Chủ nhật, 22h00 (theo giờ Việt Nam) ngày 18/12 tới trên sân Lusail (Doha, Qatar), trận chung kết World Cup 2022 sẽ diễn ra giữa đội tuyển Argentina và Pháp.
Quá nhiều lịch sử đang chờ đợi cả hai đội bóng. Trước nhất, dĩ nhiên là chức vô địch thế giới. Dù Los Albiceleste hay Les Bleus đăng quang, đó đều là ngôi sao thứ ba - chức vô địch World Cup thứ ba trên ngực áo.
Đội tuyển Argentina (1978, 1986) và Pháp (1998, 2018) đều có 2 chiếc cúp vàng, ngang bằng thành tích của Uruguay.
Đội bóng giàu thành tích nhất trong lịch sử World Cup là Brazil, với 5 chức vô địch. Tuy nhiên, Selecao đã không đăng quang suốt 20 năm qua, kể từ giải đấu trên đất Nhật Bản và Hàn Quốc vào năm 2002. Xếp thứ hai là tuyển Đức và Italy, với 4 chức vô địch. Die Mannschaft bị loại ngay từ vòng bảng World Cup 2022 trong khi Azzurri thậm chí không giành được vé tham dự vòng chung kết.
Đối với tuyển Pháp, nếu đánh bại Argentina trong trận chung kết, Les Bleus sẽ trở thành đội bóng thứ ba trong lịch sử sau Italy (1934, 1938) và Brazil (1958, 1962) bảo vệ thành công chức vô địch. HLV Didier Deschamps cũng trở thành nhà cầm quân thứ hai trong lịch sử vô địch World Cup hai lần liên tiếp sau huyền thoại Vittorio Pozzo của Italy.
Đánh giá tổng quát, Pháp chính là đội tuyển thành công nhất World Cup trong kỷ nguyên hiện đại. Từ World Cup 1998 đến nay, qua 7 vòng chung kết, có tới 4 lần Les Bleus lọt vào chung kết.
Đội tuyển Pháp đăng quang năm 1998 trên sân nhà, sau khi đánh bại đương kim vô địch (ĐKVĐ) Brazil với tỷ số 3-0 trong trận chung kết, với cú đúp của Zinedine Zidane. Đến World Cup 2006, Zizou lại dẫn dắt những chú gà trống Gô-loa đến trận đấu cuối cùng, nơi huyền thoại của bóng đá xứ sở lục lăng chia tay sự nghiệp bằng cú húc đầu vào ngực Materazzi và chứng kiến Les Bleus để thua Italy trong loạt đá luân lưu.
Và ở kỳ World Cup gần đây nhất trên đất Nga, Pháp đăng quang đầy thuyết phục khi bất bại trong cả hành trình đăng quang, thắng 6 trận và chỉ một lần duy nhất để cầm hòa tại vòng bảng. Ở chung kết, Les Bleus cũng thể hiện sự vượt trội khi đánh bại Croatia với tỷ số 4-2.
Về phần đội tuyển Argentina, giá trị thầy trò Lionel Scaloni đem đến là cảm xúc nhiều hơn kỷ lục. Nếu đánh bại tuyển Pháp trong trận chung kết, Messi và các đồng đội sẽ đem cúp vàng về với xứ sở điệu tango sau 36 năm người hâm mộ nơi này chờ đợi. Đồng nghĩa, La Pulga cũng sánh ngang với huyền thoại Maradona về thành tích lẫn vị trí trong lòng người hâm mộ.
Đội tuyển Argentina đến với World Cup 2022 với vị thế ứng cử viên hàng đầu cho chức vô địch. Hành trang thầy trò Lionel Scaloni đem đến Qatar là chức vô địch Copa America 2021, danh hiệu đầu tiên của Albiceleste kể từ năm 1993, và mạch 36 trận bất bại, chỉ cách kỷ lục của Italy duy nhất một trận.
Tuy nhiên, Messi và các đồng đội đã phải nhận một gáo nước lạnh trong trận mở màn, khi bất ngờ để thua Saudi Arabia, một trong những đội bị đánh giá yếu nhất, với tỷ số 1-2. Trận thua này cũng làm dấy lên mối nghi ngại Argentina thực chất chỉ là… hổ giấy.
Dù vậy, thầy trò Scaloni sớm trở lại thói quen chiến thắng vốn có cùng sự tỏa sáng của Messi và các trợ thủ. Los Albiceleste lần lượt đánh bại Mexico và Ba Lan cùng với tỷ số 2-0 ở 2 trận đấu còn lại của vòng bảng để giành vé vào vòng đấu loại trực tiếp cùng ngôi nhất bảng C.
