Tàu ngầm Zaporizhia treo cờ hải quân Nga neo tại cảng Sevastopol ở bán đảo Crimea (Ảnh: Getty).
Ukraine đã nhận được nhiều thiết bị quân sự từ đồng minh trong cuộc xung đột với Nga, nhưng có một thứ mà Ukraine không có là tàu ngầm.
Năm ngoái, Forbes đưa tin, Liên Xô từng cấp cho Ukraine một tàu ngầm Foxtrot vào năm 1997 nhưng Nga đã lấy lại khi nước này sáp nhập bán đảo Crimea vào năm 2014.
Rajan Menon, giám đốc chương trình Đại chiến lược tại Defense Priorities, nói với Newsweek rằng, ban đầu tàu ngầm này phục vụ trong Hạm đội phương Bắc của Liên Xô. "Vào cuối thời Liên Xô, nó được chuyển giao cho Hạm đội Biển Đen. Tôi tin rằng vào năm 1997, nó đã được trao cho Hải quân Ukraine. Họ đặt tên nó là Zaporizhia. Bởi vì Zaporizhzhia vừa là một tỉnh vừa là một thành phố ở miền Nam Ukraine", ông Menon cho biết.
Trước khi Nga sáp nhập Crimea, Ukraine gặp một số vấn đề với tàu ngầm, nhưng con tàu đã hoạt động trở lại vào khoảng năm 2006 hoặc 2007, ông Menon cho hay. "Khi người Nga sáp nhập Crimea, họ cũng lấy lại tàu ngầm đó. Vì vậy, Ukraine không có bất kỳ tàu ngầm nào", ông nói.
Mặc dù Ukraine không có bất kỳ tàu ngầm nào trong cuộc xung đột hiện nay, song ông Menon không nghĩ điều đó quan trọng vì đây là một cuộc chiến trên bộ. "Ukraine có máy bay không người lái, họ có tên lửa Neptune và Harpoon, vì vậy, tôi nghĩ rằng việc không có tàu ngầm không phải là một vấn đề lớn. Tác chiến trên biển chỉ là phụ", ông Menon nhận định.
Ngược lại, ông Mark Cancian, chuyên gia tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế, cho rằng việc Ukraine sở hữu một tàu ngầm sẽ có tác động rất lớn ở Biển Đen. "Cần ít nhất một hoặc hai năm để xác định tàu ngầm cung cấp cho họ và huấn luyện thủy thủ đoàn. Đó là một quá trình lâu dài và chưa kể, tàu ngầm tương đối ít và rất, rất đắt", ông Cancian nói.
Theo ông Cancian, ông không ngạc nhiên nếu Ukraine tìm cách sở hữu tàu ngầm hậu xung đột. Mặt khác, ông Menon nói với Newsweek rằng, Ukraine có thể sẽ quan tâm đến những vấn đề khác như tái thiết kinh tế cần ưu tiên hơn xây dựng hạm đội tàu ngầm.
Xung đột Nga - Ukraine chuẩn bị bước sang năm thứ hai và chưa có dấu hiệu hạ nhiệt. Kiev đang hối thúc các đồng minh, đối tác phương Tây viện trợ nhanh chóng và nhiều hơn nữa khí tài hiện đại để sớm chấm dứt chiến sự. Ukraine hiện cần hệ thống phòng không, tên lửa tầm xa, máy bay chiến đấu và đạn pháo. Mỹ và các nước đồng minh đã đồng ý cấp hệ thống phòng không và xe tăng hiện đại cho Kiev, nhưng còn do dự với ý tưởng cấp máy bay chiến đấu.
Cục diện toàn chiến trường Ukraine (bên trái) và mặt trận miền Đông (Đồ họa: ISW).
Các mốc chính trong chiến sự Nga - Ukraine
Tháng 2/2022: Nga mở chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine từ ngày 24/2, đưa quân vào khu vực Đông Bắc, quanh Kiev, miền Nam và miền Đông Ukraine.
Tháng 3: Nga thu gọn mục tiêu chiến dịch quân sự vào khu vực miền Đông sau khi Ukraine phản công ở một số khu vực.
Tháng 4: Nga đẩy mạnh chiến dịch quân sự ở Donbass.
Tháng 5: Nga dồn lực tại các thành phố ở Donetsk và Lugansk. Nga kiểm soát thành phố cảng Mariupol ở biển Azov. Hai bên bắt đầu đàm phán hòa bình từ ngày 28/2 nhưng tuyên bố chấm dứt hoàn toàn vào tháng 5 mà không đạt được thỏa thuận nào.
Tháng 6 - 7: Nga sử dụng ưu thế vượt trội về hỏa lực để giành quyền kiểm soát gần như hoàn toàn Lugansk và một phần Donetsk. Ngày 3/7, Nga tuyên bố mở rộng chiến dịch quân sự ra ngoài biên giới Donbass ở miền Đông.
Tháng 8: Ukraine mở chiến dịch phản công ở Kherson ở miền Nam.
Tháng 9: Ukraine phản công bất ngờ ở Kharkov, Đông Bắc Ukraine, buộc Nga phải rút quân. Ukraine tuyên bố giành lại 3.000km2 lãnh thổ. Tổng thống Nga Vladimir Putin ban bố sắc lệnh động viên một phần, có thể giúp Nga đưa thêm tối đa 300.000 quân tới Ukraine.
Tháng 10: Nga sáp nhập 4 vùng ly khai Ukraine gồm Lugansk, Donetsk, Kherson và Zaporizhia. Ngày 5/10, Ukraine phản công trên toàn tuyến, ký sắc lệnh loại trừ mọi khả năng đàm phán với Nga khi Tổng thống Putin còn tại vị.
Ngày 8/10, cầu Crimea bị tấn công. Nga cáo buộc Ukraine là thủ phạm. Ngày 10/10, Nga mở chiến dịch tập kích quy mô lớn trên toàn lãnh thổ Ukraine, nhắm vào mục tiêu quân sự, năng lượng, cơ sở hạ tầng thông tin liên lạc.
Tháng 11: Sau khi bị Ukraine cắt đứt đường tiếp tế hậu cần, Nga buộc phải rút quân khỏi thành phố Kherson ở chiến trường miền Nam về bờ phía đông sông Dnipro.
Tháng 12: Tiền tuyến không có nhiều sự thay đổi lớn. Nga phải đối mặt với nhiều vụ tấn công nhằm vào cơ sở quân sự sâu trong lãnh thổ. Moscow cáo buộc Ukraine đứng sau các vụ việc.
Tháng 1/2023: Nga dồn lực tấn công vào chiến trường miền Đông, quyết kiểm soát các khu vực trọng yếu từ tay Ukraine, đặc biệt là Bakhmut. Nga đã giành được một số khu vực lân cận, tạo thế gọng kìm quanh Bakhmut.
Phương Tây viện trợ các xe tăng chiến đấu chủ lực cho Ukraine. Trước đó, Mỹ và các nước châu Âu đã hỗ trợ Kiev nhiều khí tài, như hệ thống hỏa lực phóng loạt HIMARS.
