Chính phủ vừa có Tờ trình gửi gửi Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP HCM.
Tờ trình của Chính phủ đã nêu rõ sự cần thiết phải ban hành Nghị quyết. Theo đó, tiếp tục định hướng phát triển TP HCM đến năm 2030 tầm nhìn đến năm 2045, thời gian qua, Bộ Chính trị, Quốc hội đã có nhiều văn bản chỉ đạo, ban hành một số quyết sách mới cho TP.
Để tiếp tục thể chế hóa các quan điểm, chủ trương của Đảng, thực hiện các mục tiêu, nội dung định hướng phát triển TP HCM đã được xác định trong các Nghị quyết của Đảng, Quốc hội, Chính phủ đề xuất Quốc hội ban hành Nghị quyết về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP HCM (thay thế Nghị quyết số 54).
Chính phủ chính thức trình dự thảo Nghị quyết về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP HCM. Ảnh: Hoàng Triều
Theo Chính phủ, Nghị quyết này nhằm xây dựng cơ chế, chính sách đặc thù, tạo cơ sở pháp lý hữu hiệu để phát huy tiềm năng, lợi thế, tạo đột phá, về phát triển kinh tế - xã hội của TP HCM đến năm 2030, với tầm nhìn đến năm 2045.
Theo đề xuất của Chính phủ, TP HCM sẽ được áp dụng 7 nhóm chính sách đặc thù về các lĩnh vực: Quản lý đầu tư; tài chính, ngân sách; quản lý đô thị và tài nguyên môi trường; thu hút nhà đầu tư chiến lược; quản lý khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo; tổ chức bộ máy của TP HCM và tổ chức bộ máy TP Thủ Đức.
Về một số cơ chế, chính sách cụ thể, Tờ trình nêu rõ HĐND TP HCM được phân bổ nguồn tăng thu ngân sách địa phương cho các chương trình, dự án, nhiệm vụ mới sau khi bố trí đủ vốn ngân sách địa phương cho các chương trình, dự án, nhiệm vụ mới sau khi bố trí đủ vốn ngân sách địa phương cho các chương trình trong tổng số vốn đầu tư công trung hạn.
HĐND TP HCM quyết định bố trí vốn đầu tư công để hỗ trợ giảm nghèo, giải quyết việc làm thông qua việc giao UBND bố trí vốn đầu tư công để ủy thác cho ngân hàng chính sách xã hội chi nhánh TP HCM thực hiện cho vay hỗ trợ hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ mới thoát nghèo và giải quyết việc làm.
Đáng chú ý, TP dự kiến có thể huy động các nguồn tăng thu khoảng 119 ngàn tỉ đồng, ngoài mức vốn đã được Thủ tướng Chính phủ giao kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021- 2025 để bố trí cho các dự án trọng điểm, cấp thiết ngoài các dự án đã được Chính phủ giao trong kế hoạch đầu tư công trung hạn.
Bên cạnh đó, đề xuất cho phép TP HCM được áp dụng đầu tư theo phương thức đối tác công tư đối với các dự án trong lĩnh vực thể thao, công nghiệp văn hoá, bảo tàng, di tích, di sản văn hoá, với quy mô tổng mức đầu tư tối thiểu của dự án PPP không thấp hơn 100 tỉ đồng. Ngoài ra, xem xét cho phép TP HCM được áp dụng hợp đồng BOT đối với dự án đầu tư, xây dựng nâng cấp, mở rộng quốc lộ 13 từ ngã từ Bình Phước đến chân cầu Bình Triệu và đường trên cao số 5.
Đáng chú ý, đề xuất TP HCM được thực hiện dự án đầu tư thuộc lĩnh vực giao thông theo phương thức xây dựng - chuyển giao (hợp đồng BT). Sau khi xây dựng hoàn thành, nhà đầu tư chuyển giao công trình đó cho TP và TP sẽ thanh toán bằng vốn ngân sách.
Bên cạnh đó, dự thảo Nghị quyết cũng nêu rõ thí điểm mô hình phát triển đô thị theo định hướng phát triển giao thông. Theo đó, TP HCM dùng ngân sách địa phương triển khai dự án đầu tư công độc lập để bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đối với các dự án đầu tư vùng phụ cận các nhà ga thuộc tuyến đường sắt được cấp thẩm quyền phê duyệt dọc theo tuyến đường sắt đô thị số 1 (Bến Thành - Suối Tiên), đường sắt đô thị số 2 (Bến Thành - Tham Lương), vùng phụ cận các nút giao thông dọc tuyến đường vành đai 3 thuộc địa phận TP để thu hồi đất, chỉnh trang, phát triển đô thị, thực hiện tái định cư tại chỗ, tạo quỹ đất đấu giá, lựa chọn nhà đầu tư các dự án phát triển đô thị.