Nhờ đứng đầu bảng, Argentina chỉ phải gặp Australia ở vòng 1/8. Mặc dù đối thủ chơi phòng ngự kiên cường tuy nhiên với sự vượt trội về mặt đẳng cấp, đặc biệt là sự xuất chúng của Messi đã giúp Albiceleste đánh bại "những chú Kangaroo" với tỷ số 2-1.
Ở vòng tứ kết, những tưởng Argentina cũng kết liễu đối phương trong 90 phút khi dẫn trước 2-0 cho đến tận phút 83. Tuy nhiên, Hà Lan của chiến lược gia quái kiệt Louis van Gaal đã tạo nên cú ngược dòng ngoạn mục trong những phút cuối trận để quân bình tỷ số 2-2. Hai đội phải thi đấu thêm hiệp phụ và phân định thắng thua trong loạt đá luân lưu, nơi thủ thành Emiliano Martinez xuất thần cản phá 2 lượt đá đầu tiên của Hà Lan và giúp Argentina giành chiến thắng chung cuộc.
Đến bán kết, Argentina đem đến màn trình diễn ấn tượng nhất từ đầu giải đấu khi đánh bại đương kim á quân Croatia với tỷ số 3-0. Tiền đạo Julian Alvarez, chân sút được chọn đá chính thay Lautaro Martinez sau thất bại trước Saudi Arabia, tỏa sáng với cú đúp và đem về quả đá phạt đền đem đến bàn mở tỷ số. Trong khi đó, Messi một lần nữa khiến người hâm mộ phải trầm trồ thán phục khi biến Gvardiol, trung vệ được đánh giá hay nhất World Cup trở thành kẻ học việc không hơn không kém bằng pha đi bóng điệu nghệ để kiến tạo bàn thắng ấn định tỷ số.
Đội tuyển Pháp bước vào vòng chung kết World Cup 2022 với nhiều mối nghi ngại. Ngoài "cái dớp" 4 nhà ĐKVĐ gần nhất đều xách va-li về nước ngay sau vòng bảng, Les Bleus gặp nhiều vấn đề từ trong ra ngoài sân cỏ. Bên cạnh những lùm xùm của Liên đoàn bóng đá Pháp hay mối quan hệ căng thẳng giữa các tuyển thủ, HLV Didier Deschamps không có được lực lượng hùng hậu như năm 2018.
Những tổn thất nhân lực nổi cộm của Les Bleus là sự vắng mặt của Kante-Matuidi-Pogba, bộ ba tiền vệ đã thống trị World Cup 2022 và sự sa sút của Varane lẫn Griezmann trong màu áo CLB. Ngoài ra, Quả bóng vàng Benzema cũng dính chấn thương ngay trước thềm World Cup.
Tuy vậy, đội tuyển Pháp vẫn dễ dàng vượt qua vòng bảng nhờ màn trình diễn chói sáng của Mbappe. Ngôi sao của PSG đã ghi 3 bàn và đóng góp một pha kiến tạo, giá trị nhất là cú đúp vào lưới Đan Mạch, đem về chiến thắng nghẹt thở 2-1 cho Les Bleus.
Bước vào vòng đấu loại trực tiếp, Mbappe vẫn là ngôi sao nổi bật trên hàng công, tuy nhiên bản lĩnh quân vương của tuyển Pháp được thể hiện qua những ngôi sao tưởng chừng hết thời. Đó là trung vệ Varane, nhạc trưởng Griezmann và trung phong Giroud. Chính sự xuất sắc của trục xương sống này đã giúp thầy trò Dider Deschamps lần lượt vượt qua Ba Lan, Anh và Morocco để có mặt ở trận chung kết thứ hai liên tiếp.
Argentina đụng độ Pháp trong trận chung kết, đề tài được bàn tán sôi nổi nhất dĩ nhiên là cuộc so tài giữa Messi và Mbappe, hai cầu thủ có thể ví là Maradona và Pele của kỷ nguyên 4.0.
Nếu Messi được ví với bậc tiền bối thì Mbappe đang đi trên hành trình vĩ đại của vua bóng đá.
Messi giống Maradona đúng nghĩa được đúc từ một khuôn nhân dạng của bóng đá Argentina và trong hàng chục Maradona mới, chưa ai tương đồng với El Diego về phong cách lẫn đẳng cấp như La Pulga. Vẫn chiều cao đó, vẫn kiểu rê bóng đó, vẫn cách dứt điểm đó, vẫn tài nghệ tuyệt luân đó, điểm duy nhất Messi chưa sánh được với Maradona trong lòng người Argentina chỉ là sự gai góc.
