Nhu cầu lớn, rủi ro cao
Theo Luật Nhà ở 2014, Nhà chung cư mini là nhà ở do hộ gia đình, cá nhân xây dựng có từ hai tầng trở lên và tại mỗi tầng được thiết kế, xây dựng có từ hai căn hộ trở lên theo kiểu khép kín (có phòng ở riêng, khu bếp riêng, nhà vệ sinh, nhà tắm riêng), có diện tích sàn tối thiểu mỗi căn hộ từ 30m2 trở lên và nhà ở này đáp ứng các điều kiện theo Luật.
Đây là loại hình nhận được sự lựa chọn nhiều của các gia đình trẻ, hoặc những người chưa có điều kiện mua nhà hay chung cư có diện tích lớn hơn. Yếu tố đầu tiên là rẻ và tiện lợi.
Chị Mai Hoa ở quận Cầu Giấy (Hà Nội) chia sẻ: “Gia đình chúng tôi không có sự lựa chọn nào khác khi hai vợ chồng đều là công chức nhà nước. Tiền mua nhà chưa có, đành phải thuê chung cư mini vì hợp túi tiền và gần cơ quan. Tuy nhiên, một số vụ cháy chung cư mini gần đây khiến chúng tôi lo lắng, đi thì dở mà ở thì lo”.
Đây là một thực tế. Sau vụ cháy quán karaoke tại quận Cầu Giấy hồi tháng 8 khiến 3 chiến sĩ cảnh sát phòng cháy thiệt mạng, đầu tháng 10.2022, lãnh đạo UBND TP.Hà Nội đã có cuộc họp với lãnh đạo quận Cầu Giấy và tại đây, những con số đưa ra đáng giật mình: Trên địa bàn quận Cầu Giấy có 194/208 khu chung cư, nhà cao tầng vi phạm quy định về PCCC. Trong đó, 85/208 cơ sở vi phạm về trang bị phương tiện PCCC; 51 cơ sở vi phạm về hồ sơ quản lý; 41 cơ sở vi phạm về bảo hiểm cháy nổ bắt buộc; 35 cơ sở vi phạm về đường, lối thoát nạn…
Cũng tại Hà Nội, hồi tháng 4 năm nay, xuất phát từ chuyện tình cảm, một người phụ nữ đã phóng hoả đốt xe tại khu nhà trọ dạng chung cư mini ở Phú Đô (Hà Nội), kết quả một người thiệt mạng, nhiều người bị thương.
Rà soát lại chung cư mini
Vào khoảng 18h56’ ngày 23.10.2022, một vụ cháy lớn xảy ra tại toà nhà chung cư mini ở ngõ 132 Cầu Giấy (phường Quan Hoa, quận Cầu Giấy, TP.Hà Nội).
Theo người dân, lửa bốc lên từ tầng 1 của ngôi nhà nằm trong ngõ 132 Cầu Giấy nên đã hò hét báo cháy cho những người trong nhà thoát ra, và nhanh chóng sử dụng các phương tiện chữa cháy tại chỗ để dập lửa.
Người dân đã báo cho Công an phường, Cảnh sát phòng cháy chữa cháy và cứu hộ cứu nạn Công an TP.Hà Nội. Rất may mắn, 11 người đã được giải cứu kịp thời.
Điều đáng nói, ngôi nhà xảy ra cháy cao 6 tầng 1 tum. Lực lượng phòng cháy, chữa cháy đã phải tiếp cận công trình từ sân thượng nhà liền kề, sử dụng phương tiện cắt khung sắt tiếp cận khu vực có người bị nạn đưa ra khỏi đám cháy.
Nhà chung cư mini này cũng giống rất nhiều các nhà chung cư mini khác, thường là những căn hộ khép kín, các ban công hay tum đều có khung sắt nhằm chống trộm. Đây là chung cư mini “không lối thoát” bởi các công trình này đều được xây khép kín, không cầu thang thoát hiểm, không hệ thống PCCC và các cửa chính, cửa sổ đều vô cùng kiên cố, ban công thì được rào kín bằng khung sắt nên nếu xảy ra hỏa hoạn thì việc thoát khỏi nơi đây gần như “bất khả thi”.
Việc quản lý chung cư mini hiện nay còn những khoảng trống pháp lý, gây ra nhiều bất cập, đặc biệt là công tác phòng cháy chữa cháy.
Luật nhà ở quy định: Căn hộ của nhà chung cư mini được xây dựng theo Giấy phép xây dựng của cơ quan có thẩm quyền cấp, đảm bảo tiêu chuẩn, quy chuẩn xây dựng, đảm bảo phòng cháy, chữa cháy và quy hoạch chi tiết xây dựng tỉ lệ 1/500 hoặc quy hoạch xây dựng đô thị đối với khu vực đã có quy hoạch được cấp có thẩm quyền phê duyệt theo đúng quy định của pháp luật về xây dựng thì được cấp Giấy chứng nhận.
Tuy nhiên việc kiểm tra, giám sát nhiều nơi còn buông lỏng. Theo Phụ lục V Nghị định 136/2020/NĐ-CP “Quy định cho tiết một số điều và biện pháp thi hành luật phòng cháy và chữa cháy và luật sửa đổi, bổ sung một số điều của luật phòng cháy và chữa cháy”, thì nhà chung cư, nhà tập thể, nhà ở ký túc xá cao 7 tầng trở lên hoặc có tổng khối tích từ 5.000 m3 trở lên; nhà hỗn hợp cao từ 7 tầng trở lên hoặc có tổng khối tích từ 5.000m3 trở lên phải buộc có giấy phép về phòng cháy, chữa cháy.
Thực tế vẫn tồn tại những chung cư chưa cao đến 7 tầng và tổng khối tích chưa đến 5.000m3 vẫn đang hoạt động và nằm ngoài các quy định.
Năm 2018, lãnh đạo Công an Hà Nội từng nêu ý kiến người dân cần tẩy chay chung cư mini không đạt yêu cầu về phòng cháy chữa cháy. Tuy nhiên đây là nhu cầu có thật của một bộ phận người dân. Cần ra soát các quy định để chung cư mini, khiến cho người không lâm vào cảnh: Đi thì dở, ở thì lo bởi hiểm hoạ lúc nào cũng thường trực.
