Vịnh Hạ Long (Quảng Ninh). Ảnh: TTXVN
Kỳ quan thiên nhiên mới thế giới
Vịnh Hạ Long là Di sản thiên nhiên thế giới đầu tiên của Việt Nam được UNESCO ghi danh lần thứ Nhất vào năm 1994 về giá trị cảnh quan tự nhiên và mở rộng tiêu chí địa chất địa mạo năm 2000. Năm 2009, vịnh Hạ Long được Thủ tướng Chính phủ xếp hạng Di tích Quốc gia đặc biệt; năm 2011, trở thành 1 trong 7 kỳ quan thiên nhiên mới của thế giới.
Vịnh Hạ Long vào top 10 điểm đến đẹp nhất hành tinh. Ảnh: TTXVN
Tháng 9/2023, vịnh Hạ Long tiếp tục được Ủy ban Di sản thế giới phê duyệt mở rộng ranh giới di sản thế giới vịnh Hạ Long bao gồm cả Quần đảo Cát Bà thuộc thành phố Hải Phòng. Với việc sở hữu các giá trị nổi bật toàn cầu và tiêu biểu của quốc gia, cùng nhiều danh hiệu trong nước và quốc tế, Di sản vịnh Hạ Long luôn là điểm đến du lịch hấp dẫn hàng đầu trên bản đồ du lịch Việt Nam nói riêng, khu vực và thế giới nói chung.
Tuy nhiên, vịnh Hạ Long là một di sản biển đặc thù với hàng nghìn đảo đá, địa bàn trải rộng, chế độ hải văn phức tạp. Khu vực ven bờ vịnh tiếp giáp với nhiều địa phương có tốc độ phát triển đô thị mạnh mẽ. Trên vịnh là nơi diễn ra nhiều hoạt động kinh tế - xã hội phức tạp, liên quan đến nhiều ngành, lĩnh vực như: Du lịch; nuôi trồng, khai thác thủy sản; giao thông cảng biển… đã tạo ra nhiều sức ép đa chiều đối với Di sản vịnh Hạ Long, đặc biệt là vấn đề bảo vệ môi trường.
Ứng dụng khoa học công nghệ bảo vệ môi trường
Ông Vũ Kiên Cường, Trưởng Ban Quản lý vịnh Hạ Long cho biết, nhận thức rõ tầm quan trọng của công tác bảo vệ môi trường trong quản lý, bảo tồn và phát huy bền vững các giá trị Di sản thiên nhiên thế giới vịnh Hạ Long, cơ quan quản lý di sản và chính quyền địa phương luôn chú trọng nâng cao hiệu quả công tác tuyên truyền nhằm phát huy vai trò, trách nhiệm của các doanh nghiệp, cộng đồng dân cư, mỗi người dân và khách du lịch trong bảo vệ môi trường.
Tại Vịnh Hạ Long, du thuyền là hình thức du lịch truyền thống. Ảnh: Minh Đức - TTXVN
Mặt khác, Ban Quản lý vịnh đã chủ động tăng cường thu gom, xử lý rác thải, nước thải theo hướng kiểm soát tốt nguồn thải. Hoạt động thu gom rác thải trên vịnh được thiết lập với hai vùng chính: Vùng thứ nhất được tổ chức thu gom dọc theo bờ vịnh để ngăn chặn ngay từ nguồn các loại rác phát sinh từ các khu đô thị và khu dân cư tập trung. Vùng thứ hai được tổ chức tại các khu vực trung tâm vịnh, trong đó tập trung vào các khu vực có hoạt động du lịch, dịch vụ và kinh tế - xã hội khác. Mỗi vùng thu gom rác được bố trí nhiều phương tiện với hàng chục nhân lực liên tục triển khai thu gom rác trên mặt nước đảm bảo môi trường cảnh quan của vịnh xanh - sạch - đẹp.
Vịnh Hạ Long còn đi đầu trong ứng dụng khoa học công nghệ bảo vệ môi trường đặc biệt là trong công tác xử lý nước thải. Với sự hỗ trợ của các chuyên gia và công nghệ từ Nhật Bản, hiện nay, hệ thống xử lý nước thải tại các điểm tham quan dần được nâng cấp sử dụng công nghệ Jokaso (xử lý nước thải ngay tại nguồn bằng công nghệ sinh học Nhật Bản). Chất lượng môi trường nước vịnh Hạ Long được theo dõi, quan trắc định kỳ hàng quý và được xác định nằm trong giới hạn cho phép theo Quy chuẩn Việt Nam. Nước thải tại các tàu du lịch, điểm tham quan trên vịnh, khu dân cư ven bờ vịnh Hạ Long từng bước được xử lý.
Từ năm 2019, phong trào ‟vịnh Hạ Long không rác thải nhựa" được Ban Quản lý vịnh phát động, triển khai hiệu quả và nhận được sự hưởng ứng tham gia tích cực của doanh nghiệp, khách du lịch cùng toàn thể cộng đồng trong thực hiện chiến dịch không sử dụng các sản phẩm từ nhựa dùng một lần trong các hoạt động tham quan, du lịch trên vịnh. Bên cạnh đó, việc thay thế phao xốp trong các công trình nổi trên vịnh bằng các vật liệu bền vững được đẩy mạnh. Tính riêng trong vùng lõi di sản, hàng chục nghìn quả phao xốp trong các công trình nổi đã được thay thế bằng vật liệu bền vững, đạt trên 94%. Đây là thành quả đáng ghi nhận của cơ quan quản lý di sản trong thời gian qua.
Di sản thiên nhiên thế giới Vịnh Hạ Long mang những giá trị đặc biệt, thắng cảnh thiên nhiên có một không hai trên thế giới. Ảnh: Minh Đức - TTXVN
Trưởng Ban Quản lý vịnh Hạ Long Vũ Kiên Cường chia sẻ, trong 2 tháng 3-4/2023, do việc quản lý thu hồi rác thải không tốt của một số địa phương từ chương trình thay thế phao xốp bằng vật liệu bền vững tại các khu vực biển lân cận vịnh Hạ Long, khiến một số lượng lớn phao xốp đã phát tán ra môi trường biển trôi về khu vực Di sản vịnh Hạ Long. Điều này gây ra hình ảnh phản cảm cho môi trường di sản, nhiều khách du lịch đã có phản ánh, bức xúc.
Trước tình trạng đó, cơ quan quản lý di sản, chính quyền địa phương, doanh nghiệp du lịch và người dân thành phố Hạ Long đã huy động hàng nghìn lượt phương tiện, nhân lực tham gia vớt xử lý phao xốp. Đến nay, sự cố phao xốp đã cơ bản được khắc phục, môi trường cảnh quan Di sản vịnh Hạ Long đã được sạch đẹp trở lại.
Văn Đức