Rời quê nhà từ năm 13 tuổi, trưởng thành trong môi trường mực thước của La Masia khiến chất quái của Messi phần nào bị mai một. 20 năm gắn bó với Barca khiến La Pulga phải gò mình trong khuôn mẫu đĩnh đạc, hiền lành và chuyên nghiệp. Tuy nhiên, World Cup 2022 là câu chuyện khác. Messi ngạo nghễ hơn khi đứng ăn mừng theo kiểu "tai lừa" sau cú đá luân lưu. Messi thủ đoạn hơn khi sẵn sàng dùng tay chơi bóng. Messi cục súc hơn khi thóa mạ đối phương ngay trước máy quay. Và Messi liều lĩnh hơn ở các pha xử lý.
Các ông thầy ở La Masia không thích một cậu học trò như vậy, song Messi đã không còn là người của Barca. Hiện tại, anh toàn tâm toàn ý là một người Argentina. Kết quả là anh đang phủ bóng lên một kỳ World Cup như Maradona đã thể hiện tại Mexico 1986. Messi rê bóng. Messi kiến tạo. Messi ghi bàn. Quá nửa số bàn thắng của Argentina tại World Cup 2022 (8/15) in dấu giày La Pulga. Bên cạnh đó là hàng tá những pha xử lý siêu việt khiến người xem phải sững sờ. Cuối cùng, người Argentina đã thấy Maradona ở Messi trong một kỳ World Cup.
Đối với Mbappe, tiền đạo này đang hướng tới sự vĩ đại ở tầm vóc Pele tại World Cup. Nếu tuyển Pháp đăng quang, chân sút của Paris Saint Germain (PSG) cân bằng thành tích vô địch 2 lần liên tiếp của Vua bóng đá.
So với Pele, Mbappe còn có phần nhỉnh hơn về số liệu. Nếu Pele chỉ tỏa sáng tại World Cup 1958 trong vai trò tài năng trẻ và vắng mặt gần như toàn bộ hành trình đăng quang năm 1962 vì chấn thương sau trận mở màn thì Mbappe tỏa sáng trong cả hai kỳ World Cup tham gia. Anh ghi 4 bàn ở World Cup 2018 để giành danh hiệu Cầu thủ trẻ xuất sắc nhất. Đến kỳ World Cup này, Mbappe đã có 5 bàn. Tổng cộng, tiền đạo này đã ghi 9 bàn và chỉ mới 23 tuổi.
Vì vậy, nếu Mbappe vô địch World Cup lần thứ hai liên tiếp, đồng nghĩa Messi mãi mãi không thể chạm tay vào chiếc cúp danh giá nhất hành tinh này.
Vua bóng đá Pele từng dự đoán một đội tuyển châu Phi sẽ vô địch World Cup trước năm 2000. Đó là dự đoán sai đầy cơ sở. Lục địa đen sở hữu nguồn gen phong phú bậc nhất hành tinh và sản sinh ra những cầu thủ sở hữu thể chất ưu việt. Thực tế, các cầu thủ da màu ngày càng đặt dấu ấn to lớn trong thành công của các đội bóng. Pháp chính là minh chứng điển hình.
Les Bleus còn có biệt danh là 'Black, Blanc, Beur' (Đen, Trắng, Bắc Phi) hay đội bóng cầu vồng vì sự đa sắc, phần nào phản ánh sự đa dạng chủng tộc trong đặc điểm dân số xứ sở lục lăng. Trong hành trình vô địch World Cup 2018 hay vào đến chung kết World Cup 2022, dấu ấn của những cầu thủ gốc Phi trong đội hình đội tuyển Pháp rất rõ nét. Từ Pogba đến Mbappe, nếu không có những tài năng da màu xuất chúng này, Les Bleus đã không thể làm nên kỳ tích.
Xu hướng sử dụng cầu thủ da màu cũng ngày càng phổ biến ở các đội tuyển châu Âu. Ngay cả các đội tuyển quốc gia như Tây Ban Nha hay Đức, sự hiện diện của tuyển thủ gốc Phi không còn mới lạ. Đối với các đội tuyển Nam Mỹ, sự xuất hiện của đông đảo cầu thủ da đen càng dễ lý giải với sự giao thoa giữa các chủng tộc trong dòng biến thiên lịch sử.
Tuy nhiên, duy chỉ có đội tuyển Argentina tuyệt đối không có sự hiện diện của cầu thủ gốc Phi. Đề tài này đã tạo ra những bàn tán sôi nổi từ World Cup 2018 và bây giờ cùng với thành công của Messi và các đồng đội, giới quan sát lại đi sâu để lý giải cho vấn đề này, trong đó có giáo sư Erika Denise Edwards của Đại học Texas, một chuyên gia về nhân chủng học.
