 |
| Việc Tổng thống đắc cử Philippines Ferdinand Marcos Jr khẳng định sẽ kiên quyết áp dụng Phán quyết của tòa PCA về Biển Đông là sự thay đổi lập trường đáng chú ý. (Nguồn: AP) |
Lập trường đúng đắn cần được duy trì
Cựu thẩm phán Tòa án tối cao Philippines Antonio Carpio đã ca ngợi tuyên bố gần đây của Tổng thống đắc cử Ferdinand Marcos Jr rằng ông sẽ kiên quyết áp dụng phán quyết năm 2016 của Tòa trọng tài thường trực (PCA) để chống lại các yêu sách rộng lớn của Bắc Kinh đối với gần như toàn bộ Biển Đông.
Tại cuộc hội thảo hôm 28/5, ông Carpio phát biểu: "Chúng tôi chắc chắn hoan nghênh lập trường mới của ông Marcos Jr., đó là lập trường đúng đắn duy nhất mà bất kỳ tổng thống nào của Philippines cũng cần duy trì trong vấn đề Biển Tây Philippines (tên gọi chính thức của chính phủ Philippines đối với các khu vực phía Đông của Biển Đông)".
Cho rằng tuyên bố của Tổng thống đắc cử là "một sự thay đổi lập trường đáng chú ý và gây ngạc nhiên đối với vấn đề Biển Tây Philippines", vị cựu thẩm phán chia sẻ: “Giờ đây, chúng ta có thể thở phào nhẹ nhõm như thể cơn bão chính trị mạnh nhất được dự báo sắp ập vào đất nước chúng ta kể từ sau Thế chiến II đã đột ngột tan".
Ông Carpio là người luôn thẳng thắn chỉ trích việc Trung Quốc xâm nhập vùng biển nằm trong Vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) dài 370 km của Philippines ở Biển Đông.
Trước đó, ngày 26/5, trong cuộc phỏng vấn với một số hãng truyền thông, cựu quan chức này cũng đã bày tỏ quan điểm trước những tuyên bố của ông Marcos liên quan tới tranh chấp hàng hải với Trung Quốc.
Đưa vấn đề Biển Đông trở thành tuyên bố chính sách đối ngoại đầu tiên của mình kể từ khi đắc cử tổng thống, ông Marcos khẳng định: “Chúng ta có một phán quyết rất quan trọng có lợi cho chúng ta và chúng ta sẽ sử dụng nó để tiếp tục khẳng định quyền lãnh thổ của mình.
Đó không phải là một yêu sách. Đó đã là chủ quyền lãnh thổ của chúng ta”.
Không thỏa hiệp theo bất kỳ cách nào
Tháng 7/2016, PCA đã ra phán quyết rằng, các tuyên bố chủ quyền của Bắc Kinh đối với gần như toàn bộ Biển Đông là vô hiệu.
Ông Marcos quả quyết: “Chủ quyền của chúng ta là điều thiêng liêng và chúng ta sẽ không thỏa hiệp theo bất kỳ cách nào. Chúng ta sẽ không cho phép dù chỉ một li một lai bờ biển của chúng ta, vốn kéo dài tới 200 km, bị chà đạp”.
Tổng thống đắc cử nhấn mạnh rằng, Philippines sẽ kiên định trao đổi với Trung Quốc bằng “tiếng nói cứng rắn”, phải tiếp tục thảo luận với Bắc Kinh về những tuyên bố chồng lấn.
Tại một cuộc tranh luận trong chiến dịch tranh cử tổng thống hồi tháng 2 năm nay, ông Marcos cho biết, Philippines cũng sẽ cùng các thành viên ASEAN khác thúc đẩy Bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) để giải quyết các yêu sách chồng lấn đối với toàn bộ hoặc một vài vùng biển của tuyến đường thủy này và ngăn chặn tranh chấp hàng hải leo thang.
Cựu Ngoại trưởng Philippines Albert del Rosario cũng hoan nghênh tuyên bố của ông Marcos về việc tiếp tục sử dụng phán quyết của PCA.
Ông Del Rosario, người từng là Trưởng đoàn tranh tụng của Manila tại PCA ở The Hague năm 2016, cho biết "hy vọng nhiệt thành" của ông là người kế nhiệm Tổng thống Duterte sẽ giữ lời hứa và bảo vệ Biển Đông vì lợi ích của người dân Philippines.
Di sản cho thế hệ trẻ
Theo cựu thẩm phán Carpio, người dân Philippines “phải kiên quyết, nỗ lực gấp đôi và cảnh giác hơn bao giờ hết trong việc bảo vệ Biển Tây Philippines.
Phán quyết của tòa trọng tài là một di sản của thế hệ chúng tôi để lại cho thế hệ của các bạn. Khi hàng ngũ của thế hệ chúng tôi dần mỏng đi, chúng tôi muốn tầng lớp thanh niên bắt đầu xây dựng các thành lũy để bảo vệ Biển Tây Philippines”.
Ông Carpio nhấn mạnh, việc “bảo vệ an toàn các khu vực hàng hải của chúng ta ở Biển Tây Philippines là nhiệm vụ của mọi thế hệ người dân Philippines. Các thế hệ người dân Philippines hiện tại và tương lai phải thực hiện nghĩa vụ lịch sử trang trọng này”.
Trong khi đó, ông Carl Schuster, đại tá hải quân Mỹ đã nghỉ hưu và hiện là Giáo sư khoa học quân sự và ngoại giao tại Đại học Hawaii Pacific cho rằng, còn quá sớm để nói chính xác các chính sách của ông Marcos sẽ như thế nào.
Những tuyên bố ban đầu cho thấy Tổng thống đắc cử sẽ cố gắng cân bằng các mối quan hệ của Philippines với cả Trung Quốc lẫn Mỹ - đồng minh hiệp ước của Philippines.
Giáo sư Đại học Hawaii Pacific lưu ý, mặc dù tuyên bố sẽ kiên quyết đối phó với Trung Quốc về vấn đề Biển Đông, song Tổng thống đắc cử Marcos cũng “bày tỏ sẵn sàng hợp tác” với Bắc Kinh.
Chuyên gia này nhận định, “Tổng thống đắc cử Marcos sẽ thấy rằng, việc cân bằng quan hệ giữa hai siêu cường đang cạnh tranh với nhau trong một thời điểm có nhiều thách thức địa chiến lược ở châu Á giống như đi trên dây".
