Chuyện ghi lại ở biên giới phía Bắc ngày đầu xuân 2024

Hơn 30 năm qua, cứ ngày mồng 1 âm lịch hàng tháng, ông Hoàng Như Lý, cựu trinh sát Đồn Biên phòng Pò Hèn, tỉnh Quảng Ninh, đều đặn mang hương hoa lên Đài tưởng niệm Pò Hèn.

Tết Giáp Thìn này cũng vậy, ông dâng lễ, tưởng nhớ 45 người đồng đội đã anh dũng ngã xuống trong ngày đầu tiên của cuộc chiến đấu bảo vệ biên giới phía Bắc 45 năm trước, 17-2-1979.

Pò Hèn – ký ức còn mãi

Sự kiện bi hùng ấy đã được ông Lý ghi lại trọn vẹn trong cuốn hồi ký “Hiên ngang Pò Hèn - ký ức còn mãi” – một tài liệu lịch sử để đời sau có thể nhớ về một giai đoạn lẽ ra không nên xảy ra giữa hai nước láng giềng núi liền núi, sông liền sông.

Trong những năm căng thẳng ấy, ông Lý đã anh dũng chiến đấu bảo vệ từng tấc đất biên cương, rồi bị bắt qua bên kia biên giới, được trao trả mấy tháng sau... Người lính trinh sát Đồn Pò Hèn ra quân, trở về với cuộc sống mưu sinh nhiều vất vả. Dù vậy, ký ức vẫn trĩu nặng, dẫn dắt ông lặn lội, tìm lại những điểm chốt chiến đấu xưa, từng vị trí đồng đội hy sinh, dựng bia tưởng nhớ.

Ông Lý tham gia hầu hết các hoạt động tri ân các anh hùng liệt sĩ Pò Hèn - được bao thế hệ người lính biên phòng ở đây gọi với cái tên thân thương, Bố Lý.

Đến tháng 9-2022, Pò Hèn được Nhà nước xếp hạng Di tích lịch sử Quốc gia, 45 đồng đội của ông mãi mãi nằm lại trên mảnh đất phên dậu phía Bắc Đông Bắc của Tổ quốc đã được khắc ghi trong lòng dân tộc.

Đồn - Trạm hữu nghị, biên giới bình yên

Cùng với nhiều người dân cũng như du khách lên dâng hương các anh hùng, liệt sĩ nơi biên giới Quảng Ninh những ngày này, ông Hoàng Như Lý cảm nhận được giá trị của hòa bình, hữu nghị nơi địa đầu tổ quốc.

Những giá trị ấy, như Thượng tá Nguyễn Viết Sơn, Đồn trưởng Biên phòng cửa khẩu quốc tế Móng Cái, chia sẻ là các hoạt động giao lưu đối ngoại nhân dân, đặc biệt là đối ngoại biên phòng sôi nổi được nối lại thời gian qua khi nước bạn vượt qua được đại dịch COVID-19, mở cửa biên giới trở lại với các nước.

Trao đổi với PLO, Thượng tá Nguyễn Viết Sơn cho biết đúng thời khắc giao thừa và sáng mồng 1 Tết Giáp Thìn 2024, đoàn đại biểu Đồn Biên phòng cửa khẩu quốc tế Móng Cái và Đồn Biên phòng Bắc Sơn (Quảng Ninh) đã tới vạch phân định biên giới trên cầu Bắc Luân 1 giao lưu, chúc tết, đón chào năm mới cùng đoàn đại biểu nước bạn, gồm Trạm Kiểm tra Biên phòng xuất nhập cảnh Đông Hưng và Chi đội Biên phòng TP Phòng Thành Cảng, Quảng Tây (Trung Quốc).

Trong năm ngày, từ 29 đến mồng 3 Tết, Đồn Biên phòng cửa khẩu quốc tế Móng Cái đã làm thủ tục xuất nhập cảnh cho hơn 40.000 khách du lịch, trong đó hơn một nửa là khách Trung Quốc sang tham quan Việt Nam.

Tại Hà Giang, Trung tá Lê Ngọc Sơn, Chính trị viên Đồn Biên phòng cửa khẩu Quốc tế Thanh Thủy, thông tin dịp Tết Nguyên đán này, đơn vị đã tổ chức chương trình “Xuân Biên phòng ấm lòng Dân bản” trao tặng hơn 400 suất quà tới các gia đình chính sách, cựu chiến binh, già làng, trưởng bản, người uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số huyện Vị Xuyên.

Trong dịp Tết Nguyên đán của người dân hai nước, các cụm dân cư kết nghĩa hai bên biên giới giữa xã Thanh Thủy, Minh Tân, Thanh Đức, huyện Vị Xuyên (Hà Giang) với trấn Thiên Bảo, huyện Malypho, châu Vân Sơn (Vân Nam) đã tổ chức nhiều hoạt động để bà con vốn có nhiều quan hệ tình cảm, họ hàng qua lại thăm hỏi, chúc tết nhau một cách thuận lợi.

Tại Lạng Sơn, cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng cửa khẩu Quốc tế Hữu Nghị phía Việt Nam cũng có những hoạt động giao lưu, chúc tết sôi nổi với lực lượng Trạm kiểm soát Biên phòng xuất nhập cảnh Hữu Nghị Quan phía Trung Quốc. Hai bên cùng hướng tới mục tiêu xây dựng Đồn - Trạm hữu nghị, biên giới bình yên, cùng nhau phát triển.

