Trương Á Cần (sinh năm 1966, ở thành phố Thái Nguyên, tỉnh Sơn Tây, Trung Quốc) được mệnh danh là “đệ tử của Bill Gates”. Anh sinh ra trong một gia đình bố mẹ đều là giáo viên. Từ nhỏ, Trương Á Cần đã bộc lộ khả năng của một thiên tài.
“Hành trình” vượt cấp
Năm 1977, câu chuyện thần đồng Ninh Bạc đỗ Đại học Khoa học và Công nghệ Trung Quốc ở tuổi 13 đã truyền cảm hứng cho Trương Á Cần thi đại học sớm. Anh tự nhủ: "Mình phải thi đại học sớm, nhất định phải đỗ vào Đại học Khoa học và Công nghệ Trung Quốc".
Để đáp ứng nguyện vọng của con, mẹ Trương Á Cần tìm gặp hiệu trưởng trường cấp 3 ở địa phương bày tỏ mong muốn giúp con lên thẳng THPT để thi Đại học. Trước lời đề nghị của gia đình, hiệu trưởng đồng ý, nhưng với điều kiện anh phải thi đỗ lớp top đầu của trường.
Kết quả chỉ trong 1 tháng, Trương Á Cần thi đỗ THPT và được cấp quyền thi đại học. Sau đó, anh nhận được tin báo trúng tuyển vào lớp ươm mầm tài năng trẻ của Đại học Khoa học và Công nghệ Trung Quốc ở tuổi 12. Đặc biệt, anh còn là học sinh duy nhất trong lớp đạt điểm tối đa môn Toán.
Trương Á Cần nhận thức rõ trong lớp là những thiên tài trẻ tuổi được tuyển chọn khắp Trung Quốc. Do đó, trong quá trình học tập anh luôn nỗ lực, cố gắng hết mình.
Trương Á Cần thi đỗ đại học năm 12 tuổi.
Phá vỡ “nghịch lý mác thần đồng”
Trương Á Cần là thần đồng cùng thời với Ninh Bạc và Tạ Ngạn Ba. Tuy nhiên, cuộc đời của “đệ tử Bill Gates” không giống với họ. Ninh Bạc, do áp lực với hai chữ "thần đồng" và cuộc sống nên anh quyết đi tu ở tuổi 38. Tạ Ngạn Ba là thần đồng đỗ Đại học năm 11 tuổi, sau nhiều biến cố ở nơi đất khách quê người, anh rời bỏ hào quang lựa chọn việc một cuộc sống bình thường.
"Ông trùm Microsoft" Trương Á Cần được mệnh danh là "tuyển thủ" thành công nhất trong cuộc chạy đua của những thần đồng. Trong mắt mẹ Trương Á Cần, con trai bà là người bình thường. Do đó, nếu ai khen anh học giỏi, bà đều cho rằng: "Con cũng như bao người khác, không có gì đáng để học hỏi".
Nhờ câu nói của mẹ, Trương Á Cần không chủ quan, luôn cố gắng học. Ở tuổi 18, anh lấy được bằng thạc sĩ của Đại học Khoa học và Công nghệ Trung Quốc.
Nhận bằng tiến sĩ ở tuổi 23
Sau đó, anh tiếp tục học nghiên cứu sinh tại Đại học George Washington, Mỹ. Năm 23 tuổi, anh tốt nghiệp tiến sĩ. Trương Á Cần là nghiên cứu sinh duy nhất trong lịch sử đạt điểm tối đa cho luận án tiến sĩ.
Nhờ vào sự giới thiệu của giảng viên, Trương Á Cần đến Viện Nghiên cứu của GTE Laboratories Inc để làm việc, anh trở thành chuyên gia trong lĩnh vực truyền thông kỹ thuật số. Trong quá trình làm việc tại đây, Trương Á Cần xuất bản hơn 560 bài báo khoa học trong lĩnh vực này và nhận được 60 bằng sáng chế của Mỹ.
Nhờ những cống hiến không ngừng nghỉ, ở tuổi 31, anh trở thành kỹ sư trẻ tuổi nhất của Hiệp hội Kỹ sư Điện và Điện tử Mỹ và là người Trung Quốc đầu tiên nhận được giải thưởng này.
Đệ tử của Bill Gates
Nhờ những thành công trên, anh lọt vào "mắt xanh" của tỷ phú công nghệ Bill Gates. Trong một hội nghị triển lãm công nghệ, Bill Gates gửi cho Trương Á Cần một lá thư ngỏ ý chiêu mộ anh đến Microsoft làm việc. Tuy nhiên, Trương Á Cần thẳng thắn từ chối.
Một thời gian sau, Bill Gates lại gửi thư mời Trương Á Cần về Microsoft. Lần này, ông cho biết Microsoft sắp thành lập viện nghiên cứu ở Trung Quốc. Sau 2 lần chiêu mộ của Bill Gates, Trương Á Cần chính thức gia nhập Microsoft.
Trong 16 năm làm việc, anh đã giúp Microsoft thiết lập hệ thống R&D (hệ thống nghiên cứu và phát triển) hoàn chỉnh. Hệ thống này bao gồm các nghiên cứu cơ bản, phát triển công nghệ, sản phẩm và hợp tác.
Trương Á Cần ra nhập Microsoft sau 2 lần được Bill Gates.
Sau 16 năm làm việc tại Microsoft, năm 2014 Trương Á Cần quyết định nghỉ việc. Anh cho biết: "Tôi đã thực hiện được lời hứa từ những ngày đầu gia nhập Microsoft. Bây giờ nhiệm vụ được hoàn thành, đã đến lúc tôi phải rời đi".
Rời Microsoft, anh trở thành Chủ tịch Baidu. "Tôi cảm thấy vui khi có thể quay trở về quê hương để lan tỏa sức ảnh hưởng của mình, cũng như đóng góp cho sự tiến bộ của công nghệ toàn cầu, giúp cuộc sống của người trở nên tốt đẹp hơn", Trương Á Cần chia sẻ.
Từ ông trùm Microsoft trở thành giảng viên
Sau thời gian dài cống hiến cho khoa học nước nhà, Trương Á Cần quyết định nghỉ hưu vào năm 2019. Ở tuổi 53, anh gác lại sự nghiệp nghiên cứu và phát triển ngành công nghệ.
Thế nhưng, anh vẫn đau đáu về việc truyền lại kiến thức khoa học cho thế hệ tương lai. Do đó, Trương Á Cần quyết định đứng trên giảng đường, đồng thời tham gia các hoạt động từ thiện. "Tôi đã quen với làm việc, và giờ tôi sẽ tìm kiếm một công việc khác khiến tôi hứng thú. Tôi là kiểu người luôn chủ động theo đuổi những công việc mới", Trương Á Cần chia sẻ.
Khác với những thần đồng "trượt dài" trong hào quang, Trương Á Cần trở thành gương mặt tiêu biểu vì dành cả đời để học tập, làm việc và mang lại lợi ích cho quốc gia.
