp lưu trữ lý tưởng. “Các công ty đứng sau các dịch vụ đó gần như chắc chắn nhỏ hơn và dễ đóng cửa hơn chính Twitter, và không có lý do nào để nghĩ rằng nội dung sẽ họ lưu giữ khi Twitter không còn nữa", Thomas nói.
Trong trường hợp Twitter sập, cũng có nhiều "cách sập" khác nhau. Kilbride cho biết hiện chưa có giải pháp gì hơn, ngoài kỳ vọng rằng nếu nền tảng này đóng cửa, Musk sẽ không rút phích cắm ngay lập tức mà sẽ đóng cửa một cách có tổ chức để cứu vớt dữ liệu.
“Chúng ta sẽ mất rất nhiều lịch sử kỹ thuật số nếu Twitter ngừng hoạt động mà không có cảnh báo trước", Kilbride nói.
Một kỹ sư giấu tên làm việc tại Twitter đã nói với MIT Technology Review rằng các hệ thống của nền tảng này đang xuống cấp nhanh chóng theo thời gian. Platformer đưa tin nhiều nhân viên duy trì cơ sở hạ tầng quan trọng của Twitter cũng đã từ chức trong vài ngày qua.
Melissa Ingle, nhà thầu khoa học dữ liệu đã bị Musk sa thải trong đợt cắt giảm “dịch vụ phụ đính kém” của Twitter, cho biết nền tảng có thể sẽ không tồn tại được lâu nữa trong tình trạng thiếu nhân viên và những người ở lại đang chịu áp lực công việc nặng nề.
