Ngày 8/12, Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) công nhận vaccine Covid-19 của hãng dược Pfizer "đáp ứng tiêu chí theo quy định về nghiên cứu lâm sàng". Song FDA cũng ghi nhận 4 tình nguyện viên sau tiêm chủng đã phát triển chứng liệt mặt Bell's Palsy.
FDA cho biết hiện chưa rõ vì sao vaccine gây ra tình trạng này. Cơ quan cảnh báo bác sĩ và các nhà nghiên cứu cần theo dõi tất cả tác dụng phụ tiềm tàng, cho rằng Pfizer nên cập nhật tình hình của những người đã tiêm vaccine.
Bell's Palsy là một tình trạng tạm thời, gây rối loạn thần kinh mặt. Theo đó, dây thần kinh kiểm soát cơ một bên mặt bị tổn thương, dẫn đến yếu hoặc tê liệt, khiến mặt bên ảnh hưởng bị xệ xuống. Nguyên nhân chính xác gây ra Bell's Palsy còn chưa rõ ràng (thường là do virus) nên chưa có cách phòng ngừa và điều trị hiệu quả.
Bệnh thường tự hồi phục. Trung bình cứ 10 người mắc bệnh thì 7 người khỏi hoàn toàn mà không cần điều trị. Các triệu chứng cải thiện sau hai đến ba tuần, có trường hợp kéo dài tới 6 tháng.
Đây không phải lần đầu tiên người tiêm chủng mắc chứng Bell's Palsy. Các nhà khoa học khẳng định không phải loại vaccine nào cũng gây ra bệnh này. Trường hợp tương tự từng xảy ra năm 2001-2002 đối với các liều tiêm phòng cúm của Thụy Sĩ. Vaccine sau đó vẫn đủ an toàn để phân phối trên thị trường.
Đến nay, FDA nhận định số người bị Bell's Palsy trong thử nghiệm của Pfizer không vượt quá tần suất thông thường khi tiêm chủng hoặc tỷ lệ mắc bệnh cơ bản trong dân số nói chung. Vì vậy, không có cơ sở để kết luận vaccine Pfizer gây ra tình trạng này. Tuy nhiên FDA tiếp tục theo dõi chặt chẽ trong tương lai.
Trong số 4 người mắc chứng Bell's Palsy, một người bị liệt mặt ba ngày sau mũi tiêm. Khuôn mặt người này trở lại bình thường ba ngày tiếp theo. Người thứ hai phát triển triệu chứng sau tiêm 9 ngày. Hai người còn lại mắc Bell's Palsy ngày 37 và 48 từ khi chủng ngừa. Họ đều hồi phục sau 10 đến 21 ngày.
Các biểu hiện đột ngột xuất hiện, trông có vẻ nghiêm trọng và dễ nhầm lẫn với đột quỵ. Hầu hết tình nguyện viên đều cảm thấy một bên mặt xệ xuống, các cơ hoạt động yếu. Trong một số trường hợp hiếm hoi, cả hai bên mặt có thể bị tê liệt tạm thời.
Một số người cũng trở nên nhạy cảm hơn với âm thanh, thường ở phần mặt bị ảnh hưởng. Số khác mất vị giác, bị đau đầu hoặc đau quanh hàm và tai.
Mỗi năm, khoảng 40.000 người Mỹ ở mọi lứa tuổi mắc chứng Bell's Palsy. Bệnh phổ biến hơn ở phụ nữ mang thai, đặc biệt là trong "tam cá nguyệt" thứ ba, bắt đầu ở tuần thứ 28 kể từ kỳ kinh nguyệt cuối và kết thúc vào lúc chuyển dạ. Người bị tiểu đường cũng dễ mắc Bell's Palsy.
Nhiễm trùng đường hô hấp như cảm lạnh hoặc cúm có thể là nguy cơ gây ra tình trạng này. Chính nCoV cũng dẫn đến Bell's Palsy. Chứng liệt mặt đã được báo cáo ở ba bệnh nhân Covid-19 tại Brazil, ít nhất một bệnh nhân Trung Quốc, một sản phụ người Bồ Đào Nha và một số người bệnh ở Ấn Độ.
Các báo cáo lẻ tẻ từng chỉ ra rằng vaccine bất hoạt, có chứa virus, gây ra căn bệnh này. Song những cuộc điều tra về mối liên hệ của Bell's Palsy với các liều tiêm phòng viêm gan B, bạch hầu, uốn ván, ho gà, mụn đã kết luận vaccine không phải nguyên nhân gốc rễ gây bệnh.
Thục Linh (Theo Daily Mail)