Tăng cường hợp tác, giao lưu nhân dân

Theo Trung tá Bùi Hồng Hà, Đồn trưởng Đồn Biên phòng cửa khẩu quốc tế Lào Cai, trên cơ sở kết quả tổng kết 10 năm thực hiện mô hình Kết nghĩa cụm dân cư hai bên biên giới giữa tỉnh Lào Cai và tỉnh Vân Nam, năm 2024, Đồn sẽ phối hợp địa phương nâng cấp kết nghĩa đơn vị hành chính cấp phường của TP Lào Cai với cấp phường (hương) của thị trấn Hà Khẩu phía bên nước bạn Trung Quốc.

Đây là những hoạt động thiết thực nhằm thúc đẩy hợp tác toàn diện, kết nối sâu rộng về kinh tế thương mại, du lịch, mở rộng giao lưu hữu nghị giữa các đoàn thể nhân dân biên giới giữa tỉnh Vân Nam và các địa phương của Việt Nam. Qua đó, góp phần cụ thể hóa, đẩy mạnh thực hiện nhận thức chung cấp cao, đưa quan hệ Việt - Trung không ngừng phát triển ổn định, lành mạnh, bền vững.

Chị Dương Thị Phượng, một tiểu thương buôn bán hàng gia dụng qua lại giữa Cửa khẩu quốc tế Lào Cai - Hà Khẩu, mong muốn thời gian tới cơ quan chức năng hai nước sẽ sửa đổi Hiệp định về quy chế quản lý biên giới trên đất liền Việt Nam - Trung Quốc theo hướng mở rộng đối tượng cư dân qua lại hai bên biên giới bằng sổ thông hành. Cụ thể là mở tới cư dân của huyện, thị, thành phố biên giới thay cho cư dân xã, phường biên giới hiện nay.

Từ đó, tạo điều kiện để cư dân các tỉnh biên giới hai nước thuận lợi trong đi lại, thăm thân và kinh doanh buôn bán.

Luật sư Bùi Trung Kiên, Giám đốc Công ty Luật TNHH Duy Ích (Đoàn Luật sư tỉnh Quảng Ninh), một cựu quân nhân Đồn Biên phòng Pò Hèn, người sáng lập Trung tâm Trọng tài Thương mại Quốc tế Việt - Trung (VCITAC), chia sẻ: Tháng 1 vừa qua, VCITAC đã làm việc và ký kết thỏa thuận hợp tác với Viện Trọng tài quốc tế Nam Ninh, tỉnh Quảng Tây, Trung Quốc.

Việc này đã mở ra hướng tiếp cận, hoà nhập với xu hướng chung của nền tài phán trọng tài quốc tế. Đây cũng sẽ là cơ sở để VCITAC đẩy mạnh hoạt động trao đổi nghiệp vụ luật sư, trọng tài với các tổ chức hành nghề luật sư, trọng tài của nước bạn, góp phần đẩy mạnh hoạt động giao lưu, tăng cường hợp tác trong lĩnh vực pháp luật và tư pháp.

Việt - Trung đang trong giai đoạn phát triển then chốt trên tất cả các lĩnh vực. Một biên giới xanh, sự tin cậy chính trị sẽ là những yếu tố quan trọng thúc đẩy quan hệ hai nước phát triển theo hướng ổn định, lành mạnh, chất lượng cao trong thời gian tới.

Kinh tế biên mậu sôi động

Ngày 14-2, mùng 5 Tết Giáp Thìn, cửa khẩu Tân Thanh và cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị tỉnh Lạng Sơn đã chính thức mở cửa hoạt động trở lại sau bốn ngày nghỉ Tết, thực hiện thông quan hàng hóa xuất nhập khẩu đã có đăng ký trước. Từ ngày 18-2 trở đi, hoạt động thông quan qua biên giới đã trở lại bình thường.

Các mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam chủ yếu là hoa quả tươi như xoài, mít, thanh long, dưa hấu, sầu riêng.

Tại cửa khẩu quốc tế Móng Cái, theo lịch nghỉ Tết đã thống nhất ban đầu với phía cửa khẩu Đông Hưng (Trung Quốc), lẽ ra là tạm dừng làm thủ tục thông quan hàng hóa cho đến hết ngày 17-2. Tuy nhiên, từ nhu cầu giao thương thực tế, phía bạn rút ngắn kỳ nghỉ Tết, thông quan hàng hóa ngay từ ngày 12-2, tức mùng 3 Tết, đối với các lô hàng hải sản tươi sống từ Việt Nam đã đăng ký trước...

Trao đổi với PV, nhiều người kinh doanh biên mậu hy vọng việc làm ăn sẽ phát đạt hơn, nhất là khi hai nước đã thống nhất kế hoạch từ nay đến 2030 sẽ mở, nâng cấp 8 cặp cửa khẩu quốc tế, 9 cửa khẩu song phương, 17 lối thông quan/đường chuyên dụng vận chuyển hàng hóa thuộc các cặp cửa khẩu quốc tế, cửa khẩu song phương và 1 lối mở/cửa khẩu đặc biệt.