Dự thảo Nghị quyết cũng cho phép TP HCM sử dụng ngân sách TP lập dự án đầu tư công độc lập để bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và thu hồi đất, đấu giá khu đất thuộc vùng lân cận làm cơ sở triển khai các dự án phát triển đô thị theo quy hoạch, được cấp có thẩm quyền phê duyệt.
Đối với nhóm cơ chế, chính sách về tài chính - ngân sách, dự thảo Nghị quyết nêu rõ HĐND TP HCM quyết định áp dụng, điều chỉnh mức hoặc tỉ lệ thu phí, lệ phí chưa được quy định trong danh mục phí, lệ phí ban hành kèm theo Luật phí và lệ phí, trừ án phí, lệ phí tòa án.
Ngân sách TP được hưởng 100% số thu tăng thêm từ các khoản thu do việc điều chỉnh chính sách phí, lệ phí nêu trên và không dùng để xác định tỉ lệ phần trăm đối với các khoản thu phân chia giữa ngân sách Trung ương và ngân sách TP.
Cùng với đó, HĐND TP quyết định dự toán, phân bổ ngân sách TP để bảo đảm phù hợp với các định hướng cơ cấu lại ngân sách, phát triển kinh tế, xã hội và các lĩnh vực quan trọng theo quy định của Quốc hội và Chính phủ.
Dự thảo Nghị quyết quy định TP được tăng tổng mức dư nợ vay không vượt quá 120% số thu ngân sách TP được hưởng theo phân cấp. Hiện theo Nghị quyết số 54, tổng mức dư nợ vay không vượt quá 90%. Tuy nhiên, trong giai đoạn mới, với việc triển khai một số dự án như Metro số 2, Metro số 5, dự án cải thiện hệ thống thoát nước… và nhu cầu vay 92 ngàn tỉ đồng thì sau năm 2026, TP không còn đảm bảo hạn mức dư nợ vay để vay tiếp.
Ngân sách Trung ương bổ sung có mục tiêu cho ngân sách TP không quá 70% số tăng thu ngân sách Trung ương từ các khoản thu phân chia giữa ngân sách Trung ương và ngân sách TP so với dự toán được Thủ tướng Chính phủ giao.
Với nguồn cải cách tiền lương còn dư, dự thảo Nghị quyết quy định TP HCM sẽ được sử dụng để đầu tư cơ sở hạ tầng, chi thu nhập tăng thêm; tăng chi đầu tư, mua sắm, hoạt động chuyên môn.
Về cơ chế chính sách quản lý đô thị và tài nguyên môi trường, dự thảo Nghị quyết quy định, HĐND TP HCM được quyết định chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa dưới 500 ha phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất được cấp có thẩm quyền quyết định.
UBND TP HCM được phê duyệt quy hoạch, bố trí quỹ đất nhà ở xã hội trong dự án thương mại theo quy định hiện hành hoặc phê duyệt quy hoạch, bố trí quỹ đất nhà ở xã hội ở vị trí khác tương đương về quy mô. Dự thảo nêu rõ, chính sách này thí điểm giao TP quyết định linh hoạt việc quy hoạch bố trí nhà ở xã hội phù hợp thực tiễn, nhưng vẫn bảo đảm trách nhiệm của các chủ đầu tư nhà ở thương mại trong việc thực hiện trách nhiệm xây dựng nhà ở xã hội.
Dự thảo Nghị quyết thay thế Nghị quyết 54 cũng đưa ra các ngành nghề chiến lược được hưởng các chính sách về thuế, tiền thuê đất, các cơ chế ưu đãi về chính sách sách hải quan như sản xuất chip, bán dẫn, vật liệu mới, năng lượng sạch.
Với các tiêu chí do TP quy định, các dự án đầu tư sẽ được hỗ trợ một phần chi phí của dự án đầu tư từ nguồn chi thường xuyên của ngân sách thành phố. Các lĩnh vực về khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo sẽ được hưởng chính sách miễn thuế, nhằm thu hút đầu tư vào TP HCM.
