Đây là đề xuất được đưa ra trong Dự án Luật Phòng không nhân dân, lần đầu được Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến tại phiên họp chuyên đề pháp luật, chiều 1/4.
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cho rằng đây là luật mới và khó, vì được nâng cấp từ các nghị định và một số văn bản quy phạm pháp luật. Ông đánh giá dự án luật được chuẩn bị công phu và đủ điều kiện trình Quốc hội cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 7.
Đại diện cơ quan chủ trì soạn thảo Luật, Thượng tướng Nguyễn Tân Cương, Tổng Tham mưu trưởng QĐND Việt Nam, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, nhấn mạnh việc xây dựng và ban hành luật này rất cần thiết, nhằm đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.
Thượng tướng Nguyễn Tân Cương, Tổng Tham mưu trưởng QĐND Việt Nam, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng (Ảnh: Phạm Thắng).
Dự thảo Luật Phòng không nhân dân gồm 8 chương, 55 điều, có nhiều quy định liên quan việc quản lý máy bay không người lái và phương tiện bay siêu nhẹ.
Thứ trưởng Bộ Quốc phòng nhấn mạnh công tác quản lý, bảo vệ vùng trời ở độ cao dưới 5000m đang được nhiều quốc gia trên thế giới hết sức coi trọng.
Tàu bay không người lái cũng đang được các nước nghiên cứu, chế tạo, khai thác, sử dụng cho mục đích quân sự như một lực lượng tác chiến mới mang lại hiệu quả chiến đấu cao.
Ở Việt Nam, việc khai thác, sử dụng tàu bay không người lái, phương tiện bay siêu nhẹ vào các lĩnh vực đời sống xã hội tương đối phổ biến, đa dạng.
Tuy nhiên, theo Thượng tướng Nguyễn Tân Cương, tình trạng vi phạm pháp luật của các tàu bay không người lái, phương tiện bay siêu nhẹ diễn ra ngày càng gia tăng, tiềm ẩn nhiều nguy cơ đe dọa đến quốc phòng, an ninh và an toàn, an ninh hàng không.
Theo Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, dự thảo luật quy định 4 trường hợp cơ quan có thẩm quyền được tạm giữ, thu giữ, chế áp tàu bay không người lái, phương tiện bay siêu nhẹ, gồm:
- Tổ chức hoạt động bay khi không có giấy phép bay; bay vào khu vực cấm bay, khu vực hạn chế bay mà cơ quan có thẩm quyền đã cảnh báo vẫn cố tình bay vào, trừ các chuyến bay công vụ.
- Xâm phạm khu vực cảng hàng không, sân bay hoặc khu vực lân cận cảng hàng không, sân bay mà có khả năng gây mất an toàn cho hoạt động bay.
- Các hoạt động bay nhằm mục đích tuyên truyền, kích động, lôi kéo, xuyên tạc chống phá Đảng, Nhà nước và thực hiện hành vi vi phạm pháp luật.
- Sử dụng phương tiện bay siêu nhẹ mang theo các chất cháy, chất nổ, chất gây nổ, vũ khí sinh học hoặc các chất cấm.
Theo dự thảo Luật, Chính phủ sẽ quy định trình tự, thủ tục tạm giữ, thu giữ, chế áp tàu bay không người lái, phương tiện bay siêu nhẹ.
Toàn cảnh phiên họp (Ảnh: Phạm Thắng).
Thượng tướng Nguyễn Tân Cương nhấn mạnh hướng quy định và sửa đổi luật liên quan là đưa kinh doanh tàu bay không người lái có điều kiện vào diện để cấp phép. Kể cả kinh doanh từng linh kiện cũng phải đăng ký, vì nhập khẩu từng linh kiện về cũng có thể lắp ráp được, theo ông Cương.
"Nguy hiểm nhất là không quản lý được sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến an ninh quốc gia, không chỉ trong thời chiến mà ngay cả thời bình. Các cuộc xung đột vừa qua cho thấy, các nước sử dụng máy bay không người lái ít tốn kém mà hiệu quả cao, đánh trực tiếp vào mục tiêu", Thứ trưởng Bộ Quốc phòng nói.
Vì vậy, Điều 29 dự thảo luật quy định tàu bay không người lái, phương tiện bay siêu nhẹ phải được đăng ký, quản lý tại các cơ quan chức năng theo quy định của pháp luật trước khi đưa vào khai thác, sử dụng.
Bộ Công an có trách nhiệm đăng ký tàu bay không người lái, phương tiện bay siêu nhẹ của cơ quan, tổ chức, cá nhân trừ tàu bay không người lái, phương tiện bay siêu nhẹ do Bộ Quốc phòng quản lý. Cơ quan công an cung cấp thông tin đăng ký tàu bay không người lái, phương tiện bay siêu nhẹ gắn với chủ sở hữu phương tiện bay cho Bộ Quốc phòng để phối hợp quản lý.
Thẩm tra sơ bộ nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng - An ninh Lê Tấn Tới cho biết Thường trực Ủy ban này cơ bản nhất trí quy định về tạm giữ, thu giữ, chế áp tàu bay không người lái, phương tiện bay siêu nhẹ như dự thảo luật.
Bên cạnh đó, có ý kiến khác trong cơ quan thẩm tra đề nghị nghiên cứu quy định theo hướng thống nhất về hậu quả pháp lý quy định tại dự thảo luật về các biện pháp, thẩm quyền đình chỉ, thu giữ, chế áp...
Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng - An ninh Lê Tấn Tới (Ảnh: Phạm Thắng).
Về điều kiện khai thác, sử dụng tàu bay không người lái, phương tiện bay siêu nhẹ với trường hợp phải được cấp phép bay, cơ quan thẩm tra đề nghị cân nhắc quy định "điều kiện với người điều khiển phải đủ 18 tuổi trở lên và được đào tạo kiến thức về hàng không", để đảm bảo phù hợp với thực tiễn.
Thường trực Ủy ban Quốc phòng - An ninh cho rằng quy định "phải có kiến thức về hàng không" là chưa rõ, có thể phát sinh thủ tục, yêu cầu về đào tạo, cấp chứng chỉ không cần thiết.
Ngoài ra, có ý kiến trong cơ quan thẩm tra đề nghị quy định cụ thể hơn về tiêu chí được miễn trừ cấp phép bay để thuận lợi hơn trong tổ chức thực hiện.
Thường trực Ủy ban Quốc phòng - An ninh đề nghị Ban soạn thảo tiếp tục nghiên cứu, rà soát để có quy định cho phù hợp với nội dung này.
