 |
| Người dân Kabul chạy đến sân bay sau khi nghe tin đồn về các chuyến bay đến Thổ Nhĩ Kỳ hôm 8/2. Ảnh: Twitter/Nhà báo Abdulhaq Omeri. |
Các video cho thấy đám đông nam giới, phụ nữ và trẻ em, không mang theo bất kỳ loại hành lý nào, la hét và xô đẩy trong bóng tối khi chạy dọc theo đại lộ dẫn đến sân bay ở thủ đô Kabul. Lực lượng an ninh sân bay đã bắn chỉ thiên để ngăn đám đông và được cho là khiến một số người bị thương.
Vụ việc phản ánh sự tuyệt vọng ngày càng tăng ở Afghanistan, nơi cuộc khủng hoảng kinh tế nghiêm trọng đang khiến người dân tìm cách rời đi bằng mọi giá - thậm chí trên cả những chuyến bay viện trợ đến vùng thảm họa, theo Washington Post.
Cuộc tháo chạy bất ngờ
“Chúng tôi đang trên đường đến tiệc cưới thì thấy mọi người chạy về phía sân bay. Trong một khoảnh khắc, chúng tôi nghe thấy tiếng súng và mọi người nói rằng Taliban không cho phép họ vào”, nhà báo Afghanistan Mohammad Farshad dẫn lời một nhân chứng trên Twitter.
“Mọi người nói rằng một số người đang được đưa đến Thổ Nhĩ Kỳ. Tôi và anh trai cũng muốn thử vận may”, nhân chứng cho biết thêm.
 |
| Cuộc tháo chạy gợi nhớ đến sự hoảng loạn khi Taliban tiếp quản đất nước hồi tháng 8/2021. Ảnh: Twitter/Nhà báo Abdulhaq Omeri. |
Đến khoảng 22h tối 8/2, người phát ngôn của lực lượng Taliban, Zabihullah Mujahid, đã đính chính bất kỳ tin đồn nào về các chuyến bay đặc biệt tới Thổ Nhĩ Kỳ dành cho “những người không có giấy tờ chính thức” đều không đúng sự thật.
“Không ai nên đến sân bay với ý định như vậy và không ai được làm xáo trộn kỷ luật trong sân bay”, ông viết trên Twitter.
Vụ việc dường như xuất phát từ thông báo của chính phủ Taliban rằng họ sẽ quyên góp 165.000 USD cho nỗ lực cứu hộ động đất ở Thổ Nhĩ Kỳ và Syria - một cử chỉ ngoại giao bất thường khi Afghanistan đang bị phần lớn thế giới tẩy chay và phải đối mặt với các biện pháp trừng phạt tài chính nặng nề.
Trong một tuyên bố chính thức hôm 7/2, Bộ Ngoại giao Afghanistan cho biết khoản viện trợ thể hiện tinh thần đoàn kết với “những người anh em Hồi giáo” ở cả hai nước.
Tuyên bố cũng cho hay "các đội y tế và phản ứng khẩn cấp" từ Afghanistan "sẵn sàng tham gia vào hoạt động cứu hộ" ở Thổ Nhĩ Kỳ và Syria, nếu được yêu cầu.
Tuy nhiên, người dân Afghanistan không nhìn nhận tuyên bố này là một thông điệp đoàn kết. Thay vào đó, họ xem đây là cơ hội tháo chạy. Tin đồn các máy bay từ Thổ Nhĩ Kỳ đang đến Kabul lan truyền nhanh chóng, khiến nhiều người từ khắp thủ đô lao về phía sân bay.
Abdul Ghafar, 26 tuổi, cũng vội vã đến sân bay ở thủ đô Kabul hôm 8/2. “Tôi nghe nói Thổ Nhĩ Kỳ đang đưa mọi người đi. Vì vậy, tôi nghĩ mình có thể đến và giúp đỡ những người gặp khó khăn. Đây cũng là cơ hội để tôi tìm cách rời khỏi đất nước”, anh chia sẻ.
Ghafar đã đợi ba tiếng đồng hồ trong thời tiết giá lạnh và quay về nhà sau khi lực lượng Taliban cho biết không có chuyến bay nào như vậy, theo AP.
Nỗi tuyệt vọng
Dù nhanh chóng bị dập tắt, nỗ lực tháo chạy của hàng nghìn người đã gợi lại sự hoảng loạn bao trùm thủ đô Kabul khi lực lượng Taliban tiếp quản đất nước vào tháng 8/2021.
Trong những video được lan truyền khắp thế giới, nhiều người bị đánh đập và chà đạp khi cố gắng vào sân bay. Một số đã chết vì cố bám vào máy bay khi chúng cất cánh.
Kể từ đó, người dân ở Kabul đã thích nghi với sự cai trị của lực lượng Taliban. An ninh được thắt chặt và chính phủ trở nên chuyên nghiệp hơn. Tuy nhiên, cuộc tháo chạy bốc đồng dựa trên một tin đồn không có cơ sở hôm 8/2 phản ánh những điều kiện tồi tệ mà nhiều người Afghanistan đang trải qua.
 |
| Một đứa trẻ nhặt rác, nhựa để đốt sưởi ấm ở Kabul, Afghanistan, ngày 26/1. Ảnh: Reuters/Ali Khara. |
Hàng triệu người thất nghiệp, buộc phải ăn xin, vay mượn hoặc nhặt rác để kiếm sống. Các nhóm viện trợ quốc tế ước tính gần một nửa trong tổng 40 triệu dân Afghanistan đang trải qua nạn đói trong mùa đông này, và 6 triệu người trong số đó phải đối mặt với “tình trạng mất an ninh lương thực ở mức độ khẩn cấp”.
Một loạt biện pháp đàn áp do lực lượng Taliban thực hiện trong những tháng gần đây cũng góp phần khiến công chúng lo ngại về tương lai.
Taliban đã cấm phụ nữ học trung học, đại học và làm việc cho các tổ chức từ thiện nước ngoài. Theo đó, Bộ Giáo dục Đại học do Taliban điều hành đã yêu cầu các trường đại học tư nhân tại Afghanistan không được phép cho nữ sinh tham gia kỳ thi tuyển sinh đại học từ tháng 2.
Bức thư từ cơ quan này gửi tới các trường nằm ở những tỉnh phía bắc Afghanistan, bao gồm cả thủ đô Kabul, nơi chuẩn bị diễn ra kì thi đại học vào cuối tháng 2. Bức thư cho biết những nơi không tuân thủ quy định mới sẽ đối mặt với các hành động pháp lý, theo Reuters.
Bên cạnh đó, lực lượng này cũng khôi phục các hình phạt nghiêm khắc đối với tội trộm cắp, ngoại tình và các hành vi phạm tội khác.
“Điều này cho thấy sự dễ bị tổn thương và nỗi tuyệt vọng của những người đang cố gắng chạy trốn khỏi chế độ Taliban”, Khalid Amiri, cựu phóng viên truyền hình Afghanistan sống ở nước ngoài, chia sẻ trên Twitter sau khi tin tức về cuộc tháo chạy lan truyền hôm 8/2.
