Ngày 31/10, TAND TP.HCM tiếp tục phiên toà xét xử sơ thẩm bị cáo Phan Minh Tân (69 tuổi), cựu Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM giai đoạn 2006 - 2014 và 5 đồng phạm, là cựu lãnh đạo của Sở này.
Các bị cáo bị xét xử tội vi phạm quy định về quản lý và sử dụng vốn đầu tư công gây hậu quả nghiêm trọng xảy ra tại Quỹ phát triển Khoa học Công nghệ TP.HCM.
Tại phiên toà, đại diện VKSND TP.HCM phát biểu quan điểm và đề nghị HĐXX tuyên phạt bị cáo Phan Minh Tân từ 4 - 6 năm, 4 bị cáo còn lại bị đề nghị mức án từ 2 năm tù treo đến 5 năm tù giam. Riêng bị cáo Khuất Duy Vĩnh Long (nguyên Trưởng phòng Quản lý công nghệ) đã bỏ trốn và đang bị truy nã - bị đề nghị mức án 10-12 năm tù.
Bị cáo Phan Minh Tân (69 tuổi), cựu Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM tại phiên toà. (Ảnh: Hoàng Thọ)
Về trách nhiệm dân sự, VKS đề nghị bị cáo Tân và đồng phạm có trách nhiệm liên đới bồi thường.
Theo đại diện VKS, trong vụ án này bị cáo Phan Minh Tân là chủ mưu, phạm tội với lỗi cố ý, không thực hiện đúng các quy định gây thiệt hại tài sản Nhà nước, hậu quả đặc biệt nghiêm trọng. Các bị cáo thừa nhận hành vi như cáo trạng quy kết.
Bên cạnh đó, VKS ghi nhận cho các bị cáo một số tình tiết giảm nhẹ như thành khẩn khai báo, có nhân thân tốt, quá trình công tác có nhiều đóng góp, đã khắc phục hậu quả.
Trước đó, trả lời thẩm vấn HĐXX, bị cáo Phan Minh Tân trình bày, việc cấp tiền không phải là cho vay, mà cấp kinh phí thực hiện dự án, đề tài khoa học, theo quy chế quản lý đề tài khoa học trên địa bàn TP.HCM.
Theo bị cáo Tân khai, tiêu chí cấp kinh phí cho đề tài khoa học là sự cần thiết, cấp thiết phải thực hiện dự án đó; đầu tư nghiên cứu; sản phẩm tạo ra có gì; tổ chức thực hiện của cơ quan chủ trì...
Bị cáo Tân khai, đối với dự án 1, kinh phí được cấp là 4,9 tỷ đồng, trong khi thẩm quyền của Giám đốc Sở KH-CN TP.HCM phê duyệt các dự án nghiên cứu khoa học ngoài kế hoạch do UBND TP.HCM giao tối đa là 600 triệu đồng. Nói cách khác, để có kinh phí thực hiện dự án, Công ty Huy Hoàng phải đáp ứng đủ các điều kiện và phải được UBND TP.HCM xem xét, phê duyệt theo đúng Quy chế đã ban hành.
Vì vậy, việc cấp kinh phí dự án 1 để Công ty Huy Hoàng bắt tay thực hiện dự án là thực hiện đúng theo quy định, quy trình, không sai phạm. Việc Công ty Huy Hoàng không thực hiện được dự án chỉ là nguyên nhân khách quan, là rủi ro khi thực hiện các công trình nghiên cứu đề tài, dự án khoa học.
Đối với thẩm định và cho Công ty Huy Hoàng vay 10 tỷ đồng để thực hiện dự án 2, cáo trạng xác định Công ty Huy Hoàng không có khả năng về tài chính, không đủ điều kiện được duyệt vay, bởi thực chất tổng vốn tự có của Công ty Huy Hoàng chỉ khoảng gần 142 triệu đồng, tức 0,46% so với tổng vốn đầu tư giai đoạn 1 là hơn 30 tỷ đồng - dưới 30%, là không đủ điều kiện cho vay theo quy định.
Tuy nhiên, tại tòa, bị cáo Tân cho rằng vốn tự có của Công ty Huy Hoàng là có, thể hiện ở các tài liệu: Biên bản họp Hội đồng quản trị Công ty Huy Hoàng cam kết đóng góp 9,5 tỷ đồng kèm 6 phiếu thu, thu được 8,8 tỷ đồng từ các cổ đông và "khả năng huy động vốn" thể hiện tại Thư hứa cấp tín dụng của Ngân hàng Nam Á sẽ cho Công ty Huy Hoàng vay 10,8 tỷ đồng để thực hiện dự án nếu Công ty Huy Hoàng được Quỹ xét duyệt cho vay.