Trong bài viết đăng tải trên Washington Post, ông đã sử dụng dữ liệu từ cuộc Điều tra dân số năm 2010 để chỉ ra rằng cả nước Argentina chỉ có 149.493 người da đen, tương đương 1% dân số. Dữ liệu này dường như xác nhận quốc gia này là xứ sở của người da trắng. Thế nên, trận chung kết World Cup 2022 giữa Argentina và Pháp chính là cuộc so tài thú vị giữa hai trường phái phát triển nguồn nhân lực. Argentina đề cao dân tộc tính. Pháp lại là biểu tưởng cho sự đa văn hóa, đa chủng tộc.
Trong hành trình đến chung kết, Argentina đã thể hiện được sự khôn ngoan và tinh quái, trái ngược sự mộng mơ và tận hiến của đội bóng láng giềng Brazil. Albiceleste không chọn lối chơi tấn công đẹp mắt. Lối chơi HLV Lionel Scaloni sử dụng là phòng ngự và "bảo vệ" Messi.
Các hậu vệ của đội tuyển Argentina chỉ tập trung vào nhiệm vụ che chắn cho hàng phòng ngự, không chỉ các trung vệ, ngay cả những hậu vệ biên cũng đóng góp rất hạn chế cho mặt trận tấn công. Trong khi đó, các vệ tinh xung quanh Messi giữ vai trò như những "cận vệ". De Paul trám vào mọi khoảng trống Messi để lộ. McAllister chạy đến mọi vị trí Messi chuyền bóng. Julian Alvarez hỗ trợ Messi trên hàng công. Và Enzo Fernandez phất những đường chuyền hoặc tung cú sút khi Messi bị phong tỏa.
Điểm khác của Argentina dưới thời Lionel Scaloni so với trước đây là những cộng sự của Messi không gây cảm giác trút hết trách nhiệm cho người đội trưởng. Họ không vào sân với tâm thế có bóng là "quẳng" cho Messi. Họ dám cầm bóng và chơi bóng để hỗ trợ Messi. Đó mới là điều La Pulga cần như Maradona từng có với Valdano, Burruchaga v.v.
Nếu tuyển Argentina thể hiện chất quái trong những tình huống cụ thể thì Pháp lại "quái" trên cục diện. Thực tế, HLV Didier Deschamps không thực thi đấu pháp nào cụ thể. Les Bleus không tấn công như Brazil, không cầm bóng như Tây Ban Nha và cũng chẳng phòng ngự cực đoan như Italy. Lối chơi của Pháp gói gọn trong câu "tùy cơ ứng biến". Họ sẽ nương theo đối thủ để thi triển chiến thuật và dựa vào sự ưu việt của các vị trí để chiếm thế thượng phong.
Tại World Cup 2022, vị trí đáng nói nhất của tuyển Pháp là Griezmann. Anh là nhạc trưởng cả trong phòng ngự lẫn tấn công. Thi đấu ở vị trí "số 10", thế nên Griezmann là "bộ não" trong mọi pha lên bóng của Les Bleus. Bằng chứng là tiền đạo này đã có 3 pha kiến tạo thành bàn, 7 lần tạo cơ hội ngon ăn và tung ra 21 pha dọn cỗ, những chỉ số đều đứng đầu World Cup và nhỉnh hơn Messi.
Ngoài ra, Griezmann rất tích cực hỗ trợ hàng thủ. Anh tham gia kèm người, truy cản và hỗ trợ các hậu vệ phát triển bóng. Thống kê chỉ ra, Griezmann đã thực hiện 11 cú tắc bóng tại kỳ World Cup này, chỉ kém Konate và Theo Hernandez ở đội tuyển Pháp. Tất nhiên, khi cần đột biến, cái tên Les Bleus trông đợi nhất vẫn là Mbappe, với tốc độ kinh hoàng và kỹ năng xử lý bóng thượng thừa.
Tổng kết lại, không chỉ vì tính chất quan trọng của trận chung kết, cuộc thư hùng giữa Argentina và Pháp khó lòng cởi mở như lần đụng độ tại World Cup 2018. Đôi bên sẽ chơi thứ bóng đá toan tính, thực dụng, thậm chí nhiều chiêu trò, và cục diện lẫn sự đột biến sẽ phụ thuộc vào các ngôi sao. Messi bên phía Argentina và Griezmann, Mbappe bên phía tuyển Pháp.
Nội dung: Khải Hưng
Thiết kế: Thủy Tiên
18/12/2022
