Nhiều nội dung lớn còn ý kiến khác nhau của dự án Luật Đất đai sửa đổi được thảo luận tại Hội nghị Đại biểu Quốc hội chuyên trách lần thứ 4, sáng 30/8.
Trình bày báo cáo một số vấn đề lớn tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo luật, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết còn 2 loại ý kiến khác nhau liên quan nội dung thỏa thuận chuyển nhượng quyền sử dụng đất hoặc đang có quyền sử dụng đất thực hiện dự án nhà ở thương mại.
Loại ý kiến nhất giữ như Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 5, là nhà đầu tư được thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất hoặc sử dụng quyền sử dụng đất đang có đối với đất ở hoặc đất ở và đất khác để thực hiện dự án nhà ở thương mại.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh (Ảnh: Phạm Thắng).
Theo ông Thanh, quy định này mở rộng hơn so với luật Nhà ở hiện hành khi được nhận thỏa thuận về quyền sử dụng đất không chỉ đối với đất ở, mà còn đối với đất hỗn hợp có đất ở và đất khác.
Loại ý kiến thứ hai quy định sửa đổi theo hướng chặt chẽ hơn phạm vi đất hỗn hợp thực hiện dự án nhà ở thương mại là đất ở và đất phi nông nghiệp.
"Quy định này thu hẹp hơn hiện hành với trường hợp nhà đầu tư sử dụng quyền sử dụng đất đang có, nhưng mở rộng hơn về trường hợp được thỏa thuận về nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất thực hiện dự án nhà ở thương mại", Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế phân tích.
Góp ý thêm, Ủy viên Thường trực Ủy ban Tư pháp Nguyễn Công Long nêu quan điểm, mục đích của quy định này là cho phép doanh nghiệp thỏa thuận xây dựng nhà ở thương mại trên đất không phải đất ở.
Ông Long nhắc lại việc tại kỳ họp bất thường lần thứ nhất (tháng 1/2022), Chính phủ đã đề nghị sửa Luật Nhà ở theo hướng cho phép doanh nghiệp thỏa thuận xây dựng nhà ở thương mại trên đất không phải đất ở.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội khi đó nêu rõ quan điểm "không bổ sung hình thức sử dụng đất không phải là đất ở để xây dựng nhà ở thương mại, tránh xảy ra trình trạng trục lợi chính sách, gây thất thoát ngân sách Nhà nước".
Nhấn mạnh đây là vấn đề không mới, ông Long đặt câu hỏi: "Từ đó đến nay không biết có chuyển biến gì lớn dẫn đến phải xới xáo lại vấn đề này?". Vị đại biểu đề nghị làm rõ việc này.
Với 2 loại ý kiến được Ủy ban Kinh tế báo cáo, ông Long thấy đều "phải cân nhắc". Bởi quy định như vậy có thể dẫn đến tình trạng các loại đất khác như đất danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử… vẫn có quyền thỏa thuận làm dự án thương mại thì rất nguy hiểm.
Ủy viên Thường trực Ủy ban Tư pháp Nguyễn Công Long (Ảnh: Phạm Thắng).
Nghị quyết 18 của Trung ương đã nêu rõ "tiếp tục thực hiện cơ chế tự thỏa thuận trong chuyển nhượng quyền sử dụng đất giữa người dân và doanh nghiệp trong dự án đô thị nhà ở thương mại". Nhưng theo Ủy viên Thường trực Ủy ban Tư pháp, nếu vận dụng theo hướng cho doanh nghiệp thỏa thuận quyền sử dụng đất khác để kinh doanh dự án nhà ở thương mại, rất nên cân nhắc.
"Không thể vận dụng theo kiểu này. Nghị quyết thuộc làu làu nhưng chỉ trích những câu mình cần. Quy định thế này thì doanh nghiệp, nhà đầu tư bất động sản có quyền mua hết đất nông nghiệp, đất rừng chuyển sang mục đích xây dự án nhà ở thương mại", ông Long nêu quan điểm.
Nhà nước thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh, để phát triển kinh tế - xã hội sẽ phải chuyển đổi mục đích sử dụng đất, ông Long nhìn nhận đó là một sự đánh đổi vì mục đích lớn hơn.
Nhưng nếu quy định như dự thảo về thỏa thuận chuyển nhượng quyền sử dụng đất hoặc đang có quyền sử dụng đất thực hiện dự án nhà ở thương mại, chỉ thỏa mãn cho doanh nghiệp kinh doanh bất động sản, vấn đề chênh lệch địa tô không giải quyết được.
Từ lập luận đã nêu, vị đại biểu đề nghị quy định chặt chẽ doanh nghiệp chỉ được thỏa thuận chuyển nhượng quyền sử dụng đất để xây dựng nhà ở thương mại theo đúng mục đích sử dụng và quy hoạch đất.