Như vậy, khả năng tài chính của Công ty Huy Hoàng đã đạt 19,6 tỷ đồng, vượt mức 30% giá trị dự toán theo quy chế cho vay.
Tuy nhiên, chủ tọa cũng nêu Thư hứa cấp tín dụng của Ngân hàng Nam Á chỉ là hứa cấp tín dụng nếu Công ty Huy Hoàng đảm bảo đủ các điều kiện, không phải là quyết định cấp tín dụng hay đứng ra bảo lãnh cho Công ty Huy Hoàng.
Bị cáo Tân trình bày, nhận thức của bị cáo tại thời điểm đó cho rằng dựa vào các tài liệu Công ty Huy Hoàng cung cấp thì công ty này đủ điều kiện để được cấp kinh phí.
Về thiệt hại cáo trạng xác định hơn 22,6 tỷ đồng, bị cáo Phan Minh Tân không đồng ý, vì cho rằng bị cáo không hưởng lợi vật chất trong vụ án này, việc dự án không hoàn thành là trách nhiệm của Công ty Huy Hoàng.
"Bị cáo không dám nói là mình oan sai, nhưng nhận thức của bị cáo là mình cấp kinh phí khi Công ty Huy Hoàng đủ điều kiện và theo đúng trình tự, quy định pháp luật", bị cáo Tân trình bày và cho rằng mình vẫn có trách nhiệm liên đới đến thiệt hại nên đã đóng 2,2 tỷ đồng để khắc phục.
Theo cáo trạng, Quỹ phát triển khoa học và công nghệ TP.HCM (Quỹ phát triển) là tổ chức hoạt động không vì mục đích lợi nhuận, có chức năng thúc đẩy ứng dụng kết quả nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ, chuyển giao công nghệ của TP.
Hội đồng quản lý của quỹ trên gồm 6 thành viên do Phan Minh Tân làm chủ tịch; cơ quan điều hành của quỹ là Quỹ đầu tư phát triển đô thị TP.HCM (HIFU).
Tháng 8/2009, Nguyễn Trọng Vũ, Giám đốc Công ty đầu tư và phát triển công nghệ Huy Hoàng (Công ty Huy Hoàng, chuyên sản xuất chip) - có công văn gửi Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM đề nghị hỗ trợ kinh phí từ ngân sách sự nghiệp khoa học với số tiền 5,1 tỷ đồng để thực hiện dự án 1.
Sau khi hội đồng xét duyệt dự án do Phan Minh Tân làm Chủ tịch thẩm định và thông qua, Công ty Huy Hoàng được hỗ trợ 4,9 tỷ đồng, thời hạn 18 tháng. Tiến độ cấp kinh phí được chia thành 3 đợt.
Mặc dù tiến độ thực hiện dự án của Công ty Huy Hoàng chậm hơn kế hoạch, nhưng ông Tân cùng các đồng phạm vẫn đề xuất, xét duyệt cấp tiếp kinh phí đợt 2 là 700 triệu đồng.
Sau khi nhận kinh phí đợt 2, Công ty Huy Hoàng không hoàn thành được dự án, cũng không hoàn trả kinh phí phải thu hồi. Theo kết luận giám định, dự án 1 gây thiệt hại gần 3,2 tỷ đồng.
Song song dự án trên, tháng 9/2009, Nguyễn Trọng Vũ tiếp tục có công văn gửi Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM đề nghị vay 10 tỷ đồng để thực hiện dự án 2.
Sau các bước thẩm định, xét duyệt, đầu năm 2010, ông Phan Minh Tân đã ký văn bản kết luận dự án đạt yêu cầu, đồng ý cho vay dù có nhiều ý kiến phản đối cho rằng dự án không khả thi, đồng thời đề nghị xem xét lại nguồn vốn của Công ty Huy Hoàng.
Tháng 4/2019, HIFU ký hợp đồng cho Công ty Huy Hoàng vay 10 tỷ đồng, thời hạn 48 tháng, lãi suất 0%, tiến độ giải ngân chia thành nhiều đợt. Tuy nhiên sau khi nhận giải ngân đợt 3 ngày 13/5/2011, Nguyễn Trọng Vũ xuất cảnh bỏ trốn về Mỹ.
Tính đến ngày 30/6/2021, thiệt hại của dự án 2 được xác định là 19,5 tỷ đồng gồm gốc lẫn lãi.
Cũng theo cáo trạng, ông Tân và đồng phạm bị cáo buộc gây thiệt hại cho cả hai dự án tổng số tiền hơn 22,6 tỷ đồng.
