Ngày 27/12, Tòa án Quân sự Thủ đô Hà Nội đưa 7 bị cáo, trong đó có cựu Thượng tá Hồ Anh Sơn và nhóm sĩ quan Học viện Quân y, ra xét xử. Phiên tòa sẽ xem xét các vi phạm liên quan Công ty Việt Á, phần do quân đội giải quyết.
Trong các bị cáo, có 2 người bị truy tố tội "Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ" gồm Trịnh Thanh Hùng (Phó vụ trưởng Vụ Các ngành kinh tế - kỹ thuật, Bộ Khoa học và Công nghệ) và Hồ Anh Sơn (cựu Thượng tá, cựu Phó giám đốc Viện Nghiên cứu y dược học quân sự, Học viện Quân y).
3 cựu sĩ quan Học viện Quân y bị truy tố tội "Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng" gồm: Nguyễn Văn Hiệu (cựu Đại tá, cựu Trưởng phòng Trang bị Vật tư), Ngô Anh Tuấn (cựu Thiếu tá, Trưởng phòng Tài chính), Lê Trường Minh (cựu Thiếu tá, cựu Trưởng ban Hóa dược).
Hai bị cáo là người của Công ty Việt Á gồm Phan Quốc Việt (Tổng giám đốc) bị truy tố về cả 2 tội danh nói trên. Bị cáo Vũ Đình Hiệp (Phó Tổng Giám đốc) chỉ bị truy tố về hành vi vi phạm đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng.
Cựu Thượng tá Hồ Anh Sơn và Phan Quốc Việt (bên trái).
Hội đồng xét xử vụ án gồm 5 quân nhân, do Trung tá Vũ Đức Việt làm chủ tọa. Giữ quyền công tố và kiểm sát xét xử có 2 sĩ quan thuộc Viện Kiểm sát Quân sự Thủ đô Hà Nội. Bào chữa cho các bị cáo có 14 luật sư.
Tòa án cũng triệu tập bị hại là Học viện Quân y, bị đơn dân sự là Công ty Việt Á cùng nhiều người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan như Cục Tài chính Bộ Quốc phòng; Trung tướng Nguyễn Viết Lượng, cựu Chính ủy Học viện Quân y; Thiếu tướng Hoàng Văn Lương, cựu Phó Giám đốc Học viện Quân y…
Theo cáo trạng của Viện Kiểm sát Quân sự Trung ương, trước tình hình dịch bệnh COVID-19 bùng phát ở nước ngoài và có nguy cơ cao lây lan vào Việt Nam, Ban Giám đốc Học viện Quân y đã chỉ đạo các cơ quan chức năng của học viện xây dựng kế hoạch phòng, chống dịch, trong đó có nhiệm vụ nghiên cứu bộ kit chẩn đoán viêm phổi do virus Corona.
Ngày 21/1/2020, Hồ Anh Sơn (khi đó là Phó Giám đốc Viện nghiên cứu y dược học quân sự, Học viện Quân y) trình Thiếu tướng Hoàng Văn Lương (khi đó là Phó Giám đốc Học viện Quân y) ký công văn gửi Bộ Khoa học và Công nghệ về việc đề xuất nhiệm vụ phát triển kit chẩn đoán viêm phổi do virus Corona.
Sau khi nhận được văn bản của Học viện Quân y, Trịnh Thanh Hùng (khi đó là Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học và Công nghệ các ngành kinh tế - kỹ thuật, thuộc Bộ Khoa học và Công nghệ) đã trao đổi, thống nhất với Phan Quốc Việt (Tổng Giám đốc Công ty Việt Á) về việc để Công ty Việt Á tham gia đề tài. Tiếp đó, Trịnh Thanh Hùng yêu cầu Hồ Anh Sơn bổ sung thêm Công ty Việt Á tham gia đề tài và trình Thiếu tướng Hoàng Văn Lương ký...
Sau khi được Bộ Khoa học và Công nghệ giao đề tài do Hồ Anh Sơn là chủ nhiệm đề tài, Học viện Quân Y tổ chức nghiên cứu kit xét nghiệm với kinh phí hơn 18 tỷ đồng.
Kết quả, kit xét nghiệm của Công ty Việt Á do Hồ Thị Thanh Thủy (vợ Phan Quốc Việt) nghiên cứu ra có chất lượng tốt hơn sản phẩm của Học viện Quân Y nên được đem đi thử nghiệm và được Bộ Y tế cấp số lưu hành tạm thời vào tháng 3/2020.
Để được cấp lưu hành chính thức, Phan Quốc Việt đã chỉ đạo cấp dưới soạn biên bản thể hiện, Học viện Quân y đồng ý cho Công ty Việt Á được toàn quyền sử dụng kết quả nghiên cứu và được in logo Học viện Quân y lên sản phẩm.
