Chiều 8/1, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về tờ trình của Chính phủ liên quan việc bổ sung kế hoạch đầu tư công trung hạn cho Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) từ nguồn dự phòng của Kế hoạch đầu tư công trung hạn.
Càng phát điện càng lỗ
Theo Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương, trên cơ sở đề nghị của EVN, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã báo cáo và Chính phủ có tờ trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội, cho phép báo cáo Quốc hội phân bổ hơn 2.500 tỷ đồng trong tổng số vốn hơn 37.300 tỷ đồng cho Dự án Cấp điện từ lưới điện quốc gia cho huyện Côn Đảo (tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu).
Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương (Ảnh: Hồng Phong).
Tại phiên họp thứ 28 vào tháng 12/2023, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất giao Chính phủ hoàn thiện thủ tục đầu tư, giải trình bổ sung tính hợp lý, cơ sở lựa chọn phương án cấp điện, để trình Quốc hội xem xét, quyết định việc phân bổ hơn 2.500 tỷ đồng cho Dự án và đơn vị được giao dự toán số vốn để thực hiện Dự án.
Báo cáo về sự cần thiết, Chính phủ cho biết do nhu cầu tiêu thụ điện tại Côn Đảo ngày một tăng cao, nguồn điện chạy bằng dầu diesel tại chỗ không đáp ứng đủ, một số tổ máy phát điện diesel liên tiếp xảy ra các sự cố, thiếu hụt nguồn điện cung ứng cho các dự án đang được thu hút đầu tư tại Côn Đảo.
Bên cạnh đó, theo báo cáo của EVN, do giá thành sản xuất điện cao trong khi giá bán điện phải thực hiện theo đúng giá bán ở đất liền, nên càng phát điện nhiều càng lỗ và khoản lỗ lũy kế mỗi năm một lớn dần.
Cụ thể, năm 2015, khoản lỗ là 55,4 tỷ đồng nhưng đến năm 2020, mức lỗ là 64,3 tỷ đồng, năm 2021 lỗ khoảng 84,5 tỷ đồng và năm 2022, mức lỗ lên đến 175 tỷ đồng.
Vì vậy, yêu cầu về đảm bảo cấp điện ổn định và an toàn cho lưới điện trên đảo nhằm đáp ứng các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của huyện Côn Đảo, góp phần bảo đảm an ninh quốc phòng và bảo đảm chủ quyền biển đảo quốc gia là cần thiết.
Chính phủ cho biết trong số 12 huyện đảo của cả nước, Côn Đảo là 1 trong 5 huyện đảo chưa có điện lưới từ điện lưới quốc gia, bên cạnh huyện đảo Cồn Cỏ, Hoàng Sa, Phú Quý và Trường Sa.
Đề xuất giao hơn 2.500 tỷ đồng vốn ngân sách Trung ương cho EVN
Thứ trưởng Trần Quốc Phương cho hay ngay từ đầu kỳ kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025, Chính phủ đã báo cáo Quốc hội và Quốc hội đã quyết nghị bố trí vốn cho EVN để thực hiện Dự án Cấp điện từ lưới điện quốc gia cho huyện Côn Đảo, tỉnh.
Tuy nhiên, việc hoàn thiện thủ tục đầu tư dự án chậm do quá trình lựa chọn phương án cấp điện cần nhiều thời gian, phải đo đạc, khảo sát, tính toán lựa chọn phương án tối ưu nhất.
Dự án Cấp điện từ lưới điện quốc gia cho huyện Côn Đảo có tính chất đặc thù, vừa sử dụng vốn ngân sách Trung ương, vừa sử dụng vốn tự có của EVN.
Đến tháng 6/2023, Thủ tướng phê duyệt chủ trương đầu tư dự án tại Quyết định số 708. Do đó, toàn bộ số vốn hơn 2.500 tỷ đồng giao cho EVN đã chuyển về dự phòng Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025.
Cũng tại Quyết định 708, Thủ tướng đã phê duyệt chủ trương đầu tư Dự án với tổng mức đầu tư khoảng hơn 4.950 tỷ đồng, trong đó vốn hỗ trợ từ ngân sách Trung ương hơn 2.500 tỷ đồng và vốn tự có của EVN khoảng hơn 2.400 tỷ đồng.
Theo lý giải của Chính phủ, nguyên nhân dẫn đến sự chênh lệch lớn về suất đầu tư của Dự án Cấp điện từ lưới điện quốc gia cho huyện Côn Đảo so với các dự án khác mà EVN đã thực hiện là do Côn Đảo là đảo xa bờ nhất, phần lớn đường dây đi trên biển có độ sâu đáy biển lớn nên thực hiện bằng giải pháp cáp ngầm là chính.
Vì lý do xa bờ, việc đầu tư cấp điện cho huyện Côn Đảo được cân nhắc sẽ đáp ứng nhu cầu phụ tải cho Côn Đảo trong dài hạn mà không phải đầu tư xây dựng thêm lưới điện từ đất liền.
Theo quy định, ngân sách Trung ương bố trí thực hiện Dự án Cấp điện từ lưới điện quốc gia cho huyện Côn Đảo giao cho Bộ Công Thương triển khai. Bộ Công Thương giao cho đơn vị trực thuộc, tổ chức đấu thầu theo quy định.
Nhưng nếu giao Bộ Công Thương, số vốn còn thiếu so với tổng mức đầu tư là hơn 2.400 tỷ đồng chưa có nguồn để cân đối cho dự án. Như vậy, dự án sẽ không triển khai được ngay trong giai đoạn này.
Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư nhấn mạnh dự án Cấp điện từ lưới điện quốc gia cho huyện Côn Đảo có tính chất đặc thù, vừa sử dụng vốn ngân sách Trung ương, vừa sử dụng vốn tự có của EVN.
Để sử dụng hiệu quả nguồn vốn này, cần xem xét, báo cáo cấp có thẩm quyền giao kế hoạch vốn ngân sách Trung ương của Dự án cho EVN. Bộ Công Thương là cơ quan quản lý ngành, có trách nhiệm thực hiện kiểm tra, giám sát, thanh tra bảo đảm không để xảy ra việc trục lợi chính sách, lợi ích nhóm, thất thoát, lãng phí.
Việc bàn giao tài sản sau khi dự án hoàn thành thực hiện theo quy định pháp luật về quản lý tài sản công và các quy định pháp luật có liên quan.