Bộ Y tế sau đó chấp thuận cho Công ty Việt Á được lưu hành sản phẩm kit xét nghiệm chính thức. Như vậy, sản phẩm nghiên cứu bằng kinh phí của Nhà nước do Bộ Khoa học và Công nghệ làm chủ sở hữu bị chuyển thành sản phẩm của Công ty Việt Á để công ty này bán. Ngay khi được Bộ Y tế cấp phép, Phan Quốc Việt đã “cảm ơn” Trịnh Thanh Hùng số tiền 350.000 USD (khoảng 8 tỷ đồng).
Năm 2020, Phan Quốc Việt đề nghị Hồ Anh Sơn đi mua tăm bông và các ống môi trường về bán cho Công ty Việt Á để công ty này bán lại. Hồ Anh Sơn sẽ được hưởng toàn bộ lợi nhuận từ việc này.
Đồng ý với ý kiến của Phan Quốc Việt, Hồ Anh Sơn đã chỉ đạo cấp dưới đi tìm mua các ống falcon, tăm bông trên địa bàn Hà Nội rồi đóng gói và chuyển cho Công ty Việt Á. Trên nhiều sản phẩm, Hồ Anh Sơn còn cho đóng logo của Viện nghiên cứu y dược học quân sự, Học viện Quân y.
Khi nhận hàng từ Hồ Anh Sơn, Công ty Việt Á bán lại cho một số cơ sở y tế Nhà nước hoặc bệnh viện tư nhân, thu tổng số tiền hơn 3,6 tỷ đồng. Trừ các khoản thuế, số tiền còn lại là hơn 3,1 tỷ đồng được Công ty Việt Á chuyển lại cho Hồ Anh Sơn. Trừ các chi phí, Hồ Anh Sơn được hưởng lợi hơn 2,1 tỷ đồng qua việc “bắt tay” với Công ty Việt Á.
Sai phạm thứ 3 được Viện Kiểm sát Quân sự Trung ương xác định là Học viện Quân y mua kit xét nghiệm của Công ty Việt Á với giá cao trong quá trình chống dịch tại Bắc Ninh, Bắc Giang và TP.HCM.
Theo đó, do được giao nhiệm vụ về Bắc Ninh và Bắc Giang chống dịch nên Trung tướng Đỗ Quyết (nguyên Giám đốc Học viện Quân y) ký văn bản đề nghị và được Bộ Quốc phòng đồng ý cho dùng hơn 7,2 tỷ đồng để mua 220 bộ kit (loại 96 test một bộ).
Tuy nhiên, Học viện Quân y không đấu thầu theo quy định mà mua “chỉ định thầu” từ Công ty Việt Á với giá hơn 9,5 tỷ đồng, cao hơn 2,2 tỷ đồng so với báo cáo gửi Bộ Quốc phòng.
Tháng 7/2021, Học viện Quân y thanh toán hơn 5,1 tỷ đồng cho Công ty Việt Á. Lúc này, Phan Quốc Việt và Vũ Đình Hiệp chi “hoa hồng” cho Hồ Anh Sơn 344 triệu đồng; Ngô Anh Tuấn 148 triệu đồng; Nguyễn Văn Hiệu 492 triệu đồng. Sau đó, Nguyễn Văn Hiệu đưa cho Thiếu tướng Hoàng Văn Lương 50 triệu đồng và nói: “Quà do các công ty bán vật tư y tế bồi dưỡng”.
Cùng trong năm 2021, Học viện Quân y được cử đi chống dịch tại TP.HCM nên đã đề nghị Bộ Quốc phòng cho dùng hơn 17,5 tỷ đồng mua 390 bộ kit (tương ứng 37.440 test) của Công ty Việt Á. Tuy nhiên, giá trị hợp đồng sau đó được nâng lên 77.280 test tương ứng hơn 32,2 tỷ đồng, cao hơn 14,6 tỷ đồng so với báo cáo gửi Bộ Quốc phòng.
Sau đó, Vũ Đình Hiệp với vai trò là Phó Tổng Giám đốc Công ty Việt Á đã mang hơn 3 tỷ đồng tiền “hoa hồng” đưa cho Nguyễn Văn Hiệu và Ngô Anh Tuấn 921 triệu đồng.
Nhận tiền từ Công ty Việt Á, Nguyễn Văn Hiệu chia lại cho Hồ Anh Sơn hơn 2 tỷ đồng; đưa Trung tướng Nguyễn Viết Lượng (khi đó là Phó Giám đốc Học viện Quân y) 200 triệu đồng; Thiếu tướng Hoàng Văn Lương 100 triệu đồng; Ngô Anh Tuấn 300 triệu đồng.
Tổng cộng, Vũ Đình Hiệp đã chi hơn 7,1 tỷ đồng “hoa hồng” cho một số sĩ quan có chức vụ tại Học viện Quân y. Khi vụ án được khởi tố, Trung tướng Nguyễn Viết Lượng và Thiếu tướng Hoàng Văn Lương nộp lại số tiền đã nhận.
